Metaal I

• Techniek
• Middelbare school
• Voortgezet speciaal onderwijs
• vmbo
• Leerroute VL
• Leerroute VB
• Leerroute VK
• Leerroute VG

Thema metaal I

Wat weet je al over het onderwerp metaal

Huiswerkopdracht 1

Inleiding

Doelstellingen                                                          Opruimen       

competenties                                                           Zelfbeoordeling competenties

Metaal theorie                                                          LOB

• filmpje                                                                 Huiswerkopdracht 1,2 en 3
• metaalsoorten                                                     Begrippenlijst
• Ijzerhoudende en niet ijzerhoudende metalen   
• Kenmerk van ijzerhoudende metalen               
• kenmerk van niet ijzerhoudende metalen       
• Metaal bewerken
• Metaal op maat maken
• Boren in metaal
• Vijlen en schuren
• Polijsten
• Toegepast rekenen
• Praktische handelingen
• Praktische opdracht 1
• Praktische opdracht 2

Inhoudsopgave

In deze module gaan we leren werken met verschillende soorten metaal. Hoe kan je metalen het best bewerken zonder dat ze beschadigen. In deze modulen leer je ook welke verschillende metaalsoorten er zijn,  bewerkingstechnieken toe te passen en gebruik van de gereedschappen. Dit doen wij door het maken van twee werkstukken, flesopener en een metalen robot of een sleutelhanger. Tijden deze lessen werken we ook aan onze competenties, deze zijn.  

• Materialen en middelen inzetten

• Instructies en procedures opvolgen

• Kwaliteit leveren

Inleiding

Tijdens deze les ga je het volgde leren:

• Verschillende metalen benoemen en aanwijzen.
• Op verschillende manieren meten, aftekenen, zagen, vijlen, schuren en boren, verbinden.
•  Je kan het toegepaste gereedschappen benoemen en gebruiken  

Doelstellingen

Competenties

Aan deze competenties ga je werken:

• K 2.9 Hoe zet je materialen en middelen in

• K 2.15 Kwaliteit leveren

• K 2.16 Instructies en procedures opvolgen 

Metaalsoorten 

Er zijn vele voorwerpen van metaal gemaakt. Je kunt er vast wel een paar opnoemen.

Er zijn verschilleden soorten metaal. Een vliegtuig is van aluminium gemaakt omdat deze zo licht mogelijk moet zijn. Een schaar is van staal omdat deze hard moet zijn.

Tin

Plaatstaal

Verzinkt staal

koper

Messing

Zilver

Staal

Noem een aantal voorbeelden die van verschillenden metalen zijn gemaakt?

ijzerhouden metalen en niet ijzerhouden metalen 

Metalen kunnen we in twee groepen indelen. ijzerhoudende en niet ijzerhoudend. Als een metalen voorwerp wordt aangetrokken, door een magneet, zit er wel ijzer in. IJzer heet in de techniek staal.

Hoe zou je makkelijk ijzerhoudende metalen kunnen scheiden van niet ijzerhoudende?

koperdraad

Verschillenden metalen

Magneet

Staal

Kenmerk ijzerhoudende metalen

Deze metalen zijn zwaar en roesten. Vaak zijn deze metalen goedkoper. Om te voorkomen dat deze metalen gaan roesten, worden deze metalen beschermde met een laagje die roest voorkomt. Dit laagje kan Chroom of verf zijn. Een paar voorbeelden van ijzerhoudende metalen zijn: 

• staal 360

• gietijzer

• gelegeerdstaal

• roestvaststaal

Kenmerk ijzerhoudende metalen

Een bankschroef worden van gietijzer gemaakt. Het vloeibare metaal wordt in een mal gegoten met de vorm van een bankschroef. In de bek van de bankschroef zitten tandjes om meer grip op het materiaal te krijgen wat je er in vastklemt. Als je materiaal niet mag beschadigen moet je er spanplaatjes in klemmen.

Kenmerk niet ijzerhoudende metalen

Deze metalen zijn licht en roesten niet. Dit zijn vaak duurzame metalen. Een paar voorbeelden van niet-ijzerhoudende metalen zijn:

• messing

• aluminium

• koper

• tin

• zilver

• goud

In welke twee groepen kunnen we metalen indelen?

1. ijzerhoudende metalen en ferro metalen
2. Niet ijzerhoudende metalen en kunststoffen
3. ijzerhoudende en niet ijzerhoudende metalen
4. staal en aluminium

Hoe kunnen we de ijzerhoudende en niet ijzerhoudende makkelijk van elkaar scheiden?

