3. Nederland, Spanje en België

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo t, havo
• Leerjaar 1

Blok 3: Nederland, Spanje en België

Les 1

Planning

1. Welkom 
2. Agenda invullen 
3. Uitleg Blok 3 
4. Zelfstandig werken 
5. Samen werken 
6. Afsluiting 

Agenda invullen

Vul in bij dinsdag 27 mei:

Les 1:

Maken: opdracht 1, 2, 3 & 4.

Les 2:

Maken: opdracht 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13

Verdiepingsopdracht: 10.

Verkorte route: 1, 3, 4, 5, 6, 8, 11, 14, 15, 18, 19

Wat weet je nog over de protestanten?

Wat hebben Nederland, Spanje en België met elkaar te maken?

Rijken groeien aan elkaar

Europa werd geregeerd door veel prinsen, koningen en keizers

Ze hadden allemaal een klein gebied, maar deze werden groter door:

- Trouwen met elkaar

- Erfenissen

- Oorlogen (Die vaak heel duur waren)

Karel V

Karel V

• Lid van de familie Habsburg (belangrijke en rijke familie)
• Keizer van Duitse Rijk
• Koning van Spanje
• Koloniën in Midden- en Zuid-Amerika
• Landsheer van de zeventien provincies van de Nederlanden

'Een rijk waarin de zon nooit onder ging'

Bestuur van Karel V

• Het rijk was te groot voor Karel V om zelf te besturen
• Hij zetelde in Brussel van waar hij het rijk aanstuurde
• Nam mensen aan met een goede opleiding en betaalde hen salaris, een soort ambtenaren.
• In Nederland kwam er een landvoogd, iemand die namens hem het land bestuurde.

1555: Filips II werd opvolger van Karel V

Filips II

• Was niet populair in de Nederlanden
• Enorm katholiek en vond dat iedereen dat moest zijn
• Wilde je dat niet, dan werd je vermoord
• Protestante Nederlanders waren woedend hierover en gingen in protest!

Aan de slag

Maak opdrachten: 1 t/m 4 (bij de uitleg van vandaag)

Ben je klaar?

• Blok 2 afmaken, nakijken en aftekenen
• Verder werken
• Kennen en kunnen samenvatten
• Werken aan een ander vak

Blok 3: Nederland, Spanje en België

Les 2

Planning

Herhaling en introductie

Uitleg Blok 3

Zelfstandig werken

Afsluiting

Jacob van Deventer

• Cartograaf: iemand die kaarten maakt
• Deed dit voor Karel V
• Zeer gedetailleerd
• Zonder satellieten of vliegtuigen!

Wat weet je nog over Filips II?

1566: beeldenstorm

Hertog van Alva

Harde maatregelen

Hertog van Alva --> IJzeren hertog nam verschillende maatregelen:

- Pakte edelen op die zich tegen Filips II keerden

- Gaf tegenstanders de doodstraf

- Verhoogde de belastingen

Gevolg: Weerstand groeit tegen Spanje en mensen vluchten

Willem van Oranje

• Belangrijke Nederlandse edelman
• Opgegroeid aan het Spaanse hof met Filips II
• Vluchtte naar Duitse gebieden
• Richtte een leger op om de Spanjaarden te verdrijven uit de Nederlanden

1572: Watergeuzen veroveren Den Briel

Leger van Willem van Oranje kwam tegenover het leger van Filips II te staan.

80 jarige oorlog

Filips II tegen Willem v. Oranje

• Filips was katholiek, Willem was protestants
• Filips bestuurde zijn rijk vanuit Spanje en liet protestantse Nederlanders vermoorden
• Willem van Oranje keerde zich tegen hem
• Willem van Oranje werd gezien als de leider van de opstand

Moord op Willem van Oranje 1584

Aan de slag

Maak opdrachten: 5 t/m 13

Ben je klaar?

Blok 2 afmaken, nakijken en aftekenen

Verder werken

Kennen en kunnen samenvatten

Werken aan een ander vak

Blok 3: Nederland, Spanje en België

Les 3

Planning

Herhaling 5 min
Uitleg Blok 3, laatste deel 15 min
Zelfstandig werken 15 min
Samen werken 30 min
Afsluiting 5 min

Bestuur onder Filips II

• Filips bestuurde zijn rijk vanuit Spanje
• Elke Nederlandse provincie had zijn eigen bestuur
• Soms vergaderden de provincies samen: dit noemen we de Staten Generaal. 

Zelfstandig

• Nederlanders zijn de Spaanse onderdrukking zat.
• Ze wilden onafhankelijk worden.
• Een goede koning was geen tiran volgens hen!
• 7 provincies dienden het Plakkaat van Verlatinghe in (1581)

Republiek der Nederlanden

• De 7 provincies konden geen geschikte koning vinden
• Gingen verder als republiek: een land zonder vorst.
• Amsterdam werd de nieuwe havenstad en daarmee de hoofdstad van de Republiek.
• De oorlog met Spanje eindigde pas in 1648.

Zuidelijke Nederlanden

• Zuidelijke Provincies bleven bij Spanje horen en gingen later naar Oostenrijk
• In 1795 veroverde de Franse keizer Napoleon de Republiek en de zuidelijke provincies.
• Na de Franse bezetting sloten de zuidelijke Nederlanden zich bij de republiek en kreeg het een koning: Willem I.

Onvrede

• Zuidelijke Nederlanden waren katholiek, Noordelijke Nederlanden waren protestant.
• Zuidelijke Nederlanders voelden zich achtergesteld vanwege geloof en taal.
• Kwamen in opstand en werden onafhankelijk onder leiding van koning Leopold I.

Aan de slag

Maak opdrachten: 14 t/m 19

Ben je klaar?

Blok 3 afmaken, nakijken en aftekenen

Verder werken

Kennen en kunnen samenvatten

Werken aan een ander vak