V4 - Middeleeuwen - Les 2 (Ridderroman, hoofsheid & dierverhaal)

Middeleeuwse literatuur
V4 - 2022-2023
1 / 21
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

This lesson contains 21 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Middeleeuwse literatuur
V4 - 2022-2023

Slide 1 - Slide

Weet je nog?
Vorige les kwam je meer te weten over:

  • de historische context rondom middeleeuwse literatuur
  • de eerste Nederlandse teksten/boeken
  • de kenmerken van de middeleeuwse literatuur

Slide 2 - Slide

Lesdoelen deze les
Aan het eind van deze les weet je meer over de volgende middeleeuwse literaire ontwikkelingen:

  • Ridderromans & hoofsheid
  • Dierverhaal


Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

Ridderromans
  • Vanaf de 13e eeuw geschreven in de Lage Landen.
  • Educatieve functie voor jongeren aan het hof (adel & ridders).
  • Ook ter vermaak; verhalen vol spanning & sensatie.
  • Populair: verhalen over de beroemde koning Karel de Grote of een van zijn vazallen (Karelepiek) en verhalen over (de fictieve) koning Arthur en zijn ridders van de Ronde Tafel (Arthurepiek).

Slide 5 - Slide

Karelepiek
  • Gaat terug op het chanson de geste, verhalende liederen uit de Franse literatuur. 
  • Al dan niet verzonnen gebeurtenissen uit de tijd van Karel de Grote, soms verwijzen ze naar een historische gebeurtenis.
  • In chansons de geste zijn twee onderwerpen dominant: de strijd tegen de heidenen en de spanningen binnen het feodale systeem door opstandige vazallen (zie: Middeleeuwen - Les 1).
  • Middeleeuws werk: Karel ende Elegast (ca. 1250)


Slide 6 - Slide

Arthurepiek
  • Eerste Arthurroman in het Frans geschreven door Chrétien de Troyes (1135-1183).
  • Verhalen spelen af op niet te bepalen moment (ooit & ergens).
  • Vaste elementen: verhaal begint met een hofdag, sprookjesachtige verhaalwereld (draken, reuzen, etc.), er is sprake van een queeste (zoektocht) door een van Arthurs ridders.
  • Hof van Arthur is hoofse modelwereld.


Slide 7 - Slide

Hoofsheid
  • In de 12e eeuw nieuwe levensideaal aan de hoven in Zuid-Frankrijk; hoofsheid.
  • Gedragsregels om spanningen te voorkomen onder de jonge jongens aan het hof. 
  • Belangrijkste eigenschap: zelfbeheersing.
  • Hoofse liefde: liefde van een ridder of edelman voor een, meestal gehuwde, hooggeplaatste vrouw waarbij de man dienstbaar was aan de vrouw.
  • Middeleeuws werk: De burggravin van Vergi (1315)


Slide 8 - Slide

Slide 9 - Video

Slide 10 - Link

Dierverhaal
  • Middeleeuws werk: Van den vos Reynaerde (ca. 1260)
  • Tweede helft 13e eeuw geschreven door 'Willem die Madocke maecte'.
  • Dierenwereld als afspiegeling mensenwereld.
  • Parodie op de hoofse Arthurromans; hoofse levensideaal ontmaskerd als uiterlijke schijn.
  • Kritiek op machts- en rechtsuitoefening feodale maatschappij.

Slide 11 - Slide

Intertekstualiteit
  • Van den vos Reynaerde bevat intertekstuele verbindingen met het genre van de ridderroman.

  • Aan welk (modern) kinderboek van een bekende Britse schrijver doet Van den vos Reynaerde je denken?

Slide 12 - Slide

Slide 13 - Slide

Welke twee typen ridderromans waren er?

Slide 14 - Open question

Welke functie hadden ridderromans?

Slide 15 - Open question

Waarom gaat Karel tóch uit stelen als de engel het hem drie keer heeft gevraagd?

Slide 16 - Open question

Door wie is Van den vos Reynaerde geschreven?

Slide 17 - Open question

Waar drijft Van den vos Reynaerde de spot mee?

Slide 18 - Open question

Volgende les:
Literaire ontwikkelingen:
  • Geestelijke literatuur

Slide 19 - Slide

Nu
Lees (verder) in je middeleeuwse werk!

Tip: markeer opvallende/belangrijke passages.

Slide 20 - Slide