• What is LessonUp
  • Search
  • Channels
  • AI tools

    Beta

‹Return to search

6.1 De Verlichting

6: Verlichting en revoluties (1650 - 1848)
  • Kenmerkende aspecten:
  • Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
  • Voortbestaan van 'ancien régime' met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm geven (verlicht absolutisme)
  • De democratische revoluties in westerse landen als gevolg van discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
  • Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme
1 / 21
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

This lesson contains 21 slides, with text slides and 5 videos.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

6: Verlichting en revoluties (1650 - 1848)
  • Kenmerkende aspecten:
  • Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
  • Voortbestaan van 'ancien régime' met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm geven (verlicht absolutisme)
  • De democratische revoluties in westerse landen als gevolg van discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
  • Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

Slide 1 - Slide

Van Absolutisme naar de Verlichting

1650-1789

Slide 2 - Slide

 Wat is Verlichting?  >   "Durf te denken" (Kant, 1724-1804)
  • Komt voort uit de wetenschappelijke revolutie >  2 richtingen: 
  • 1. empirisme =
  • kennis op grond van zintuiglijke waarneming
  • 2. rationalisme = 
  • kennis op grond van logisch en verstandelijk redeneren, want:
  • kunnen we onze zintuigen wel vertrouwen? > tekening


Slide 3 - Slide

Slide 4 - Slide

Slide 5 - Slide

6: Verlichting en revoluties (1650 - 1848)
  • Kenmerkende aspecten:
  • Rationeel optimisme en 'verlicht denken' dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.
  • Voortbestaan van 'ancien régime' met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse, verlichte wijze vorm geven (verlicht absolutisme)
  • De democratische revoluties in westerse landen als gevolg van discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap
  • Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

Slide 6 - Slide

 Wat is Verlichting?  >   "Durf te denken" (Kant, 1724-1804)
  • Komt voort uit de wetenschappelijke revolutie >  2 richtingen: 
  • 1. empirisme =
  • kennis op grond van zintuiglijke waarneming
  • 2. rationalisme = 
  • kennis op grond van logisch en verstandelijk redeneren
  • Gevolg: het ontstaan van het 'Verlichte denken':
  • allerlei zaken in de samenleving worden ter discussie gesteld o.a: geloof en bestuur


Slide 7 - Slide

Geloof ter discussie:
  • mechanistisch wereldbeeld populair
  • Baruch d'Espinoza (1632 - 1677):
  • zoon gevluchte Joodse ouders (Portugal)
  • 'God is in alles in de natuur'
  • 'bijbel is een uitvinding van de fantasie'
  • nadruk op vrijheid van meningsuiting en
  • democratie (Ethica)

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Video


Verlichting komt dus voort uit de wetenschappelijke revolutie: animatie

Slide 10 - Slide

Slide 11 - Video

Enkele belangrijke Verlichte denkers:
John Locke                  Montesquieu                  Rousseau                    Adam Smith

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Video

John Locke (1632-1704): 

  • Mens is een 'tabula rasa' =
  • een onbeschreven blad > gelijkheidsideaal
  • Mens heeft natuurrechten:
  • recht op leven, bezit en vrijheid >
  • volk vormt politieke gemeenschap
  • staat macht af aan parlement/vorst 
  • moet hiervoor garant staan voor rechten 
  • 'sociaal contract', maar: 
  • volk heeft 'recht op verzet'
  •  legde basis voor 'scheiding der machten'


Slide 14 - Slide

Montesquieu: Trias Politica

Slide 15 - Slide

Slide 16 - Video

Rousseau (1712-1778): 
  • radicaal Verlichte denker want:
  • gericht op gehele volk ipv op bourgeoisie
  • volk van oorsprong 'Sauvage noble' 
  • tegen iedere vorm van gezag
  • algemene wil leidend: sociaal contract >
  • 'de regering uitvoerder gezamenlijke wil'
  • permanente volkssoevereiniteit >
  • directe democratie
  • inspirator Franse Revolutie (Robespierre)

  • grondlegger Romantiek:
  • gevoel ipv ratio

Slide 17 - Slide

Voltaire (Francois-Marie Arouet)
1694 - 1778

  • 'Ik zeg wat ik denk'
  • Bewondering voor:
  • constitutionele monarchie 
  • (de staat garandeert vrijheid en welvaart) en
  • religieuze tolerantie
  • tegen vooroordelen, orthodoxie en:
  • onwetendheid > anti-democratisch
  • voorstander van mensenrechten en de rede

  • deïst ('God is een horlogemaker')
  • inspirator van Franse Revolutionairen


Slide 18 - Slide

Adam Smith:
nadruk op de economie
  • tegenstander van mercantilisme >
  • bepleitte: 
  • - vrijhandel en marktwerking
  • - weinig overheidsinvloed
  • rationeel eigenbelang geeft welvaart >
  • en dient daarmee algemeen belang

Slide 19 - Slide

Verspreiding van de idealen van de Verlichting:
  • 'salons' en koffiehuizen
  • 'Encyclopédie'
  • briefwisselingen en boeken 
  • Natuurkundige genootschappen
  • Tijdschriften

Slide 20 - Slide

Slide 21 - Video

More lessons like this

6.2 De Verlichting

February 2019 - Lesson with 13 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

7.1 Nieuwe ideeën over samenleven

January 2025 - Lesson with 15 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

7.1 De Verlichting

May 2019 - Lesson with 19 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4-6

7.1 Nieuwe ideeën over samenleven

February 2020 - Lesson with 20 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

8.3 + HC deelcontext 2: De Franse revolutie

October 2017 - Lesson with 12 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 5,6

6.3 Burgers aan de macht

October 2017 - Lesson with 13 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

7.3 Verlichte ideeën in de praktijk (deel 1)

February 2021 - Lesson with 17 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

7.3 Verlichte ideeën in de praktijk

February 2020 - Lesson with 17 slides
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4
LessonUp
TermsPrivacy StatementCookie StatementContact
English

Our Cookies

We use cookies to improve your user experience and offer you personalized content. By using Lessonup you agree to our cookie policy.

Change settings