Puberteit

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Puberteit en adolescentie

Puberteit

• Begin van Adolescentie.
  
• Lichamelijke- en hormonale verandering.
  
• Einde lichamelijke- en hormonale verandering = Einde puberteit.
  
• Ongeveer 10 tot 16 jaar

Adolescentie

• Begin met de verandering van kind tot volwassenheid.
• Niet alleen lichamelijk en hormonaal, maar op alle ontwikkelingsgebieden.
• Einde adolescentie is begin volwassenheid.
• Ongeveer van 10 tot 20-25 jaar.

Wat weet jij nog van jouw eigen puberteit?

Gedrag, ontwikkeling,
Kenmerken

Meisjes

• Start rond 10 jaar
• Groeispurt: ongeveer 10 centimeter in een jaar.
  
• Borsten
• Heupen, armen en benen worden voller door een andere vetverdeling.
• Schaamhaar en okselhaar.
• Puistjes.
  
• Haar spieren worden steviger.
  
• Ze wordt voor het eerst ongesteld.

Jongens

• Start rond 12 á 13 jaar
• Zaadballen en balzak worden groter.
  
• Schaamhaar.
  
• Groeispurt: 15 centimeter per jaar.
• Penis groeit.
  
• Baardgroei en okselbeharing.
  
• Hij krijgt puistjes.
  
• Zijn spieren worden steviger.
  
• Hij krijgt ‘de baard in de keel’: zijn stem gaat ‘breken’ en wordt lager.
  
• Hij krijgt zaadlozingen.

Laat naar bed en lang slapen

• Slaaphormoon wordt laat afgegeven(soms helemaal niet).
• Continue jetlag door veranderingen lichaam.
• 
  

Hoe kan je als onderwijsassistent hierop inspelen of de juiste begeleiding bieden?

Voorlichting en bespreekbaar maken. 

Identiteitsontwikkeling

(Wie ben ik)

• Afzetten tegen ouders.
• Peergroup steeds belangrijker.
• Kleding.
• Seksuele geaardheid.
• Genderidentificatie.

De puberbrein

Achter naar voren.

Prefrontale cortex

Plannen

Risico inschatten

oorzaak-gevolg

Impulsief

Directe beloning.

Gevoel boven verstand.

Stemmingswisselingen. Gevoelig voor emoties.

Sensatiezucht

Praktische Tips

1. Biedt structuur. Zorg dat de leerling weet wat hij kan verwachten.
2. Stel duidelijke grenzen.
3. Communicatie
4.  Niet bagatelliseren.
5. Beweeg mee met weerstand.
6. Gebruik de IK-boodschap

Casus

Je loopt stage op een middelbare school in klas 2 van het vmbo. Je ondersteunt bij verschillende vakken en helpt ook in de pauzes mee toezicht houden. De mentor vraagt je om extra op Jesse te letten. Jesse is 13 jaar, en zijn gedrag is de laatste weken veranderd. Waar hij eerder vrolijk, sociaal en betrokken was, is hij nu vaak stil, snel afgeleid en soms ook prikkelbaar. Hij reageert kortaf op docenten en komt geregeld zonder spullen naar de les. Ook merk je dat hij regelmatig moppert op klasgenoten of zich afzondert. Tijdens een pauzemoment zit Jesse alleen met zijn capuchon op, en als je vraagt of alles goed gaat, zegt hij: “Laat me gewoon met rust.” De mentor vertelt later dat Jesse thuis geen grote problemen heeft, maar dat dit gedrag “wel typisch puberaal” is.

• Wat valt jou op aan het gedrag van Jesse?
• Welke kenmerken van de puberteit herken je in zijn gedrag?
• Hoe zou jij als onderwijsassistent met Jesse omgaan in de klas of tijdens een pauze?
• Wat is belangrijk om te onthouden als je werkt met pubers?
• Wat kun je beter wél en niet zeggen/doen in zo’n situatie? Geef voorbeelden.