Geografische Coördinaten

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom!

Neem NIET deel.

Telefoon in telefoontas.

Schrift + pen op tafel.

Vandaag

Uitleg geografische coördinaten.

Verwerking.

Doel:

Begrijpen hoe geografische coördinaten werken.

Geografische Coördinaten

Om te weten waar iemand of iets precies is, maken we gebruik van Geografische Coördinaten. Dit is een lang getal waarin wordt aangegeven hoe ver je van de evenaar af bent. De evenaar is de lijn precies tussen de noord- en zuidpool (zie afbeelding). Het deel van de wereld ten zuiden van de evenaar noemen we het Zuidelijk Halfrond en het deel ten noorden van de evenaar noemen we het Noordelijk Halfrond. In de volgende 

dia's zullen we gaan kijken hoe het 

systeem van geografische coördinaten

 precies werkt. Let op: Alle dikgedrukte 

woorden moet je begrijpen en kennen!

Geografische Coördinaten: Breedtegraden

Om te weten te komen hoe ver we van de evenaar zijn gebruiken we "graden". Van de evenaar tot aan de noordpool lopen 90 graden. In de afbeelding zie je alleen de lijnen lopen van alle tientallen (10, 20, 30, 40, 50, 60, 70 en 80 graden). Deze lijnen zie je natuurlijk niet in het "echte" landschap terug, maar we kunnen wel meten waar de lijnen precies zijn. 

Breedtegraden

De lijnen van de vorige dia geven dus aan hoe ver we van de evenaar af zijn. In de onderstaande afbeelding zijn de meest bekende lijnen te zien. Omdat ze in de breedte lopen (van links naar rechts) noemen we ze ook breedtecirkels (ze lopen in een cirkel om de aarde heen). 

Een andere naam voor de breedtecirkels zijn parallellen. Dit zijn lijnen die elkaar nooit raken en dat noemen we parallellen. De meest bekende parallellen zijn de evenaar, de kreefstkeerkring en steenbokskeerkring (23,5 graad van de evenaar af allebei) en de poolcirkels (allebei 66,5

graad van de evenaar af).

Breedtegraden

Als we weten op welke breedtegraad we ons bevinden zeggen we dat we op bijvoorbeeld 30 graden noorderbreedte zijn. Dit betekent dus dat we 30 graden ten noorden van de evenaar zijn. We gebruiken noorderbreedte om aan te geven dat we ons bevinden ten noorden van de evenaar en dat het dus gaat om breedtegraden. Vandaar dat we de term noorderbreedte gebruiken.

Noorderbreedte korten we vaak af tot N.B.

We kunnen ons natuurlijk ook ten zuiden van de 

evenaar bevinden. Daarvoor gebruiken we de 

term zuiderbreedte. 

Dit is 30 graden noorderbreedte

Dit is 30 graden zuiderbreedte.

Graden nog niet erg nauwkeurig.

De afstand van de evenaar tot de noordpool is ongeveer 10.000 kilometer. Dit betekent dat als we dit verdelen in 90 graden, de afstand tussen elke graad nog steeds ongeveer 110 kilometer is. Erg nauwkeurig is dit dus niet. Daarom maken we een verder onderscheid. Tussen elke graad (bijvoorbeeld tussen de evenaar en 1 graad noorderbreedte) maken we nog een onderscheid tussen 60 kleinere stapjes, net zoals een uur ook is verdeeld in 60 kleinere delen. Net zoals bij een uur noemen we dit minuten. Op de afbeelding linksonder zie je 3 van deze lijnen. 

Ook de minuten zijn nog niet erg nauwkeurig

Als de afstand tussen 2 graden nog 110 kilometer is, dan is de afstand tussen 60 minuten (110/60=1,8) nog 1,8 kilometer. Ook dat is nog niet erg nauwkeurig! Daarom maken we tussen de minuten nog een onderscheid in 60 stapjes. Dit zijn de secondes. Je bent als je in school bent ongeveer op 52 graden Noorderbreedte, 1 minuut en 23 seconden. 

Voor het aantal graden gebruiken we dit symbool: °

Voor het aantal minuten gebruiken we dit symbool: '

Voor het aantal seconden gebruiken we dit symbool: "

We schrijven je locatie dus zo op:

52° 1' 23" N.B.

