Hfd 4.1 De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

De verlichting

De Verlichting

De Verlichting

En lezen kritisch de klassieke teksten

En passen dat toe op de exacte vakken zoals wiskunde, natuurkunde, sterrenkunde, biologie en chemie.

rationeel betekent logisch en dus niet verklaren door wonderen of goden

De Verlichting

18de eeuw - in Frankrijk en de rest van Europa

Een filosofische stroming 

Men onderzoekt zowel de natuurkunde en andere exacte vakken als ook de mens, zijn vrijheid, de politiek, geschiedenis, economie en kunst.

filosofie gaat over hoe moet je onderzoeken, hoe moet je een staat besturen en hoe kijk je tegen het leven aan?

Citaat over Newton

Nature and nature's laws lay hid in the night. God said, Let Newton be! and all was light!

Natuur en haar wetten lagen verborgen in de nacht.

God zie, laat daar Newton zijn! En alles werd licht

Dit gedicht laat de traditie en de Verlichting zien- leg dit uit, gebruik de bron!

Natuur en haar wetten zijn verborgen in de nacht, God zei: : Laat Newton er zijn - en alles werd licht.

Waarom was de wetenschappelijke revolutie de basis
voor het ontstaan van de Verlichting?

Zet in de juiste chronologische volgorde, van vroeg (1) naar laat (5)

1

2

3

4

5

Renaissance

en de nieuwe wetenschappelijke belangstelling

Verlichting

Verlicht absolutisme

Wetenschappelijke revolutie 

Rationeel optimisme 

Wat is volgens Immanuel Kant
het 'onmondigheid'?

1. Het onvermogen om de kennis van verlichting te begrijpen
2. Het gebrek aan vocabulaire om kennis onder woorden te brengen
3. Het onvermogen het verstand te gebruiken zonder leiding van een ander
4. Het gebrek aan durf om jezelf uit te spreken tegen ontwetendheid

Welke opvatting past bij
Immanuel Kant?

1. Rationeel optimisme - het verstand kent geen grenzen
2. Rationeel pessimisme - de mens blijft onwetend
3. Rationeel optimisme - het verstand heeft grenzen maar durf te denken
4. Rationeel pessimisme - de mens is onwetend dus de koning neemt de leiding

Leg uit wat bedoeld wordt met 'deïsme'

Wat is de overeenkomst tussen Koerbagh, Spinoza en Voltaire? Ze vinden allen dat:

1. God de wereld heeft gemaakt en bestuurt deze ook nu nog
2. God heeft de wereld gemaakt, maar heeft nu geen invloed meer
3. God heeft de wereld gemaakt en ook de geldende natuurwetten
4. God heeft alleen de wereld gemaakt

Verlichte denkers waren optimisten - door het gebruik van het verstand en redelijk nadenken zouden alle slechte zaken en problemen kunnen worden opgelost

De Verlichting is een optimistische stroming!

Maar een grote natuurramp dat kon de Verlichting niet voorkomen!

Aardbeving Lissabon 1755

In 1755 vond in de stad Lissabon een zeer zware aardbeving plaats - Voltaire had het hier zeer lastig mee - hoe moest hij dit verklaren vanuit het optimisme dat hij aanhing (namelijk scholing en logica zou de mens verbeteren en alles oplossen)

Voltaire over de aardbeving in Lissabon

O ongelukkige stervelingen! O beklagenswaardige aarde! O verschrokken bijeen-gedromde mensenkinderen! Eeuwigdurende zinloze smarten! Misleide filosofen die roepen: “Alles is goed.” 

Kom hier en aanschouw die afschuwelijke puinhopen, die rampzalige brokstukken, ravage en ashopen, vrouwen en kinderen opeengestapeld, verpletterde lichamen onder gebroken marmeren beelden, honderdduizend door de aarde verzwolgen ongelukkigen, die bebloed en verscheurd nog bewegen, begraven onder hun daken, en zonder hulp, onder gruwelijke kwellingen, jammerlijk het leven laten!

E

O ongelukkige stervelingen! O beklagenswaardige aarde! O verschrokken bijeengedromde mensenkinderen! Eeuwigdurende zinloze smarten! Misleide filosofen die roepen: “Alles is goed.” Kom hier en aanschouw die afschuwelijke puinhopen, die rampzalige brokstukken, ravage en ashopen, vrouwen en kinderen opeengestapeld, verpletterde lichamen onder gebroken marmeren beelden,

Hoe denkt Voltaire over de verlichte filosofie in combinatie met deze aardbeving?

De jonge Immanuel Kant verzamelde alle informatie daarover, die hij kon bemachtigen. Hij publiceerde drie teksten over de aardbeving en probeerde daarmee een theorie op te stellen over het ontstaan ervan. Daarin opperde hij reusachtige, met hete gassen gevulde holten onder de zeebodem.

Is Kant op basis van deze bron nu wel of niet verlicht? Licht je antwoord toe!

Rousseau over de aardbeving

U bent het toch met mij eens, dat die 5000 huizen van 6 en 7 verdiepingen niet door de natuur bij elkaar zijn gebracht, en als de inwoners van die grote stad gelijkmatiger verspreid en eenvoudiger gehuisvest waren geweest, de verwoesting veel geringer zou zijn geweest, en misschien wel helemaal niet had plaatsgevonden.

U bent het toch met mij eens, dat die 5000 huizen van 6 en 7 verdiepingen niet door de natuur bij elkaar zijn gebracht, en als de inwoners van die grote stad gelijkmatiger verspreid en eenvoudiger gehuisvest waren geweest, de verwoesting veel geringer zou zijn geweest, en misschien wel helemaal niet had plaatsgevonden.
Heeft Rousseau wel of niet een Verlicht denkbeeld? Uitleg met bron!

Leg uit wat John Locke als de 'natuurlijke rechten' van burgers zag

Montesquieu

Trias politica - de scheiding der machten.

https://schooltv.nl/video-item/clipphanger-wat-is-de-trias-politica

Waarom is de trias politica zo belangrijk in een democratie?

Wat weet je over de Verlichting?

https://schooltv.nl/item/de-verlichting 

Oefen de quizz!

Leg uit wat Rousseau bedoelde met het idee van 'volkssoevereiniteit'

Leg uit dat Belle van Zuylen aan de ene kant wel een product van de verlichting was, en aan de andere kant niet

Volgens Adam Smith was het najagen van eigenbelang uiteindelijk goed voor de hele samenleving. Leg dit uit!

Weten

Hoe gebruik ik een bron in een antwoord

Het verschil tussen natuurwetten en natuurrechten

Wat was de traditionele verklaring voor allerlei verschijnselen 

De filosofen en hun meningen

Trias Politica

Schrijf 3 dingen op
die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog
niet zo goed hebt begrepen