§2 Leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Spelling §2: leestekens

- Herhaling .!?,

- Uitleg en oefeningen

- Huiswerk

Doel: komma, dubbele punt en aanhalingstekens op de juiste manier gebruiken.

Deze les

- Herhalen vorig jaar

Havo/TL: 

- Uitleg leestekens

Wat heb je nodig: 

- Laptop

- Boek + schrift (TL)

Leestekens zijn best belangrijk...

Ik houd van konijnen koken en gamen.

Ik houd van konijnen, koken en gamen.

Aan de slag

Maak online opdrachten. 

Klaar? Pak je boek erbij.

Leestekens

ik moest een kraantje aansluiten in de voortuin en daarvoor moest ik de kruipruimte in ik kruip naar binnen met een zaklamp in mijn mond en er lag een vest van een bouwvakker want sommige kruipruimtes liggen vol met zooi ik trok het vest aan de kant en ineens sprong er een kikker in de lucht ik schreeuwde het uit van de schrik en daar lag ik oog in oog met een kikker.

Leestekens

Ik moest een kraantje aansluiten in de voortuin en daarvoor moest ik de kruipruimte in. Dus ik kruip naar binnen met een zaklamp in mijn mond om op de juiste plek te komen. Er lag een vest van een bouwvakker, want sommige kruipruimtes liggen vol met zooi. Ik trok het vest aan de kant en ineens sprong er een kikker in de lucht! Ik schreeuwde het uit van de schrik en daar lag ik: oog in oog met een kikker.

1. Een komma zet je tussen twee persoonsvormen.
2. Een komma zet je achter voegwoorden als want, omdat, zodra, enz.

1. 1 en 2 zijn waar
2. 1 en 2 zijn niet waar
3. 1 is waar, 2 is niet waar
4. 1 is niet waar, 2 is waar

.!?,

. Achter een gewone zin.

! Achter een zin met extra nadruk of na een uitroep.

? Achter een vraagzin.

, Tussen twee persoonsvormen.

, Voor voegwoorden als want - omdat - terwijl - enz.

Uitbreiding komma

Tussen delen van een opsomming:

Voor deze opdracht heb je een pen, potlood, geodriehoek en rekenmachine nodig.

Het liefst ga ik op vakantie naar Tsjechië, Kroatië of Slovenië.

Let op: zet geen komma voor en en of (dit woord geeft al een scheiding aan).

Uitbreiding komma

- Tussen een naam of uitroep en de rest van de zin:

Heb je hulp nodig, Bassie?

- Bij een toevoeging in een langere zin, als die niet zelfstandig kan staan:

De leerlingen, die erg ijverig waren, gingen direct aan het werk.

Uitbreiding komma

- Tussen delen van een opsomming (niet voor en en of).

- Tussen een naam of uitroep en de rest van de zin.
- Bij een toevoeging in een langere zin, als die niet zelfstandig kan staan.

Juist of onjuist leestekengebruik?

We rijden vandaag door Nederland, België, en Luxemburg.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

Roddelen is niet goed want, je kwetst er mensen mee.

1. Juist
2. Onjuist

Aan de slag

TL: Cursus 7 - §2 - opdracht 1,2,3,4 (blz.230)

Havo: Cursus 7 - §2 - opdracht 1,2 

Let op: havoleerlingen, jullie moeten iets meer weten. Lees zelf de theorie.

Afsluiten

Lesdoelen: 

- Doel: komma, punt, hoofdletters, uitroepteken en vraagteken op de juiste manier gebruiken. 

Leestekens 

Havo: Cursus 7 - §2 

TL: Cursus 7 - §2,3

Schrijf de zinnen over: 

- vanavond ga ik lekker bankhangen zei Esmee tegen haar vriendin 

- je mag meerijden zei fred maar dan moet je wel op tijd zijn

Schrijf de zinnen over:

   

'Vanavond ga ik lekker bankhangen' , zei Esmee tegen haar vriendin.

