Energizer - Patronen (Vormgeving)

• Culturele en kunstzinnige vorming
• Kunst
• +1
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerroute VL
• Leerroute VB
• Leerroute VK

Introduction

In deze energizer leren leerlingen een stukje symboliek te verwerken in een tegeltje waarna ze een gezamenlijk patroon kunnen ontwerpen. Er is een werkblad beschikbaar voor deze energizer.

Instructions

In deze energizer maken leerlingen gezamenlijk een nieuw patroon afgeleid van een bestaand kunstwerk uit het Stedelijk Museum Breda. 

Leerlingen denken na over hoe herhaling, kleur en symboliek samen betekenis kunnen geven aan kunst.

Ze kijken niet alleen wat ze zien, maar ook wat het met hen doet. Door zelf een tegel te ontwerpen, ontdekken ze hoe beeldtaal en kleurkeuze iets persoonlijks kunnen verbeelden én onderdeel worden van een groter geheel.

Deze oefening stimuleert verbeeldingskracht, reflectie en het bewust omgaan met beeld en herhaling.

Stelling

Elke energizer begint met een korte, prikkelende stelling. Leerlingen geven aan of ze het hiermee eens of oneens zijn. Deze stelling helpt om actief na te denken over het onderwerp van de les en vormt een goede gespreksstarter. Door de meningen zichtbaar te maken, ontstaat er ruimte voor gesprek en verdieping. Het is niet belangrijk wat je kiest, maar waarom je dat vindt.

Wat gaan we doen?

We kijken naar een patroon van oogtegels uit het kasteel in Breda. Deze tegels zijn blauw en geel — de kleuren van het familiewapen van de Nassaus. De ogen staren je aan: 14 tegelijk. Hoe voelt dat?

Daarna gaan de leerlingen aan de slag met hun eigen tegel:

Elke leerling krijgt een werkblad met de vorm van een oogtegel, zoals in het Stedelijk Museum Breda.

In het midden van de tegel tekenen ze één object of vorm die iets zegt over henzelf.

Ze gebruiken maximaal twee kleuren die voor hen iets betekenen.

Denk goed na over de betekenis van kleur (symboliek): waar staat jouw kleur voor?

Aan het einde kun je de tegels klassikaal samenleggen tot een gezamenlijk patroon: een kunstwerk waarin ieders blik zichtbaar is.

Afsluiten

Na afloop van de energizer reflecteren leerlingen met een emoji-poll hoe zij de opdracht hebben ervaren.

De emoji’s maken het laagdrempelig en visueel.

Gebruik eventueel hulpvragen als:

• Wat ging goed?
• Wat vond je lastig?
• Denk je nu nog steeds hetzelfde over de stelling, of is je mening veranderd door deze oefening?

Aanpassen?

Voel je vrij om een ander kunstwerk te gebruiken dat aansluit bij jouw eigen lesdoel, thema of een actuele tentoonstelling.

Worksheets

Werkblad hoe gebruik je design (1).pdf

Vormgeving

PATRONEN

Let op! Bij deze energizer heb je de werkbladen nodig en gekleurde potloden/stiften!

Deze energizer duurt +- 20 minuten. 

Leerlingen gaan al snel aan de slag om een gezamenlijk kunstwerk te maken. 

Tip: Vink ‘Toon bij student’ aan zodat leerlingen dezelfde layout zien als op het scherm.

HERHALING IN KUNST GEEFT MEER KRACHT AAN HET BEELD

Lees de volgende stelling voor ''Herhaling in kunst maakt het sterker''. 

In de volgende dia mogen de leerlingen EENS of ONEENS stemmen.

Herhaling in kunst geeft meer kracht aan het beeld.

Ik ben het hiermee...

STELLING

Laat de leerlingen stemmen:

EENS of ONEENS

Er is geen goed of fout antwoord — het gaat juist om het gesprek dat daaruit volgt.

🎤 Vraag:

Wie wil zijn of haar keuze toelichten?

Zonder device:

Laat leerlingen hun keuze opschrijven op papier, of laat ze fysiek positie kiezen in het lokaal:

→ Links = EENS,

→ Rechts = ONEENS

Hoe voelt het om door honderd ogen aangekeken te worden? Deze oogtegels zijn op diverse plaatsen in het Kasteel in Breda teruggevonden. Ze hebben 2 kleuren: geel en blauw. Dat is niet toevallig: ze komen uit het familiewapen van de Nassaus.

Een patroon ontstaat wanneer je een bepaalde vorm herhaalt. 

Hierdoor kan de betekenis van een kunstwerk meer impact krijgen. Zo ook deze 14 ogen die op je gericht zijn. 

PATRONEN

Te zien in Stedelijk Museum Breda

Deze energizer is gebaseerd op de tegels uit Kasteel in Breda. 

