Thema Ecologie en milieu Les 7 MO41-WM41 '22

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 2

Thema 7 Ecologie en milieu

Les 7

Terugblik 

• Je kunt de koolstofkringloop beschrijven (glucose).
• Je kunt de stikstofkringloop beschrijven (aminozuren).
• Je kunt binnen een ecosysteem vormen van concurrentie en van coöperatie onderscheiden.
• Je kunt de dynamiek en het evenwicht in een ecosysteem beschrijven.

• Je kunt de voedselrelaties, energiestroom en de informatienetwerken binnen een ecosysteem beschrijven
• Je kunt enkele ecosystemen beschrijven aan de hand van kenmerkende soorten
• Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven
• Je kunt de voornaamste oorzaken en gevolgen van milieuproblemen beschrijven.
  
• Je kunt uitleggen wat onder duurzame ontwikkeling wordt verstaan.
  
• Je kunt enkele maatregelen voor natuurbescherming noemen

Bespreken huiswerk les 6

Nitrificerende bacteriën

N-bindende bacteriën
in wortelknollen

N-bindende bodembacteriën

Ammonium

Stikstof in atmosfeer

Planten

Ontbinders bacteriën en schimmels

Nitraten

Denitrificerende bacteriën maken...

1. N2 (stikstof)
2. NO3- (nitraat)

Stikstofbindende bacteriën gebruiken...

1. N2
2. NO3-

(Binas 93G) De omzetting van nitriet naar nitraat noemen we

1. ammonificatie
2. denitrificatie
3. nitrificatie
4. stifstoffixatie

(Binas 93G of bron 7) De omzetting van eiwit naar ammoniak noemen we

1. ammonificatie
2. denitrificatie
3. nitrificatie
4. stifstoffixatie

Hoe kan NH3 (ammonium) uit de kringloop verdwijnen?

1. omzetten naar NH4+
2. ammonificatie
3. vervluchtiging
4. uitspoeling

In bepaalde delen van Nederland komen mestoverschotten voor. Als dit teveel aan mest zonder meer op het land wordt gestort, komt er ammoniak (NH3) vrij die eerst wordt omgezet in ammonium (NH4+) en uiteindelijk in nitraat. Door dit proces daalt de pH (zuurgraad) van de bodem. Bovendien komt er te veel nitraat in het grondwater terecht.

Door welke organismen wordt ammonium in de bodem omgezet in nitraat?

1. Door nitrificerende bacteriën
2. Door rottingsbacteriën
3. Door stikstofbindende bacteriën
4. Door schimmels en bacteriën

Waterstof kringloop

Koolstof kringloop

Kringloop van stoffen: ...

Ammonium-ionen in de bodem worden omgezet in nitraat. Voor planten is nitraat een belangrijke grondstof.

Voor de productie van welke organische stoffen is nitraat een belangrijke grondstof?

1. Voor de productie van eiwitten
2. Voor de productie van koolydraten
3. Voor de productie van vetten
4. Voor de productie van mineralen

Hoeveel voedsel wordt er in Nederland per jaar door alle huishoudens samen weggegooid?

1. 12,5 miljoen kilo
2. 180 miljoen kilo
3. 590 miljoen kilo
4. 1,4 miljard kilo

Ongeveer een derde van al het voedsel dat op de wereld geproduceerd wordt, belandt uiteindelijk niet op het bord van consumenten. Dat schatten onderzoekers. Daaronder valt al het verlies dat plaatsvindt van productie tot en met aankoop door de consument. Een groot deel van deze verliezen wordt gelukkig nog wel nuttig gebruikt, bijvoorbeeld als veevoer.

Wat kan jij doen om voedselverspilling te voorkomen?

LEERDOELEN

• Je kent manieren waarop een optimale productie van voedsel kan worden verkregen
• Je kent oorzaken en gevolgen van eutrofiëring en mogelijke oplossingen daarvoor

BEGRIPPENLIJST

• persistent
• accumulatie
• biologisch afbreekbaar
• uitspoelbaar
• eutrofiëring
• waterbloei
• veredeling

Wat is GEEN manier om gewassen te beschermen tegen ziekten en plagen?

1. mechanische bestrijding
2. biologische bestrijding
3. chemische bestrijding
4. met accumulatie

Bescherming tegen ziekte en plagen

Chemische bestrijdingsmiddelen (pesticiden)

• voordeel: effectief
• nadeel: niet soortspecifiek, resistentie

Biologische bestrijding

Inzetten van

• predatoren
• parasieten
• ziekteverwekkers
• lokken met geuren
• vruchtwisseling / wisselteelt

om populatiegrootte van een plaagsoort onder controle te houden

www.wur.nl

Bescherming tegen ziekten en plagen 

Sommige pesticiden zijn persistent: 

kan niet of zeer langzaam natuurlijk worden afgebroken

accumulatie: de pesticiden hopen op door de voedselketen heen

Toppredator krijgt hierdoor teveel pesticide binnen en kan ziek worden.

Bijvoorbeeld: DDT

DDT was eerst een wondermiddel, de ontdekker van DDT, Paul Hermann Müller, hiervoor in 1948 nog werd beloond met de Nobelprijs. 

Ophoping van gifstoffen in de voedselketen: accumulatie

Per trofisch niveau neemt de hoeveelheid biomassa af

Gifstoffen vaak biologisch niet afbreekbaar

Organismen slaan gifstoffen daardoor op in hun biomassa

(vet)

Concentratie gifstoffen stijgt per trofisch niveau

resistentie tegen pesticiden

Door gebruik van pesticiden: selectiedruk

Resistentie tegen pesticiden blijkt een zeer groot selectievoordeel

deze individuen planten vaak voor.