Dit betekent: 53 graden, 1 minuut en 23 seconden Noorderbreedte

Niet alleen breedtegraden!

Als we alleen breedtegraden zouden gebruiken, zouden we alleen de afstand tot aan de evenaar weten. Dit betekent dat we bij een breedtegraad van 52° 1' 23" in Nederland zouden kunnen zijn, maar ook in Canada. We hebben dus nog een stel lijnen nodig om onze locatie precies te kunnen achterhalen. 

Daarom hebben we ook lengtelijnen bedacht. Dit noemen we lengtecirkels. Deze lijnen lopen namelijk van boven naar beneden, dus in de lengte. In de afbeelding zie je de lengtecirkels. De nullijn of nulmeridiaan is de rode lijn.

Deze lijn loopt van de Noord- tot de Zuidpool via Londen. 

De nulmeridiaan verdeelt de wereld in een Oostelijk en Westelijk

halfrond. 

Alle lengtecirkels lopen van de Noord- naar de Zuidpool. Omdat ze

bij de Noord- en Zuidpool dichter naar elkaar lopen, zijn het geen

parallellen. We noemen ze meridianen. 

Ook hier zijn graden niet genoeg!

Ook bij lengtecirkels maken we tussen de graden een verder onderscheid in minuten en seconden. Ook hier zitten er 60 minuten tussen 2 graden en weer 60 seconden tussen 2 minuten. 

In Nederland bevind jij je op ongeveer 5 graden Oosterlengte (afgekort O.L.). We noemen dit Oosterlengte omdat jij je ten oosten van de nulmeridiaan (de lijn die door Londen loopt) bevindt en omdat het een lengtecirkel is. 

We schrijven dit als 5° O.L.

Wanneer een plek zich ten westen van de nulmeridiaan bevindt noemen we dit Westerlengte, wat we afkorten tot W.L. 

Lengte- & breedtecirkels gecombineerd

Op de afbeelding zijn 4 punten aangegeven. We zullen per punt de coordinaten doornemen:

- Rood: 45 graden ten noorden van de evenaar en 60 graden ten westen van de nulmeridiaan, dus: 45° N.B., 60° W.L.

- Groen: Let op: het is ten oosten van de nulmeridiaan: 15° N.B., 30° O.L.

- Paars: Let op: het is ten zuiden van de evenaar: 15° Z.B., 60° O.L.

- Blauw: 30° Z.B., 30° W.L.

Wat zijn (afgerond op hele graden) de coördinaten van:
1. Kampen
2. Ankara

Coördinaten

Haarlem ligt
- tussen 52° 30' en 52° 40' NB 

- 4° 30' en 5° OL

In het volgende filmpje wordt uitgelegd hoe je m.b.v. een liniaal zo exact mogelijk de minuten bepaald  (dit is voor binnen Nederland)

Geografische coördinaten.

stap 1: Kijk tussen welke breedtelijnen jouw plaats ligt.

stap 2: Meet de lijn tussen de zichtbare breedtelijnen (in mm).

stap 3: Meet de afstand van jouw plaats tot de laagste breedtelijn (in mm).

stap 4: Kijk hoeveel minuten (') er tussen je lijnen zitten.

stap 5: uitkomst stap 3 / uitkomst stap 2 x uitkomst stap 4

Wat zijn (in graden én minuten!) de coördinaten van Lelystad?

Absolute ligging:
Noteer zo nauwkeurig mogelijk (in graden) de geografische coordinaten van de plaats Mumbai. Gebruik de atlaskaart waarnaar verwezen wordt in het register van topografische namen.

Absolute ligging:
Noteer zo nauwkeurig mogelijk (in graden en minuten) de geografische coordinaten van de plaats Utrecht. Gebruik de atlaskaart waarnaar verwezen wordt in het register van topografische namen.

NU:

-Zorg dat je het werken met geografische coordinaten begrijpt.

-Bekijk deze lessonup, google, youtube.

-Kies 3 plaatsen uit elk werelddeel en schrijf de coördinaten hiervan nauwkeurig op de minuten op. Gebruik de stappen!

-Maak een stappenplan voor werken met de coördinaten.

klaar? ander vak.