Over de tegels:
In het kasteel van Breda lagen vroeger bijzondere tegels: oogtegels. Op elke tegel stond een groot oog. Dat oog stond voor waakzaamheid – alsof de heersers alles in de gaten hielden. De kleuren waren blauw en geel, de kleuren van de familie Nassau. Als je eroverheen liep, leek het alsof honderden ogen je aankeken. Best indrukwekkend, misschien zelfs een beetje spannend! Wat de echte betekenis precies was, weten we niet zeker. Misschien om kwaad weg te houden, misschien om macht te laten zien. Het blijft dus een mysterie.

In de volgende dia mogen leerlingen invullen welke kleur bij hen past. 

VRAAG!

Welke kleur past bij jou?

Geen device? 

Deel alvast kleurpotloden uit en laat ze het kleurpotlood omhoog houden dat het beste bij ze past. 

SAMEN MAKEN

Oogtegels van het Kasteel van Breda

Jullie krijgen allemaal een werkblad met de vorm van één van de tegels zoals die uit het Stedelijk Museum Breda.  Teken in het midden van deze tegel 1 object of vorm die iets zegt over jou. Gebruik maximaal twee kleuren die voor jou iets betekenen. 

Houdt rekening met symboliek van de kleur.

Deel de werkbladen uit aan de leerlingen. Bij het kiezen van een object of vorm mogen/moeten leerlingen heel intuïtief kiezen. 

Daarnaast kiezen ze twee kleuren uit. In de volgende slide staan diverse symbolieken benoemd. 

Kleurensymboliek

Rood 🔴 – kracht, liefde, woede, passie, energie

Blauw 🔵 – rust, vertrouwen, wijsheid, afstand, kou

Geel 🟡 – optimisme, licht, aandacht, energie, jaloezie

Groen 🟢 – natuur, groei, veiligheid, balans, hoop

Zwart ⚫ – macht, geheim, verdriet, elegantie, angst

Wit ⚪ – puurheid, leegte, vrede, eenvoud, nieuw begin

Oranje 🟠 – enthousiasme, warmte, creativiteit, speelsheid

Paars 🟣 – mysterie, luxe, spiritualiteit, fantasie

Roze 🌸 – zachtheid, liefde, kwetsbaarheid, vriendelijkheid

Grijs ⚙️ – twijfel, neutraliteit, rust, saaiheid

Bruin 🟤 – aarde, stevigheid, comfort, traditie

Goud ✨ – rijkdom, eer, glans, overwinning

Zilver 💿 – technologie, elegantie, toekomst, koelte

SAMENVOEGEN

Klaar? 

Knip je tegel uit en voeg ze samen zodat jullie als klas een gezamenlijk kunstwerk maken. 

Verzamel alle tegels en plak ze op een groter vel, of op een prikbord in de klas. 

Nabespreekvragen

(klassikaal of in tweetallen):

Over de eigen tegel:

• Waarom heb je juist dit beeld gekozen voor in je tegel?
• Wat betekenen de kleuren die je hebt gebruikt voor jou?
• Was het lastig om iets van jezelf te verbeelden in één vorm?
• Wat zie jij als je naar je eigen tegel kijkt?

Over het groepspatroon:

• Hoe voelt het om jouw tegel tussen die van anderen te zien?
• Valt je iets op aan het geheel? (bijv. kleuren, vormen, herhaling)
• Lijkt het eindresultaat meer op een patroon of meer op een verzameling losse tegels?

Over de betekenis:

• Wat denk je dat dit kunstwerk zegt over jullie als klas?
• Als dit patroon in een echt gebouw zou komen, wat zou het dan uitstralen?

Hoe ging dat?

😒🙁😐🙂😃

Toon de rij met vijf smileys van links (minder tevreden) naar rechts (zeer tevreden):

😒 🙁 😐 🙂 😄

Leg kort uit wat elke smiley betekent:

😒 Ik vond de les niet zo leuk of interessant.

🙁 De les was lastig of niet zo boeiend.

😐 Het was oké, maar niet bijzonder.

🙂 Het was goed, maar er kan nog iets beter.

😄 Superleuk en heel leerzaam!

Laat leerlingen de smiley kiezen die bij hun ervaring past.

Toon de resultaten en bespreek kort de uitslag.

Zonder device

Eigen papier: Laat de leerlingen op hun eigen papier de smiley tekenen die past bij hun ervaring.

Of

Handopsteken: Vraag per smiley wie deze koos en laat die leerlingen hun hand opsteken. (Indien veilig leerklimaat)

Vraag: “Wie wil toelichten waarom je een bepaalde smiley koos?”

Nodig één of twee leerlingen uit per gekozen smiley om kort hun ervaring te delen.

Bedankt voor jullie inzet!

Deel je resultaten en tag ons via @Clubzien

Wil je meer kant-en-klare lessen van Club Zien?

Check dan ons kanaal! 

We hopen dat jullie met veel plezier en enthousiasme aan de opdracht hebben gewerkt.

Hopelijk zien we jullie snel in een van de Club Zien musea!