H6.1 Aardolie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3,4

H6.1 Aardolie

Leerdoelen

Je kunt aangeven wat fossiele brandstoffen zijn

Je kunt aangeven hoe je uit aardolie grondstoffen haalt

Je kunt kan aangeven wat kraken is

Je kunt uitleggen hoe kunststoffen gemaakt worden

Je kunt enkele voor en nadelen van kunststoffen noemen

Fossiele brandstoffen

Koolwaterstoffen

koolstof        waterstof

C                    H

Koolwaterstof

Een stof die uitsluitend bestaat uit koolstofatomen en waterstofatomen.

Aardoliedestillatie

olieraffinaderij

• destillatie van de koolwaterstofverbindingen
• de afgetapte vloeistoffen noem je fracties
• fracties met het laagste kookpunt vind je bovenin 
• voor sommige eindproducten moet je eerst "kraken"(= ontleding, dit kan thermisch of katalytisch)

Aan de slag deelvraag 5 en 6

Je krijgt 10 minuutjes om aan deelvraag 5 en 6 te werken

Aardoliefracties worden gescheiden door middel van .....

1. filtratie
2. verbranding
3. extractie
4. destillatie

Een aardoliefractie is een mengsel en heeft dus een .....

1. kooktraject
2. kookpunt

Hoe heet het proces waarbij grote koolwaterstofmoleculen in kleinere delen worden gesplitst

1. breken
2. splitsen
3. kraken
4. hakken

H6.2 Kunsstoffen

kunststoffen maken

na het kraken van koolwaterstoffen ontstaan er monomeren.

mono= één

voorbeeld is etheen (C₂H₄)

kunststoffen zijn polymeren

poly = veel

dus veel etheen aan elkaar gekoppeld

Polymeren en monomeren

C₂H₄=etheen   = monomeer

polyetheen (PE) is een polymeer van etheen

C₃H₆=propeen = monomeer

polypropeen (PP) is een polymeer van propeen

de reactie = polymerisatiereactie 

monomeren bij elkaar ---> polymeer

 kunststoffen: eigenschappen

•  waterdicht
• slechte geleider elektriciteit
• slechte geleider warmte
• worden nauwelijks aangetast door omgeving
• kunststoffolie = doorzichtig
• nadelen: veel soorten worden zacht bij verwarming, niet biologisch afbreekbaar

Thermoplast en thermoharder

thermoplast

• lange losse moleculen
• moleculen komen los van elkaar bij verwarmen
• thermoplast vervormt bij verwarmen--> je kunt ze in een mal spuiten
  

thermoharder

• tussen de lange moleculen zitten dwarsverbindingen
  
• smelt niet bij verhitten maar ontleedt--> wordt zwart door de C atomen
• zijn hard en breken daardoor sneller, weinig toegepast (b.v.  steel van koekepan, hard campingservies)

nadelen kunststoffen

• ze zijn niet of nauwelijks afbreekbaar en veroorzaken daardoor veel problemen zoals de plastic soep en sterfte van dieren
• bij verbranden komen  vaak giftige stoffen vrij
• alleen de  bio - en synthetisch afbreekbare polymeren (door licht, water of micro-organismen)   belasten het milieu niet. 
  

Leidernaar Merijn Tinga is kunstenaar en vraagt als plastic soup surfer aandacht voor zwerfafval

Milieu

• aardolie lekkage
• verwerken van aardolie geeft giftige stoffen
• kunststoffen worden slecht afgebroken'
  
• weekmakers in plastics zijn slecht voor je gezondheid
• vlamvertragers zijn slecht voor je gezondheid

Aan de slag met deelvraag 7 en 8