1. Makkelijk te scheiden op kleur
2. Makkelijk te scheiden op gewicht
3. Door ieder metaal te testen of het vonken maakt
4. Met een magneet

Welk voorbeeld is een niet ijzerhoudend metaal?

1. Staal
2. Gietijzer
3. Roestvaststaal
4. Messing

Noem twee kenmerken van tin?

1. Zilverkeurig en magnetische
2. Zilverkleuring en niet magnetische
3. Buigzaam en magnetische
4. Niet buigzaam en niet magnetische

Waarmee kunnen we gietijzeren hekken mee beschermen tegen roest?

Wat is roesten?

Metaal bewerking

Om voorwerpen van metaal te kunnen maken moeten we deze gaan bewerken. Enkele van deze bewerkingen zijn

• zagen

• knippen

• boren

• vijlen

• schuren

• polijsten

zagen

plaatschaar

kolomboor

vijlen

schuren

polijsten

Metaal op maat maken

Eerst moet je met een duimstok uitmeten waar je bijvoorbeeld een stuk metaal van de stip

vanaf moet halen. Voor een rechte lijn gebruik weer een winkelhaak. Om een metalen strip op maat te maken kan je deze op maat zagen of knippen met een metaalzaag of plaatschaar. Bij een metaalzaag staan de tandjes van het zaagblad naar voren. Om het metaal te verspanen. Als je de plaatschaar gaat gebruiken denk dan om de lange hefboom en veiligheidspen in de schaar. Omdat er een grote hefboom aan zit, kan je met een klein kracht een grote kracht uitoefenen. 

metaalzaag

juniorzaag

tanden naar voren

plaatschaar

winkelhaak

duimstok

Boren in metaal

Als je gaatjes in het metaal wil boren moet je eerst met de centerpunt een putje in het

metaal slaan om te voorkomen dat de boor weggeleid.

• Klem je werk goed vast in de boorklem zodat je niet je verwond aan je handen en ogen. Zet ook altijd een veiligheidsbril op. 
• Heb je lang haar doe je haar in een knot.
  
• Voordat je gaat boren doe een klein beetje boorolie op de plaats waar je gaat boren. Dit is om te voorkomen dat de boor bot word.
  
• Als je een groot gat in metaal wilt boren b.v. 10 mm dan moet je eerst met een kleinere boor gaan voorboren. Eerst 4mm dan 6mm en dan 8mm.
  

Centerpunt,

schuin en scherp

boorklem

veiligheidsbril

boorolie

spiraalboor

Vijlen en schuren

Na het zagen ga je de scherpe randen vijlen. Dit moet je doen om te voorkomen dat je 

handen aan de scherpe randen openhaalt. 

De oppervlakte van metaalvijlen zijn fijner dan die van houtvijlen zie afbeelding. Om nog een gladder resultaat te krijgen ga je met schuurlinnen de randen schuren.

• Als je op de achterkant van het schuurpapier kijkt zie je een getal staan. Hoe groter dit getal hoe fijner het schuurpapier. De zandkorrels die er op zitten worden dan steeds kleiner.P100 betekend dan 100 korreltjes per cm2

plattevijl

rondevijl

structuur vijlen

schuurlinnen P100

Polijsten

Om er voor te zorgen dat je werkje mooi gaat glimmen, kan je met de polijstmachine

het metaal laten glimmen. Zet bij het polijsten een veiligheidsbril op en let op je handen. 

• Op de polijstschijf moet voldoende polijstmiddel zitten

polijstmachine

vijligheidbril

polijstmachine

Hoe staan de tandjes van een metaalzaag?

1. naar achteren
2. naar voren

Waarom moet je voor centeren als je gaat boren?

Wat kan er gebeuren als je geen boorolie gebruikt bij het boren in metaal?

1. de boor word heet en word hierdoor bot
2. hoor je vreselijk piepgeluid op het metaal
3. de boor breekt meteen
4. de boor draait makkelijker

Waarom moet je voorboren met een kleinere boor als je een boorgat van 8 mm wilt maken?

Ik wil iets super glad schuren, welk schuurpapier kan ik beter gebruiken en waarom, schuurpapier met het getal 400 of 80?

