Dialecten

1 / 19
next
Slide 1: Video
NederlandsMBOStudiejaar 1-4

This lesson contains 19 slides, with interactive quizzes, text slides and 5 videos.

Items in this lesson

Slide 1 - Video

Standaardnederlands
  • 1900 - 1920: opkomst ABN door elite in Hollandse steden, om te distantiëren van de 'minderen'. 3% sprak ABN. 
  • 1920: komst van de radio. Communicatie via radio was met het ABN, zodat heel het land het verstond. 40-50% sprak ABN.
  • tot 1970: zo'n 80% van het Nederlandse volk sprak ABN. ABN was beleefd, dialect was 'onverzorgd'.
  • na 1970: kritiek tegen ABN: dialect is ook beschaafd. ABN werd AN of standaardnederlands. 

Slide 2 - Slide

Welke woorden herken je in de volgende zin?

Slide 3 - Open question

Hebban olla vogala
  • Oudste stukje gevonden Nederlandse tekst
  • "Alle vogels zijn aan hun nesten begonnen, behalve jij en ik. Waar wachten we nog op?"
  • Nederlands is een Germaanse taal
  • Veel gelijkenissen met het Engels, Fries, Duits, Nederduits, Luxemburgs en Jiddisch
  • 24 verschillende Nederlandse dialecten

Slide 4 - Slide

Dialect vs. accent
  • Een dialect is in principe een taal op zich: het heeft zijn eigen woordenschat, klanken en grammatica. Voorbeelden hiervan zijn het Fries(ch), het Twents, het Zeeuws, het Brabants, etc.
  • Een accent is geen taal, maar een manier waarop je een taal uitspreekt: (standaard)Nederlands praten met een Twents accent of Twents spreken met een Nederlands accent.
  • Vaak zorgt een dialect of accent voor vooroordelen: sprekers zonder accent worden vaak rijk, succesvol en slim ingeschat, mensen die een dialect spreken 'zijn' dom maar gezellig.

Slide 5 - Slide

Het Twents
  • Dialect van het Nedersaksisch
  • Ongeveer 62% van de Twentse bevolking spreekt dagelijks Twents
  • In de bouw, de zorg en in de agrarische sector is het Twents de hoofdtaal
  • Er is niet één 'echte' Twentse taal, veel verschillen per regio, bijv: 'deerntie', 'maagie' en 'wichie' (meisje)

Slide 6 - Slide

Kantel je scherm en sleep de punaise naar het gebied waar Twente ligt.
Waar ligt Twente?

Slide 7 - Drag question

5

Slide 8 - Video

00:15
Wat betekent het woord
'joekelt'?

Slide 9 - Open question

00:44
Wat betekent het woord
'toet'n'?

Slide 10 - Open question

00:52
Wat betekent het woord
'poez'n'?

Slide 11 - Open question

00:57
Wat is een 'noaber'?
A
Een kind
B
Een buurman/-vrouw
C
Een ander
D
Een vriend

Slide 12 - Quiz

01:45
Wat betekent het woord
'onmeunig'?

Slide 13 - Open question

Slide 14 - Video

Wat vind jij? Mag iemand jou weigeren bij een sollicitatie op basis van je accent of dialect?

Slide 15 - Open question

Slide 16 - Video

Vind jij het normaal dat mensen accenten of dialecten niet accepteren?
A
Ja, alleen het standaardnederlands mag worden gesproken
B
Dat ligt aan het accent/dialect
C
Dat ligt aan de situatie
D
Nee, iedereen mag spreken hoe die wil

Slide 17 - Quiz

Slide 18 - Video

Discussie: mogen mensen trots zijn op hun accent/dialect?

Slide 19 - Slide