Les 6: Verbanden leggen

• Nederlands
• Secundair onderwijs

TRAJECT LEZEN

Les 6: Verbanden leggen

Je leert …

… signaalwoorden en verwijswoorden herkennen die verbanden aangeven in een tekst.

… verschillende soorten tekstverbanden onderscheiden (zoals oorzaak-gevolg, opsomming, vergelijking, tijdsvolgorde).

… verbanden gebruiken om de hoofdgedachte en samenhang van een tekst beter te begrijpen.

IMS-structuur (zie schrijven)

Inleiding: maakt onderwerp duidelijk, schetst probleem of prikkelt.

Midden: werkt het onderwerp uit (meerdere alinea’s).

Slot: conclusie, evaluatie, samenvatting of vooruitblik.

Waar begint volgens jou het middenstuk in de tekst “Naar de beurs”?

Soorten alinea’s (zie schrijven)

Een tekst bestaat uit verschillende soorten alinea’s:

• Inleidend
• Keerpunt (met woorden als maar, echter)
• Analytisch (kern eerst)
• Synthetisch (kern pas op einde)
• Voorbeeldalinea
• Slotalinea

Overgangszinnen

• Overgangszinnen verbinden alinea’s:
• Herhalen oude info + leiden nieuwe info in.

Voorbeeld:

“De vorige alinea behandelde de voordelen van fietsen. In dit deel staan de nadelen centraal.”

Signaalwoorden

Signaalwoorden maken verbanden zichtbaar:

Voorbeeld:

• Opsomming: ten eerste, ook, bovendien
• Oorzaak-gevolg: omdat, doordat, waardoor
• Conclusie: dus, daarom, kortom

Verwijswoorden

Verwijswoorden zorgen voor samenhang zonder herhaling.

Voorbeeld:

“Emma en Sara fietsen naar school. Ze hebben plezier.”

→ Ze verwijst naar Emma en Sara.

Tekststructuren

Elke tekst heeft een structuur. 

Voorbeelden:

• Opsomming
• Probleemstructuur (probleem – oorzaak – oplossing)
• Onderzoekstructuur (vraag – methode – resultaat – conclusie)

Kerngedachte

• Elke alinea heeft één centrale boodschap: de kerngedachte.
• Vaak te vinden in begin- of slotzin.
• Let op herhalingen, kernwoorden en signaalwoorden (dus, samengevat …).

Voorbeeld:

“Sociale media hebben een grote invloed op jongeren → onzekerheid en stress.” → Kerngedachte: Sociale media beïnvloeden het zelfbeeld.

We oefenen samen in met de tekst: 'Naar de beurs'

• Zoek de IMS-structuur.
• Duid een overgangszin aan.
• Vind minstens 2 signaalwoorden en leg uit welk verband ze tonen.
• Schrijf de kerngedachte van één alinea neer.

Maak de Bookwidgets uit je cursus