PC 6 WOI de oorlog begint

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De Eerste Wereldoorlog

2. Een vreselijke oorlog

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Lesdoel

• Ik weet hoe de Eerste Wereldoorlog begon
• Ik weet hoe de oorlog vast liep
• Ik ken het von Schlieffenplan
• Ik ken de slag om de Marne
• Ik ken het begrip loopgraven oorlog

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije, Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen: 

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

Deze oorlog is goed:

ein frischer fröhlicher Krieg

Von Schlieffenplan

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan

Alfred von Schlieffen

Het von Schlieffenplan

Frankrijk aanvallen via België.

De bovenste boog is uiteindelijk onder Nederland door gegaan.

De Duitse keizer wilde Nederland neutraal houden.

Neutraal = dat je niet meedoet aan de oorlog

Slag om de Marne

In Parijs konden ze de kanonnen horen, 6000 soldaten werden vanuit Parijs in gevorderde taxi's, bussen en vrachtwagens naar het front gebracht.

(De Marne = een rivier)

Slag om de Marne (2)

Door de uitkomst van de Slag bij de Marne werd een snelle Duitse overwinning onmogelijk. De oorlog was nu toch een tweefrontenoorlog geworden.

Door de verdeling van hun materieel en troepen over de twee fronten hadden de Duitse legers niet meer genoeg kracht.  De Fransen en Britten hadden ook niet genoeg kracht om de Duitse legers uit Frankrijk en België te verdrijven: er was in feite een patstelling ontstaan.

Het gehele westelijk front werd een stelsel van loopgraven. In de komende jaren werden slechts zeer geringe terreinwinsten geboekt, ten koste van miljoenen levens. De patstelling zou tot het einde van de oorlog aanhouden.

Loopgravenoorlog

• Het Von Schlieffenplan mislukt: de opmars van Duitsland loopt vast in Noord-Frankrijk en België
• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven

Loopgraven (1)

• De wapens zijn zo krachtig geworden, dat vechten op een open veld zelfmoord zou zijn

• Loopgraven zorgen voor meer beschutting

• In totaal wordt er aan het Westfront 40.000km aan loopgraven aangelegd

Loopgraven (2)

• De loopgraven zijn gegraven in een zig-zag-vorm: hiermee voorkom je dat een inslag van een granaat (nog meer) slachtoffers kan maken

• Om aanvallen moeilijker te maken wordt gebruik gemaakt van mijoenen kilometers prikkeldraad

• Loopgraven worden uitgebreid met complete ondergrondse kamers

Loopgraven (3)

• Generaals geloven dat massale aanvallen vanuit de loopgraven effectief zijn. Dit is maar zelden het geval: soldaten worden kanonnenvoer
  

• Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

Vier jaar lang vanuit de loopgraven kijken naar 

hetzelfde stuk, kapotgeschoten, niemandsland...

Loopgraaf

Een loopgraaf is een in de grond gegraven gat waarin soldaten kunnen lopen en zich verschuilen. De soldaten konden vanuit de loopgraven schieten. Als er aan de andere kant van het slagveld op hen geschoten werd, konden zij zich verschuilen in de loopgraaf.

Ellende

Het leven in een loopgraaf was niet erg prettig. Vooral de verveling was enorm. De soldaten zaten soms uren in hun loopgraaf zonder wat te kunnen doen.

Vooral in de winter was het erg koud. Soms vroor het wel 20 graden. Bij veel soldaten vroren in de winter de voeten af. Rondom de loopgraaf krioelde het van de ratten.

Modder

De loopgraaf was meestal een grote modderpoel. Als het had geregend zaten de soldaten soms tot hun middel in de modder. Het gebeurde wel eens dat een soldaat in de modder verdronk.

Kou

In de loopgraven was het in de winter bitter koud. Bij veel mensen vroren de voeten af. De soldaten moesten ook in de winter soms uren in de loopgraven doorbrengen. Wie van de soldaten te lang in natte, koude loopgraven verbleef kon loopgraafvoeten oplopen: blauwe levenloze voeten met ontstekingen.

Luizen en vlooien

Door de slechte hygiëne kregen veel soldaten last van luis. Vaak werden ze gek van de jeuk. De soldaten ontluisden elkaar. Het ontluizen van mede soldaten was wel een gezellige bezigheid.

Ratten

In de loopgraven krioelde het van de ratten. Ze liepen 's nachts over de kussens van de soldaten. En ze aten al hun eten op. Omdat erg weinig te eten was werden de ratten gevangen en opgegeten.

Katten en andere huisdieren die uit de verlaten dorpjes kwamen, werden door de soldaten vertroeteld. Bij hen vonden ze troost.

Op de paarden die gebruikt werden in de oorlog, waren de soldaten gesteld. Meestal werd er heftiger gereageerd wanneer een paard sneuvelde, dan wanneer een soldaat omkwam.

Slachtoffers

Er zijn miljoenen soldaten tijdens de Eerste Wereldoorlog omgekomen. Vaak bleven de soldaten gewoon op het slagveld of in de loopgraaf liggen. Ze werden dan niet meteen begraven.