4TL 11.1 Les 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Thema 11: Erfelijkheid

11.1   Les 2

Chromosomen

Wat is het fenotype?

1. De samenstelling van genen
2. De eigenschappen die tot uiting komen

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waar informatie voor je eigenschappen zit
• Je kunt aan een chromosomenkaart zien of die van een jongen of een meisje is
• Je kunt uitleggen wat een gen is.
• Je kunt uitleggen wat een genotype is.  

Erfelijke eigenschappen

Eigenschappen die je van je ouders krijgt noem je erfelijke eigenschappen. 

Chromosomen bestaan voor een groot deel uit DNA. DNA bevat de informatie voor je erfelijke eigenschappen. 

Waar zit de informatie voor je eigenschappen?

• Chromosomen bevinden zich in de celkern
• Ze bestaan grotendeels uit DNA  bevat informatie erfelijke eigenschappen
• Ze komen in paren voor (23 paren bij een mens)

Chromosomenkaart

• Alle paren hebben een nummer
• Paar 23: de geslachtschromosomen
  
• XX = meisje
• XY = jongen

Man XY                  vrouw   XX

• Opgerold DNA
• Komen voor in chromosomenparen (twee dezelfde chromosomen)
• Mensen hebben 23 chromosomenparen (46 chromosomen)

Eigenschappen op chromosomen

• Gen = een klein deel van een chromosoom 
• Een gen bevat informatie voor 1 erfelijke eigenschap
• 2 Genen voor één erfelijke eigenschap (want chromosomen komen in paren) 

Genotype

Het genotype is de verzameling eigenschappen van het individu dat is geërfd van de ouder of ouders. 

Genoom = chromosomen 

met genen van een organisme

Chromosomen van andere soorten

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen waar informatie voor je eigenschappen zit
  
• Je kunt aan een chromosomenkaart zien of die van een jongen of een meisje is
  
• Je kunt uitleggen wat een gen is.
  
• Je kunt uitleggen wat een genotype is.  

Maken en lezen:

Lezen: blz 90 en 94

Maken: opdracht 16 t/m 25 

Wat bepaalt je fenotype?

1. Alleen het genotype
2. Alleen omgevingsfactoren
3. Genotype en omgevingsfactoren