'Je mag meerijden,' zei Fred, 'maar dan moet je wel op tijd zijn.'

Dubbele punt

Voor een aangekondigde opsomming:

Deze foto heeft nogal wat kleuren: rood, groen, bruin, geel en oranje.

Een dubbele punt gebruik je ook bij een citaat of een directe rede. 

Directe en indirecte rede

Het verschil tussen de directe rede en de indirecte rede zit in hoe je iemands woorden weergeeft.

Bij de directe rede geef je letterlijk weer wat iemand zegt of zei. Je gebruikt aanhalingstekens.

Bij de indirecte rede vertel je in je eigen woorden wat iemand zegt of zei. De aanhalingstekens verdwijnen, en de zin verandert meestal een beetje. 

Directe rede:

Tom zegt: "Ik heb mijn huiswerk gemaakt."

Indirecte rede:

Tom zegt dat hij zijn huiswerk heeft gemaakt.

Dubbele punt

- Voor de directe rede of een citaat (= letterlijke weergave van iemands woorden):

Net zoals Justin dat wel eens zei: "Da's een verrekt goed idee!"

- Om een verklaring of reden aan te kondigen:

Een lama moet je niet uitdagen: dan spuugt hij misschien.

(De dubbele punt is te vervangen door , want.)

Dubbele punt (in het kort)

- Voor een aangekondigde opsomming.

- Voor de directe rede of een citaat.

- Om een verklaring of reden aan te kondigen.

Juist of onjuist leestekengebruik?

Ik vind dit een leuk boek, omdat: ik me herken in de hoofdpersoon.

1. Juist
2. Onjuist

Aanhalingstekens

Bij de directe rede of een citaat (= letterlijke weergave van iemands woorden):

- De docent zei: 'Lezen is leuk.'

- 'Ik weet niet wat jij wil,' zei Tina, 'maar ik wil het liefst naar huis.'

- 'Heeft iemand een woordenboek te leen?' vroeg Otis.

Let op de plaats van de aanhalingstekens en andere leestekens.

Aanhalingstekens

Om een woord los te zetten van de rest van de zin. Bijvoorbeeld:

- Als je het niet letterlijk of niet serieus bedoelt:

Dit soort 'supporters' zijn hier niet welkom.

- Als het om het woord gaat, niet om de betekenis:

Het woord 'onmiddellijk' wordt vaak fout gespeld.

- Titels mogen ook tussen aanhalingstekens in een zin:

'Mystery Guest' is het nieuwste boek van Maren Stoffels.

Aanhalingstekens

- Bij de directe rede of een citaat.

- Om een woord los te zetten van de rest van de zin (figuurlijk, betekenis, titel).

Bij citaten zijn ' en " allebei toegestaan. Gebruik wel steeds dezelfde in je tekst.

Juist of onjuist leestekengebruik?

"Wat jij van plan bent weet ik niet", zei Max, "maar het belooft niet veel goeds".

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

De docent Nederlands zei tegen Myrna "dat ze veel beter haar best moest doen."

1. Juist
2. Onjuist

Oefeningen door elkaar

Juist of onjuist leestekengebruik:

Voor mijn verjaardag wil ik graag: make-up, een boek, en cadeaubonnen.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik?

Het skelet van de tyrannosaurus rex in Naturalis wordt 'Trix' genoemd.

1. Juist
2. Onjuist

Huiswerk

Havo: Online boek - Cursus 7 - §2:

- Alle opdrachten die klaarstaan

TL: Cursus 7

- §2 opdracht 1-4

- §3 opdracht 1-6

Leestekens

Doel: komma, dubbele punt en aanhalingstekens op de juiste manier gebruiken.

Neem de volgende zinnen over en zet hoofdletters en leestekens op de juiste plaats.

de franse delicatessenwinkel verkoopt de volgende producten olijfolie stokbrood paté en droge worsten

renske zei dat maastricht zo ver weg was had ik niet verwacht