3.1 Hoofdletters en leestekens

Hoofdletters en interpunctie
1 / 43
next
Slide 1: Slide
NederlandsMBOStudiejaar 1,2

This lesson contains 43 slides, with interactive quizzes and text slides.

time-iconLesson duration is: 90 min

Items in this lesson

Hoofdletters en interpunctie

Slide 1 - Slide

Oefen verder in NuNederlands.
openingsopdracht
2-tal vergelijk
Je hebt een blad gekregen met een tekst zonder hoofdletters of leestekens. Zet de hoofdletters en leestekens op de juiste plaats. Dit doe je ALLEEN. 
Is je buurvrouw/buurman net als jij klaar ga je keuzes vergelijken en legt deze uit aan elkaar.

Slide 2 - Slide

This item has no instructions

de premie voor een basisverzekering gaat bij zorgverzekeraar dsw komend jaar met 9,75 euro per maand omhoog dat is een stijging van 7,6 procent de maandpremie bedraagt in 2023 bij dsw 137,50 euro.

het schiedamse verzekeringsbedrijf is traditiegetrouw de eerste zorgverzekeraar die de nieuwe premie voor volgend jaar bekendmaakt andere verzekeraars zullen er met hun premies bij in de buurt zitten verwacht peter ruys van vergelijkingssite zorgkiezer andere verzekeraars volgen doorgaans het voorbeeld maar bij sommige verzekeraars zal de stijging nog hoger zijn. dat heeft te maken met de reserves die per verzekeraar verschillen
eerder werd al duidelijk dat de zorgkosten komend jaar met ruim 8 procent stijgen dat de premiestijging bij dsw daaronder blijft komt volgens de verzekeraar door de inzet van financiële reserves


Slide 3 - Slide

This item has no instructions

De premie voor een basisverzekering gaat bij zorgverzekeraar DSW komend jaar met 9,75 euro per maand omhoog. Dat is een stijging van 7,6 procent. De maandpremie bedraagt in 2023 bij DSW 137,50 euro.

Het Schiedamse verzekeringsbedrijf is traditiegetrouw de eerste zorgverzekeraar die de nieuwe premie voor volgend jaar bekendmaakt. Andere verzekeraars zullen er met hun premies bij in de buurt zitten, verwacht Peter Ruys van vergelijkingssite Zorgkiezer. "Andere verzekeraars volgen doorgaans het voorbeeld, maar bij sommige verzekeraars zal de stijging nog hoger zijn. Dat heeft te maken met de reserves die per verzekeraar verschillen."

Eerder werd al duidelijk dat de zorgkosten komend jaar met ruim 8 procent stijgen. Dat de premiestijging bij DSW daaronder blijft, komt volgens de verzekeraar door de inzet van financiële reserves.

Slide 4 - Slide

This item has no instructions

Lesdoel:
Ik kan hoofdletters en interpunctie op juiste manier gebruiken in een tekst.

Slide 5 - Slide

This item has no instructions

Hoofdletters
in een zin
Een zin begint - in principe - altijd met een hoofdletter: op de 1e letter van het 1e woord. 

Bijvoorbeeld:
Ik kom naar je toe.


Slide 6 - Slide

This item has no instructions

Uitzonderingen op de vaste regel dat elke zin met een hoofdletter begint: 
  • Na een getal/symbool: ook het eerste woord ná dat getal begint NIET met een hoofdletter.
Bijv: 38 procent van de patiënten komt te laat. 

  • Als de zin begint met 's: Dan begint het tweede woord WEL met een hoofdletter.                              Bijv: 's Ochtends duurt het spreekuur tot 12:00 uur.





Slide 7 - Slide

This item has no instructions

Hoofdletters 
bij eigennamen

Alle namen van personen worden met een hoofdletter geschreven, ook al staan ze niet aan het begin van een zin (ook bijnamen).
Bijvoorbeeld:
Wanneer komen An en Jan?
Karel de Stoute

Slide 8 - Slide

This item has no instructions

Hoofdletters bij persoonsnamen
Je schrijft altijd de voornaam én achternaam
met een hoofdletter:

Anna Mulder - Wesley Smit - Amir Assouad 

Ook de voorletters (zonder spatie): E.H. Janssen
let op de punten na elke voorletter!



Slide 9 - Slide

This item has no instructions

Tussenvoegsels
Soms staan er nog een of meer woordjes tussen de voor- en achternaam:
de, van, van de, van der
Dit stukje van de naam schrijf je alleen met een
hoofdletter als de naam ermee begint en er dus geen voornaam of voorletters voor staan:
Sem de Vries - (Geachte meneer) De Vries
Iris van Vliet - (familie) Van Vliet

Slide 10 - Slide

This item has no instructions

Waar staan de hoofdletters goed?
A
Mevrouw A. van Beek
B
Mevrouw A. van beek
C
Mevrouw Van Beek
D
Mevrouw van Beek

Slide 11 - Quiz

This item has no instructions

Hoofdletters bij aardrijkskundige namen

Namen van plaatsen, streken, provincies en landen schrijf je met een hoofdletter. Net als afleidingen ervan:
Bijvoorbeeld:
Ik ga met Ivo naar Parijs om een Parijzenaar bezoeken.
Middellandse Zeegebied


Slide 12 - Slide

This item has no instructions

Uitzondering:
rassen
Namen van volkeren en bewoners is met een hoofdletter: Eskimo. Maar raciale aanduidingen is met een kleine letter: blanke, zwarte, latino, indiaan.


