12.3 Soorten veranderen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Erfelijkheid & evolutie

Soorten veranderen

Lesprogramma

• Huiswerk
• Leerdoelen
• Uitleg
• Vragen
• Nabespreken
• Huiswerk

Welke vragen van het huiswerk willen jullie dat ik bespreek?

Leerdoelen

• Je leert hoe soorten kunnen veranderen en hoe nieuwe soorten ontstaan en welke invloed mensen daarop hebben.

Hoe lang is er al leven op aarde?

• De aarde is ongeveer 4,5 miljard jaar oud.
• Eerst organismen waren cyanobacteriën (blauwalgen), ongeveer 3,5 miljard jaar geleden.
• De ozonlaag ontstond ongeveer 2 miljard jaar geleden.

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Verwantschapsschema laat zien hoe soorten uit elkaar zijn ontstaan.
• Soorten die niet lang geleden een gemeenschappelijke voorouder hadden, staan dicht bij elkaar in het schema. 

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Ongewervelde dieren --> dieren zonder wervelkolom
• Gewervelde dieren --> dieren met een wervelkolom 

Hoe zie je dat soorten verwant zijn?

• Bouw komt sterk overeen. Homologe organen --> zelfde bouwplan maar verschillende functies.
• Embryo's hebben in het begin van hun ontwikkeling veel overeenkomsten.
• DNA onderzoek. 

Waardoor veranderen soorten?

Evolutie theorie

• veel variantie binnen elke soort
• verschillende soorten veel nakomelingen hebben (natuurlijke selectie)
• niet alle nakomeling zich voortplanten (survival of the fittest)

Hoe ontstaan nieuwe soorten?

• Erfelijke variatie
• Natuurlijke selectie
• Isolatie 

Welke invloed hebben mensen?

• Veredeling --> selectie en kruising
• Genetische erosie --> allelen verdwijnen 

In de afbeelding zie je de verwantschap tussen drie soorten.
Welke soorten zijn het meest aan elkaar verwant?

1. Paard en hond
2. Paard en kat
3. Hond en kat

Variatie in erfelijke eigenschappen

Veranderingen door mutaties

Selectie

Gele hagedissen krijgen groene nakomelingen

Er blijven meer groene hagedissen over dan gele of bruine

In een grasland leven gele, bruine en groene hagedissen van dezelfde soort.

Wat heb je volgens Darwin nodig voor evolutie?

Hoe kun je in een verwantschapsschema zien welke soorten het meest verwant zijn?

Welke invloed hebben mensen op evolutie?

Nabespreken

• Je leert hoe soorten kunnen veranderen en hoe nieuwe soorten ontstaan en welke invloed mensen daarop hebben. 

Huiswerk

Leren en maken 12.3