1. Het schuurpapier met getal 400, meer zandkorrels per cm2
2. Het schuurpapier met getal 80, minder zandkorrels per cm2
3. Het schuurpapier met getal 400, 400 zandkorrels per stekende M
4. Het schuurpapier met getal 80, 80 zandkorrels per stekende M

Laat bij je antwoord altijd de berekening zien

Toegepast rekenen

Hoeveel boekensteunen kan jij maken?

Je wilt een boekensteun maken. hiervoor moet je een metalenplaat bestellen in een 

webshop. 

 

• Je gaat berekenen hoeveel boekensteunen je uit 1 metalenplaat kan maken
  
• Wat kost 1 boekensteun
  

• De boekensteun die jij gaat maken heeft de volgende afmeting 250 x 100 x 2
• Je kiest voor de volgende metalenplaat in de webwinkel: afmeting staalplaat                         500 x 1000 x 2.0

• Gebruik kladpapier bij je berekening

Zie volgde slide voor meer informatie van uit de webshop. De slide daarna kan je de kosten uitrekenen volgens aangegeven stappenplan.

Webshop Yuverta metaal 

Metalenplaat

Tip: let op hoe lang de metalenplaat is die je kan bestellen en welke maat eenheid

Wat betekend de afmeting 500 x 1000 x 2.0

1. de lengte is 500 mm, de breedte 1000 mm en dikte 2 mm
2. de breedte is 2mm, de lengt 1000 mm en dikte 500 mm
3. de breedte is 500mm, de lengte 1000 mm en de dikte 2 mm
4. de breedte is 500 mm, de lengte 2mm en dikte 1000 mm

Reken uit volgens onderstaande stappenplan
stap 1 hoeveel kost de plaat staal in de webshop?
stap 2 hoe groot is de boekensteun die jij gaat maken?
stap 3 hoeveel boekensteunen kan je maken uit 1 plaatstaal?
stap 4 wat kost 1 boekensteun ?

Praktische handelingen

Je krijgt een stukje messing strip van 70mm x 25mm hiervan kan je een flesopener of een naamplaatje van maken.

eisen aan de opdrachtzijn:

• er moet een sleutelring door een gaatje kunnen
• Er moet een tekst op gegraveerd worden
• Alle scherpe randen moeten glad zijn en hij moet glimmen

1. Ontwerp je eigen flesopener of naamplaatje.
2. Laat je ontwerp controleren door je laar.
3. Knip het papier uit en neem het met grijspotlood over op je messingstrip.
4. Ga vervolgens aan de slag zoals je geleerd heb.

Tip: extra creativiteit word rekening mee gehouden in de beoordeling

Praktische opdracht 1 flesopener

Uit de komende 2 opdrachten mag je een keuze maken

• sleutelhanger
• metalenrobot.

Volg de instructies die bij het werkstuk word aangeleverd en pas je geleerde vaardigheden toe.

Praktische opdracht 2 Sleutelhanger

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.9 Hoe zet je materialen en middelen in
Waarom heb je deze materialen gebruikt?
Op welke veiligheids punten moet je letten bij deze materialen en middelen?

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.15 Kwaliteit leveren
Aan welke eisen moet je werk voldoen?
Welke oplossingen heb je hiervoor bedacht omdat te
te bereiken?

Zelfbeoordeling van de competenties:
K.2.16 Instructies en procedures opvolgen
Welke werkzaamheden heb je uitgevoerd in de les?
Op welke voorschriften moet je letten?

Bekijk op de volgde slide het filmpje en kijk goed welke beroepen er allemaal in zitten verwerkt. 

Je kan ook de beroepen opschrijven uit de vorige filmpjes.

LOB

Welke beroepen heb je allemaal kunnen zien in het filmpje?