Slide 13 - Slide

This item has no instructions

Aardrijkskundige namen

Maar ook bijvoorbeeld voor straatnamenbergen, rivieren, woestijnen, zeeën en hemellichamen (behalve de aarde/zon/maan).
Bijvoorbeeld:
de Alpen, de Maas, de Sahara, de Poolster, maar: de zon!



Slide 14 - Slide

This item has no instructions

Uitzondering:
windstreken
Windstreken schrijf je altijd met een kleine letter, tenzij deze onderdeel is van een aardrijkskundige naam:
oost, west, thuis best
Zuid-Limburg


Slide 15 - Slide

This item has no instructions

Hoofdletters: goed of fout?
Zuid-Hollandse
A
goed
B
fout

Slide 16 - Quiz

This item has no instructions

De ............... hoofdstad ........., is een bezoekje waard.
(wat moet er op de puntjes?)
A
Spaanse Madrid
B
Spaanse madrid
C
spaanse madrid
D
spaanse Madrid

Slide 17 - Quiz

This item has no instructions

Namen van bedrijven, merken, organisaties, evenementen

Rabobank, Shell
  Coca-Cola, BMW
Greenpeace
Pinkpop

Uitzonderingen bij sommige organisaties en bedrijven
iPhone, HEMA, YouTube

Slide 18 - Slide

This item has no instructions

Titels van boeken/films en letteraanduidingen
de Bijbel
Kruistocht in spijkerbroek
Mocromaffia

Letterwoorden als: 
T-shirt
O-benen
X- en Y-chromosomen
pH-waarde

Slide 19 - Slide

This item has no instructions

Hoofdletter of niet?
A
titanic
B
Titanic

Slide 20 - Quiz

This item has no instructions

Hoofdletter of niet?
A
BALR.
B
Balr.

Slide 21 - Quiz

This item has no instructions

Hoofdletter of niet?
A
V-hals
B
v-hals

Slide 22 - Quiz

This item has no instructions

Dagen en tijd
Feestdagen schrijf je met een hoofdletter
Kerst of Kerstmis, Pasen

Afleidingen van feestdagen niet
eerste kerstdag, sinterklaasfeest


Slide 23 - Slide

This item has no instructions

Geschiedenis
Historische gebeurtenissen schrijf je met een hoofdletter:
Eerste Wereldoorlog

Historische periodes en allerlei stromingen niet:
middeleeuwen, ijstijd, jugendstil, barok

Dagen, maanden en seizoenen niet
maandag, januari, zomer

Slide 24 - Slide

This item has no instructions

moederdag
A
hoofdletter
B
kleine letter

Slide 25 - Quiz

This item has no instructions

Religie
Heilige begrippen schrijf je met een hoofdletter:
God, Allah, Sint-Maarten

Maar zowel religies als hun aanhangers niet:
jodendom-joden
islam-moslims
boeddhisme-boeddhisten



Slide 26 - Slide

This item has no instructions

De Kermis staat van Woensdag tot Zaterdag op het Stationsplein.
A
hoofdletters staan allemaal goed
B
1 hoofdletter staat goed
C
2 hoofdletters staan goed
D
3 hoofdletters staan goed

Slide 27 - Quiz

This item has no instructions

Hoe schrijf je het juist:
de zon komt op in het oosten
A
De Zon komt op in het Oosten.
B
De zon komt op in het Oosten.
C
De Zon komt op in het oosten.
D
De zon komt op in het oosten.

Slide 28 - Quiz

This item has no instructions

Met kerst vieren wij dat Jezus christus is geboren.
Hoeveel hoofdletters mis je?
A
0
B
1
C
2
D
3

Slide 29 - Quiz

This item has no instructions

Leestekens
  • Punten
  • Komma's
  • Vraagteken 
  • Uitroepteken

Slide 30 - Slide

Leerdoelen:
• Je weet dat hele zinnen beginnen met een hoofdletter.
• Je kent de regels voor hoofdletters in eigennamen en aardrijkskundige namen.
• Je kunt de regels toepassen in eenvoudige situaties.

Slide 31 - Slide

This item has no instructions

Waarom hoofdletters en leestekens gebruiken?

Slide 32 - Mind map

Beter leesbaar en meer tekstbegrip als je weet waar de zin begint en eindigt en waar je de nadruk moet leggen.

