3.3 de oost en de voc

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De Gouden Eeuw

3.3 De Oost en de VOC

Leerdoel par. 3.3 (deze week)

Waarvoor werd de VOC opgericht en hoe werkte deze handelsmaatschappij?

Producten opslaan om later te verhandelen noem je:

1. handelskapitalisme
2. stapelmarkt
3. VOC-principe
4. pakhuispolitiek

Wat is specialisatie?

1. Als je een speciale werknemer bent
2. Als je nog maar één product gaat maken
3. Als je nog maar één product gaat kopen
4. Als je nog maar één werknemer hebt

Een schip dat vanuit Amsterdam naar de landen rond de Oostzee vaart, is geladen met:

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout

Een schip dat vanuit de landen rond de Oostzee naar Amsterdam vaart, is geladen met:

1. kaas, textiel en vis
2. wijn en olie
3. specerijen
4. graan en hout

Op zoek naar een weg naar Indië

Nova Zembla

- Jacob Heemskerck en Willem Barentsz in 1596. 
- Zeilde langs Noorwegen
- Overwinteren. 
- Alleen Jacob Heemskerck overleefde. 
- Dagboek

- Mislukte poging.

Cornelis Houtman wel gelukt vanuit het zuiden!

Johan van Oldenbarnevelt

• Raadpensionaris ( Tijdens de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was het de belangrijkste bestuurder van Nederland) 
• Oprichter van de VOC

VOC

• Eerst: iedere handelaar voor zich!
• Oorzaak:
  - concurrentie leidde tot lagere prijzen (oorlog met Spanje was duur...)
• Gevolg:
  in 1602 oprichten VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) = alle handel in 1 bedrijf.

Het bestuur

• Een afdeling in zes handelssteden = De Kamer. 
• Elke kamer had een eigen scheepswerf, pakhuis en kantoor. Een Kamer huurde zeelui en soldaten.
  
• Afgevaardigden van de kamers vormden samen het bestuur de van VOC = de HEREN ZEVENTIEN!

In iedere kamer kozen de bewindhebbers twee- of driemaal per jaar een aantal afgevaardigden die in Amsterdam of Middelburg aan vergaderingen ter bepaling van het centrale beleid deelnamen. In dit college, de Heren XVII, hadden acht Amsterdamse bewindhebbers, vier Zeeuwse en één uit elk der kleinere kamers zitting.

Handelsmonopolie

• De VOC kreeg van de Staten-Generaal het alleenrecht om op Azië te varen -> handelsmonopolie. 
• De VOC mocht oorlog voeren en verdragen sluiten, net als zelfstandige staten.
• De VOC mocht forten bouwen.
  

Eerste multinational met aandelen

• Om alles te financieren gaf de VOC aandelen uit. Eerste ter wereld.
  
• Je gaf als persoon geld aan de VOC en kreeg in ruil daarvoor een aandeel in het bedrijf en een deel van de winst.
• Je kon de aandelen ook kopen en verkopen op de Amsterdamse beurs
  
• Niet alleen rijke mensen, maar ook ambachtslieden, bakkers of dienstboden kochten een aandeel. VOC werd van 'iedereen'.

Jacatra werd Batavia

• Handelsfactorijen: steunpunt voor de handel.
• Veroverd van Spanje of Portugal.
• Inwoners weggejaagd, huizen en plantages afgebrand. 

Jan Pieterzoon Coen

• Eerste gouverneur-generaal.
• Veel geweld.
• VOC bestuur in Jakarta = inwoners wegjagen en de stad verwoest, zodat hij het centrale handelspunt van de VOC kon stichtten voor heel Azië, Batavia.
• Batavia werd het bestuurscentrum van de Oost.

Ruilen en kopen

1. De VOC verdiende veel geld met de inter-Aziathische handel
2. In China werd zijde, thee etc. gekocht->verkopen in Japan voor zilver -> katoen in India -> specerijen in Indië -> terug naar Nederland
3. Er werden geen grote gebieden veroverd: factorijen waren voldoende.
4. Verdragen met Aziatische vorsten -> alleen handel met VOC
   

Massamoord op de Banda Eilanden

• Contract met dorpshoofd: alleenrecht op nootmuskaat en foelie
• Specerijen werden ook verkocht aan Engelsen en Portugezen
• Banda werd met geweld veroverd. 
• Grond/plantages werden verhuurd aan Nederlanders.

Wat was het doel van de expeditie van Barentsz die eindigde op Nova Zembla.

1. Walvisvaart
2. Het plaatsen van boeien t.b.v. de scheepvaart
3. Het bereiken van de magnetische Noordpool
4. Het vinden van een route naar Indië

VOC staat voor

1. Vereniging Oost-Indische Compagnie
2. Verenigde Oost-Indie Compagnie
3. Verenigde Oost-Indische Compagnie
4. Verenigde Oost-Indische Campagne

De VOC verhandelde vooral

1. Slaven
2. Aardappels
3. Specerijen
4. Maïs

De VOC werd op initiatief van de Staten-Generaal opgericht, omdat...

1. Andere landen handelscompagnieën oprichtten.
2. De winsten in de Republiek daalden doordat handelscompagnieën elkaar beconcurreerden.
3. Er flinke winst viel te behalen op de scheepsbouw. Meer schepen leverde meer geld op.
4. De Staten-Generaal graag landen wilden veroveren om hun macht en rijkdom te tonen.