Romaans deel 2 beeldhouwkunst en schilderkunst

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Middeleeuwen 

Beeldende kunst

kenmerken Romaanse bouwkunst

• dikke muren / kleine ramen / weinig licht
  
• rondbogen
  
• beeldhouwwerk op het exterieur
  

• kruisvormige plattegrond
• middenschip, dwarsschip
• viering, absis, straalkapellen

kenmerken Romaanse architectuur

Beeldhouwkunst

vr.8

vrijstaand

veel aandacht voor anatomie

deel van architectuur

verhoudingen / anatomie hoeft niet te kloppen

gaat vooral om de boodschap

vr.8

Romaanse beeldhouwkunst

De romaanse beeldhouwkunst hangt nauw samen met de bouwkunst. Het betreft in veel gevallen gebeeldhouwde reliëfs, die deel uitmaken van de bouwsculptuur van een kerk, zoals kapitelen en timpanen.

Romaanse beeldhouwkunst

De Romaanse beeldhouwkunst as niet realistisch. Het ging hen om de Christelijke boodschap. De meeste mensen waren analfabeet, dus door middel van 'plaatjes' wilde de kerk hen aan de verhalen uit de Bijbel herinneren.

Romaanse beeldhouwkunst

De beelden boven de ingang van de kerk en op de kapitelen zoals je hiervoor zag, doen ons misschien humoristisch aan. Voor de Middeleeuwse christenen was het echter een verschrikkelijk vooruitzicht. Als ze zich niet aan de wetten van de kerk hielden zouden ze na de dood branden in de hel.

vr. 10 

het ging om de boodschap; het geloof

schematische weergave , anatomisch niet correct; de grootste figuur is het belangrijkst

Kenmerken Romaanse beeldhouwkunst

• ondergeschikt aan de architectuur, geen vrijstaande beelden   
• Vooral laag- en hoogreliëf 
• beeldhouwwerk bij de ingang van kerkportalen en op kapitelen
• op kapitelen ook afbeeldingen uit het dagelijks leven en dier- of plantmotieven 
• symbolische, verhalende uitbeelding van Bijbelse voorstellingen
• weerspiegeling van diep geloof in de almacht van God, sterk besef van goed en kwaad, hemel en hel
• de beelden dienden om de analfabetische middeleeuwse mens te onderwijzen
• beeldhouwwerk was gepolychromeerd (beschilderd)

15. Beeldhouwwerk in de Middeleeuwen werd over het algemeen niet gesigneerd. Leg uit waarom niet.

Overige kunstvormen

Wat wordt bedoeld met een fresco?

1. Een schildering op een houten paneel
2. Een schildering in natte kalk
3. een schildering in een kerk
4. Een schilderij op doek

Waarom moest bij het maken van een fresco snel gewerkt worden?

1. de kalklaag droogde binnen een dag
2. het eiwit in de verf droogde snel op
3. de ondertekening vervaagde snel
4. de olie in de verf zou stollen

16. Waarom is de frescotechniek zo duurzaam?

1. de verf droogt op in het stukwerk en zit dus in de muur
2. de pigmenten in de verf zijn synthetisch en blijven heel lang mooi
3. de muur wordt in kerken zelden aangeraakt

vr. 9

Welke onderdelen

vind je niet of 

weinig realistisch

 uitgebeeld?

gezicht en handen: gestileerd

kleding en troon zonder diepte of plasticiteit, decoratief

Tapijt van Bayeux

Het tapijt van Bayeux is een borduurwerk van 70 meter lang en 50 cm hoog, dat de geschiedenis uitbeeldt van de Slag bij Hastings in 1066; de verovering van de Engelse troon door de Normandische Willen de Veroveraar.

Wanddoek om de daden van Willem te verheerlijken.

bekijk de laatste 1.5 minuut.

Willem de veroveraar (hertog van Normandië) zou de Engelse koning opvolgen na zijn dood, maar Engelse edelen besloten Harold aan te stellen als koning van Engeland. Willem liet een vloot bouwen en trok met zijn leger de Noordzee over. Harold werd tijdens deze slag gedood en Willem werd tot koning gekroond.

13. Ondanks de minimale middelen geeft de voorstelling de indruk de hevige strijd goed te beschrijven. Geef twee argumenten waardoor die indruk ontstaat.

dynamische weergave van de figuren en paarden

gedetailleerde weergave van de gebeurtenissen; wapenuitrusting enz.

vr.11
verschillen met een
hedendaags stripverhaal

geen tekst ballonnen

doorlopend ipv aparte vakjes

Miniaturen

In de middeleeuwen werden alle belangrijke boeken met de hand (over)geschreven. Er was nog geen boekdrukkunst (pas begin 15e eeuw).

Monniken (in de kloosters) kopieërden boeken en maakten daar illustraties bij. Niet alleen het schrijven was van hun hand, maar ook de tekeningen.

Op deze afbeelding kun je zien met hoeveel zorg en detail zo’n bladzijde gemaakt wordt. Soms duurde het weken voordat één bladzijde af was. De afbeelding gaf in beeld weer waar het verhaal op de bladzijde over ging. Het moest dus overzichtelijk zijn; alleen de hoofdfiguren uit het verhaal en niet teveel detail. Naast de kunstige beginletters werd er soms ook een hele bladzijde gebruikt voor een schildering.

Deze bijbels waren erg kostbaar, omdat er zoveel uren manwerk in zat, maar ook omdat het gebruikte materiaal kostbaar was. Zo werd er soms bladgoud in de afbeeldingen verwerkt. De boeken werden in opdracht van rijke mensen (de adel) gemaakt. Gewone burgers hadden geen geld voor dergelijke luxe boeken. De meesten konden ook helemaal niet lezen.

Waar of niet waar:
In de middeleeuwen was de boodschap belangrijker dan de stijl

1. waar
2. niet waar

Wie was de belangrijkste opdrachtgever voor de kunsten in de middeleeuwen?

1. de adel
2. God
3. de burgers
4. de kerk