Sleep de afbeelding naar de juiste naam je houd vier woorden over

Huiswerkopdracht 1

Liniaal

Drevel

schuin en stomp

Veiligheidsbril

boorklem

Duimstok

Bril

Kruipolie

Bankhamer

Metalenbankschroef

Kolomboor

Doorslag

recht en stomp

Centerpunt

schuin en scherp

Boorolie

Sleep de afbeelding naar de juiste naam je houd vier woorden over

Huiswerkopdracht 2

platina

Staal

Goud

zink

Zilver

Gietijzer

Verzinktplaatstaal

roestvaststaal

Kunststof

Tin

Koper

Aluminium

Messing

Sleep de afbeelding naar de juiste naam je houd vier woorden over

Huiswerkopdracht 3

plattevijl

Boorolie

Lasapparaat

Slijptol

rondevijl

Halfrondevijl

Bankschroef

Magneet

Winkelhaak

Blokhaak

Polijstmachine

Kolomboormachine

Spuitbus

A
B	Beschermen Metaal voorzien van een laagje verf om roesten te voorkomen
	Bewerken Metaal in gewenste vorm maken
	Boorolie Is een vloeistof om te voorkomen dat de boor te heet en minder scherp word
	Bot De boor word minder scherp waardoor je er moeilijker een gaat je mee kan maken
C	Centerpunt De punt herken je aan schuin en een scherpe punt. Hiermee sla je een deukje in het metaal voordat je er een gaatje in gaat boren. Anders kan de boor weggeleiden
	Chroom Chroom is een metaal dat er zilverachtig uitziet en een blauwe glans heeft. Het is heel hard en wordt vaak gebruikt om andere metalen te beschermen tegen roest.
D	Doorslag De punt herken je aan recht en stomp. Je kan hiermee een pen uit een scharnier tikken
	Drevel De punt herken je aan schuin en stompe punt. Hiermee kan je spijkers verder in het hout slaan.

Begrippenlijst

D	Duurzame metalen Duurzame metalen zijn metalen die op een milieuvriendelijke manier worden gewonnen, gebruikt en hergebruikt. Ze zijn belangrijk omdat ze minder schade aanrichten aan de natuur en vaak goed te recyclen zijn
E
F
G	Gietijzer Gietijzer is een soort metaal dat wordt gemaakt door gesmolten ijzer in een vorm te gieten. Het is heel sterk, maar ook een beetje breekbaar.
	Graveren Graveren in metaal betekent dat je met een speciaal gereedschap of machine een tekening, tekst of patroon in het metaal snijdt. Dit kan bijvoorbeeld met een laser of een graveermachine.
H	Hefboom Het hefboomprincipe is eigenlijk een slimme manier om minder kracht te gebruiken om iets zwaars te tillen of te bewegen
I	ijzerhoudende metalen Een ijzerhoudend metaal wordt vaak aangeduid als een ferrometaal. Dit zijn metalen die ijzer bevatten, zoals staal en gietijzer
J
K	Kenmerken verwijst naar een eigenschap of een beschrijving die iets of iemand onderscheidt.

Begrippenlijst

L
M	Magneet Een magneet is een voorwerp dat bepaalde metalen zoals ijzer en staal kan aantrekken. Denk bijvoorbeeld aan de magneten die vaak op een koelkast zitten.
	Metalen strip Dit is een langwerpig metalen plaatjes.
	Metalen buis Dit is een ronde hole langwerpige buis.
N	Niet ijzerhoudende metalen Niet-ijzerhoudende metalen, ook wel non-ferrometalen genoemd, zijn metalen die geen ijzer bevatten. Voorbeelden hiervan zijn aluminium, koper, lood en zink
O
P	Plaatschaar Hiermee kan je metaal mee doorknippen
	Polijsten Hiermee kan je voorwerpen glad en glimmend maken
Q

Begrippenlijst

R	Roesten Roesten is een proces waarbij ijzer of staal wordt aangetast door een chemische reactie met zuurstof en water. Dit zorgt ervoor dat er een roodbruine laag
S	Structuur De structuur op een vijl verwijst naar de groeven of ribbels die op het oppervlak van de vijl zijn aangebracht. Deze groeven helpen bij het verwijderen van materiaal van een werkstuk, zoals metaal
T
U	Uitmeten dat je nauwkeurig de afmetingen en markeringen op een werkstuk bepaalt voordat je begint met bewerken. Dit doe je met behulp van meetgereedschap zoals een duimstok, winkelhaak of schuifmaat
V	Vakkennis Je beschikt over informatie over de opdracht die je moet weten / uitvoeren.
	Verspanen Verspanen van metaal betekent dat je stukjes materiaal weghaalt om een metalen werkstuk de juiste vorm te geven.
	Vijlen Vijlen bij metaal betekent dat je met een speciaal gereedschap, een vijl, het oppervlak van metaal glad maakt of in een andere vorm brengt. Het is een techniek waarbij kleine stukjes metaal worden verwijderd om bijvoorbeeld scherpe randen weg te halen of het metaal precies passend te maken.

Begrippenlijst

W
X
Y
Z

Begrippenlijst

Thema metaal I

Controleer of je alle vragen en opdrachten heb gemaakt