bs 4 + 5

• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Gedrag

Combinatie van:

aangeboren gedrag (erfelijk)

aangeleerd gedrag (ervaring)

eventueel nieuw gedrag

Prikkels

Interne prikkels: afwijkingen normwaarden

Externe prikkels: uit omgeving

samen bepalen ze hoe groot de motivatie is voor gedrag.

Motivatie wordt hoger, wanneer de prikkel sterker is (zie blz 206).

periodieke invloeden

Voortplantingsdrang is niet altijd even sterk aanwezig. Bij veel dieren heeft de daglengte invloed op de voortplanting ->vogels

maken meer hormonen aan als de dagen langer worden.

Amfibieën gaan meer voortplantingsgedrag vertonen wanneer de temperatuur stijgt.

sleutelprikkels

blz 90

Prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij ontstaan van gedrag.

Rode snavelkleur is een sleutelprikkel voor pikgedrag van meeuwenjongen.

supranormale prikkel

Volledig rode snavel geeft een nog sterkere respons dan de van nature aanwezige rode vlek.

sleutelprikkels bij mens

Bolle wangetjes, grote ogen, rond gezicht 

Sleutelprikkel tot vertroetelen en verzorgen.

supranormale

In strips, bij poppen worden sommige schattige kenmerken extra vergroot.

Ook in reclame, bijvoorbeeld vuurrode lippenstift.

maken

32-35

aangeboren/aangeleerd gedrag

Via DNA krijgen kinderen niet alleen uiterlijke eigenschappen mee, maar ook info over belangrijk gedrag.

Als een kind gedrag meteen kan vertonen na geboorte, dan is dit aangeboren.

Alles wat niet is aangeboren, kan worden geleerd.

Leerprocessen

Gewenning

Proefondervindelijk leren

Inprenting

Imitatie

Conditionering

Inzicht

Proefondervindelijk

Inprenting: gevoelige periode

Imitatie

Klassiek conditioneren

Operant conditioneren

maken

(32-35)

39-41 +45+48