Resistentie breidt daardoor zeer snel uit.

Gebruik van pesticide niet meer effectief.

Resistentie

Resistentie: bestand zijn tegen

* Evolutie

* Mutatie

eutrofiëring    hoeveelheid mineralen in het water                                     neemt sterk toe            waterbloei

waterbloei sterke algengroei 

                        in het water

sterfte                reducenten ruimen op

zuurstofarm water                 sterfte

Veredeling

Bewust selecteren van planten met gunstige eigenschappen 

deze indivuen onderling laten voorplanten

repeat

veredeling individuën met gunstige eigenschappen laten voortplanten (selectie)

genetische modificatie met behulp van DNA-recombinant-technieken eigenschappen van organismen veranderen 

Geef de betekenis van het woord pesticide.

Een ander woord voor eutrofiëring is

1. Waterbloei
2. Algenbloei
3. Overbemesting
4. Vermesting

Welk proces zie je in de afbeelding?

1. accumulatie
2. resistentie
3. assimilatie
4. nitrificatie

	Sterke toename van mineralen in het water
	Een sterke algengroei in het water
	Het selecteren op gunstige eigenschappen en onderling voortplanten van planten
	Het ophopen van gifstoffen door de voedselketen
	Vorm van bestrijding waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke vijanden

Veredelen

Eutrofiëring

Waterbloei

Biologische bestrijding

Accumulatie

Wat is resistentie?

1. Het ongevoelig worden van een gewas voor een ziekteverwekker.
2. Het overgevoelig worden van een gewas voor een ziekteverwekker .
3. Het overgevoelig worden van een ziekteverwekker voor bepaalde bestrijdingsmiddelen.
4. Het ongevoelig worden van een ziekteverwekker voor bepaalde bestrijdingsmiddelen.

welk antwoord past bij biologische bestrijding?

1. niet soortspecifiek
2. natuurlijke vijanden gebruiken
3. soort kan resisten worden

Het niet 2x achter elkaar hetzelfde gewas verbouwen heet:

1. Biologische bestrijding
2. Accumulatie
3. Resistent
4. Vruchtwisseling

slakken uit de tuin halen door ze te vangen is

1. biologische bestrijding
2. chemische bestrijding
3. mechanische bestrijding

Wat is een mogelijke oplossing voor eutrofiëring?

1. Algeneters aan het water toevoegen
2. Maaien
3. Snoeken in het water brengen
4. Forellen in het water brengen

De kweker                      2 bloemen om met elkaar te                      .

De nakomelingen met de gewenste eigenschappen worden gebruikt om verder mee te                      .

Dit proces heet                      .

selecteert

kruisen

veredelen

kweken

Dus:

• Je kent manieren waarop een optimale productie van voedsel kan worden verkregen
• Je kent oorzaken en gevolgen van eutrofiëring en mogelijke oplossingen daarvoor

Maken opdrachten: 53-62

Extra oefenvraag?

Oefentoets vraag

Iemand die aan dit meer woont, heeft op een kwade dag een grootbladige waterlelie in de bodem van het meer geplant. Deze plant komt hier van nature niet voor, maar blijkt het heel goed te doen; zó goed dat de plant in korte tijd erg uitbreidt en een groot deel van het wateroppervlak van het meer bedekt met zijn bladeren. Na een paar jaar zijn de visetende vissen erg in aantal afgenomen. Geef hiervoor een verklaring. 

hoeveel onderdelen worden hierom gevraagd in je antwoord?

Oefentoets vraag

Iemand die aan dit meer woont, heeft op een kwade dag een grootbladige waterlelie in de bodem van het meer geplant. Deze plant komt hier van nature niet voor, maar blijkt het heel goed te doen; zó goed dat de plant in korte tijd erg uitbreidt en een groot deel van het wateroppervlak van het meer bedekt met zijn bladeren. Na een paar jaar zijn de visetende vissen erg in aantal afgenomen. Geef hiervoor een verklaring. 

hoeveel onderdelen worden hierom gevraagd in je antwoord?

Antwoord 

1. De bladeren van de exoot bedekken het wateroppervlak, waardoor er nog maar weinig licht in het diepere water doordringt. Gevolg: Hierdoor gaan de waterplanten dood. 

2. Gevolg: te weinig voedsel voor planteneters (o.a. vissen, waterkevers), te weinig voedsel voor de visetende vissen, die daardoor in aantal afnemen.

toetsvraag 

Het gaat nu goed met de nestrovers zoals buizerds en kiekendieven. Veertig jaar geleden was dat wel anders. Door het gebruik van landbouwgif ter bestrijding van insecten legden deze vogels toen massaal het loodje. 

Leg uit hoe het kwam dat juist roofvogels, zoals kiekendief en buizerd, stierven door het gebruik van dit landbouwgif. 

antwoord 

-(Niet afbreekbare) gifstoffen hopen zich op in levende organismen waardoor per trap in de voedselpiramide (trofisch niveau) de concentratie giftstof toeneemt/accumuleert.

-Buizerd/kiekendief staan boven aan de voedselpiramide (top predatoren) en heeft dus te maken met een zeer hoge concentratie gifstoffen die dodelijk kan zijn.