Waarom gebruik leestekens en hoofdletters?
  • Dan weet je precies waar de zin begint en eindigt.
  • Je weet waar je de nadruk moet leggen of een leespauze moet inlassen.
  • Zodat je de zinnen makkelijker kunt lezen.
  • EN VOOR BETER TEKSTBEGRIP!

Slide 33 - Slide

This item has no instructions

De punt
  • Aan het einde van elke zin (niet in titels).
  • Bij afkortingen als m.b.v. of t.a.v. of dr.

Let op! Géén punt in afkortingen bij:
  • maten en gewichten: km of mg 
  • letterwoorden als mbo of wc of PvdA

Slide 34 - Slide

This item has no instructions

Het vraagteken
  • Aan het eind van elke rechtstreekse vraag (directe reden): Wanneer gebruiken we een vraagteken?
  • Géén vraagteken na een afhankelijke vraag (indirecte reden): Karin vroeg wanneer je een vraagteken moet gebruiken.


Slide 35 - Slide

This item has no instructions

Het uitroepteken
  • Na een bevel: Lig!
  • Na een uitroep: Auw!
  • Na een oproep: Kom vandaag naar het stembureau!

Let op! Gebruik niet teveel uitroeptekens in een tekst! Dan valt het niet meer op!


Slide 36 - Slide

This item has no instructions

De komma
Een komma is een rustpunt in de zin, het zorgt ervoor dat je de zin makkelijker kunt lezen en zorgt voor meer tekstbegrip.

Sowieso gebruik je een komma tussen de verschillende delen van een opsomming:
Ik kocht bij de bakker twee speltbroden, een rijstevlaai en vijf harde broodjes.
Wij hebben gezien: Joep, Piet, Bram en Esther.

Slide 37 - Slide

This item has no instructions

Waar komma's plaatsen?
  • Tussen 2 persoonsvormen in 1 zin:of 2 werkwoorden in 1 zin:
Toen ze dat verteld had, begon iedereen te juichen.
Als jij niet belt, bel ik zelf wel even.

  • Tussen twee bijvoeglijke naamwoorden die je onderling kunt wisselen:
Daar staat een knappe, blonde jongen.

Slide 38 - Slide

This item has no instructions

Waar komma's plaatsen?
  • Als er midden in de zin een voegwoord staat: omdat, doordat, zoals, terwijl, aangezien, want en maar.

Ik kan niet naar het feest, omdat ik dan op vakantie ben.
Na/voor een aanspreking: Bas, kom je mee? Kom je mee, Bas? Wanneer kom je nou, Bas, we moeten vertrekken.        
  • Na/voor een tussenwerpsel: Nou, lekker dan! Jan heeft gelogen, helaas.
  • Bijstelling; zegt iets over z.n.: Luuk, die knappe voetballer, blijkt getrouwd te zijn.

Slide 39 - Slide

This item has no instructions

Wanneer komma's plaatsen?
  • Maak meer gebruik van komma's. Altijd als je de zin hardop leest en je hoort een soort natuurlijke pauze: plaats die komma. Je zult zien dat dit op de aangegeven plaatsen is.

  • Als je teveel komma's moet plaatsen, is je zin te lang. Zet een punt en maak er meerdere kortere zinnen van. Dat houdt je tekst actief en helder.

Slide 40 - Slide

This item has no instructions

Zet de leestekens en hoofdletters op de juiste plaats 
  • geachte meneer de vries
  • dagmar houdt van pianospelen paardrijden en boksen
  • bah ik lust geen komkommersoep
  • ik ging naar de kapper die ik al jaren ken om mijn pony te laten knippen
  • 38 auto's waren betrokken bij een ongeluk in zuid frankrijk
  • de boer werkt op het land zodat daar bloemkool kan groeien
  • wil je even helpen jurre
  • ik wil het liefst een rode kleine auto van het merk alfa romeo
  • wat sara durft is echt moedig
  • 's middags kunnen we paaseieren zoeken met pasen
Deze opdracht kun je vinden in TEAMS, Je kunt hem ook inleveren via TEAMS

Slide 41 - Slide

This item has no instructions

Geachte meneer De Vries
Dagmar houdt van pianospelen, paardrijden en boksen.
Bah, ik lust geen komkommersoep!
Ik ging naar de kapper, die ik al jaren ken, om mijn pony te laten knippen.
38 auto's waren betrokken bij een ongeluk in Zuid-Frankrijk.
De boer werkt op het land, zodat daar bloemkool kan groeien.
Wil je even helpen, Jurre?
Ik wil het liefst een rode, kleine auto van het merk Alfa Romeo.
Wat Sara durft, is echt moedig.
's Middags kunnen we paaseieren zoeken met Pasen
Antwoorden 

Slide 42 - Slide

This item has no instructions

Zelfstandig leren en werken
NuNederlands
taalverzorging 3.1 hoofdletters en 3.2 interpunctie



Slide 43 - Slide

This item has no instructions