Het mondeling betoog

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het mondeling betoog

4H

Periode 4

Inhoud

Deel I: Praktische informatie over de opdracht

Deel II: Uitwerking van de opdracht

Deel I: Praktische informatie

1. De opdracht

2. Weging en beoordeling

3. Werkwijze en planning

4. Tips voor het mondeling betoog

1. De opdracht

Je gaat een mening geven over een onderwerp uit de (recente) actualiteit. Je gaat hiervoor een originele stelling bepalen die je gaat verdedigen in een schriftelijk betoog en een mondeling. Je gaat argumenten verzamelen om die stelling te kunnen verdedigen.

De komende weken krijg je de tijd om een onderwerp en stelling te bedenken, zodat je daarna je betoog uit kunt werken. Het is heel belangrijk dat je hiervoor een onderwerp neemt dat je zelf leuk of interessant vindt en je hier ook écht een mening over hebt, zodat het ook voor jezelf een leuke opdracht wordt. 

1. De opdracht

Een aantal voorbeelden van stellingen:

• "Leerlingen moeten meer kunnen meebeslissen over de gang van zaken op school"

• "Nederland moet stoppen met het toelaten van Islamitische immigranten"

• "Kranten zouden in handen moeten zijn van de overheid"

• "Mensen die voor de overheid werken mogen geen kruisjes, keppeltjes of hoofddoekjes dragen"

• "Geert Wilders is een bedreiging voor de Nederlandse democratie"

1. De opdracht

Je gaat zelf opzoek naar een goed onderwerp waarover je mondeling betoog kan gaan en bepaalt je standpunt en stelling. Je onderwerp en stelling moet eerst door je docent worden goedgekeurd! Als de docent jouw stelling heeft goedgekeurd kun je dus aan de slag met je betoog. Dit betoog moet een goed lopend verhaal worden waarin jij het publiek probeert te overtuigen van jouw standpunt. 

1. De opdracht

Presentatie

Je betoog heeft een lengte van 6 – 8 minuten. Je zorgt voor een goede voorbereiding, dus je leest niet voor (kleine kaartjes met steekwoorden mag wel). Tijdens het betoog maak je niet gebruik van het (digi-)bord of andere hulpmiddelen.

1. De opdracht

Opbouw betoog

 

• Inleiding in het onderwerp: waarom is dit onderwerp belangrijk, interessant of leuk voor jou? ( eventueel verwijzing naar de actualiteit, een citaat etc.)

• Afsluiting van de inleiding door middel van een duidelijke en originele stelling.

• Argumenten voor (minimaal 3): waarom heb jij gelijk? Gebaseerd op feiten!

• Argument(en) tegen (minimaal 1): wat kan een ander als tegenargument geven?

Dit argument moet je dan natuurlijk wel weer meteen weerleggen!

• Conclusie: een afsluitend stuk waarin je samenvat waarom jouw standpunt het juiste is en waarom de lezer écht niet anders kan dan het met jou eens zijn!

2. Weging en beoordeling

Het betoog is onderdeel van het PTA (T04) en telt op twee manieren mee: 20% voor het overgangscijfer en 20% voor het schoolexamen. Dat betekent dat je dit cijfer meeneemt naar 5havo.

Tijdens de presentatie van je betoog word je op verschillende manieren beoordeeld. Een deel daarvan gaat over de inhoud van je betoog en de argumentatie en een deel gaat over de presentatie van het betoog (de opbouw, samenhang, woordgebruik, aantrekkelijkheid) en de presentatievaardigheden van jezelf.

2. Weging en beoordeling

3. Werkwijze en planning

Tijdens de les houd je je betoog, in kleine groepjes. Dat betekent, dat als je tijdens een les niet ingepland bent voor het betoog, je niet naar de les gaat.

Tijdens de lessen in periode 4 werk je vooral zelfstandig aan je betoog. Je docent is tijdens de les beschikbaar om je (verder) te helpen. 

In It’s Learning (Content > Spreekvaardigheid) is extra informatie beschikbaar, zoals PPT’s, filmpjes en voorbeelden. Maak hier gebruik van in de voorbereiding. Ook kun je hier bepaalde documenten, zoals het spreekplan, downloaden en online invullen als je dit prettiger vindt.

4. Tips voor het mondeling betoog

In It's Learning staat het bestand 'Tips voor het mondeling betoog'. 

Lees dit ook goed door, voordat je begint en tijdens het voorbereiden van je presentatie. 

Alle benodigde bronnen vind je in de Content in de map van periode 4. 

Deel II: De uitvoering

Nu je weet wat de opdracht is, ga je zelf aan de slag met het betoog. Stap voor stap neemt dit deel je door de voorbereiding heen, zodat je uiteindelijk alle informatie hebt voor het uitvoeren van het mondeling betoog. Als naslagwerk voor de theorie heb je Samengevat nodig.

In de planning staat beschreven wat je allemaal moet doen en weten en wanneer je een bepaalde stap af moet hebben. Houd dit dus zelf ook goed in de gaten.

1. Het mondeling betoog

Voordat je zelf een mondeling betoog gaat uitwerken, is het goed om stil te staan bij de tekstsoort. Want wat is een betoog eigenlijk en welke kenmerken heeft een (goed) betoog?

Opdracht

Lees hoofdstuk 4.3 Betoog uit Samengevat op bladzijde 31. Bekijk daarna het filmpje ‘Voorbeeldbetoog schoonheidsideaal’ op de volgende slide en maak de vragen.

Wat zijn belangrijke kenmerken van een betoog? Schrijf minstens 5 kenmerken op.

Wat vind jij van het voorbeeldbetoog? Leg uit wat je goed of minder goed vindt.

Wat zou jij anders doen als het jouw betoog was?

2. Een goede stelling

Nu je weet wat een betoog is, ga je zelf een goede stelling bedenken voor je betoog. Het is belangrijk om een onderwerp te kiezen, waar je zelf iets mee hebt. Dit maakt het namelijk gemakkelijker om er overtuigend over te vertellen. Het kan bijvoorbeeld iets uit je omgeving zijn, zoals iets op school, sport/vereniging of iets dat speelt in je buurt/woonplaats. Waar ben jij het niet mee eens of wat moet anders? Maar het kan natuurlijk ook iets groters zijn, bijvoorbeeld iets dat speelt in de maatschappij of politiek.

2. Een goede stelling

Als je het lastig vindt om zelf iets te bedenken, dan zijn er verschillende websites om je op weg te helpen. In It’s learning vind je een paar voorbeelden van die websites, maar je kunt ook zelf op een zoekpagina op zoek gaan. Je kunt ChatGPT ook om stellingen vragen bij een specifiek onderwerp. 

Op de volgende slide staat een link naar een website van Het Debatbureau. Je gaat lezen waar een goede stelling aan moet voldoen.

hetdebatbureau.nl

Schrijf drie onderwerpen op die jou interesseren, met een mogelijke stelling erbij. Waar zou je je betoog over willen houden? Eventueel kun je van een onderwerp een woordspin maken, om zo tot een stelling/standpunt te komen.

Kijk of je de stellingen al goed hebt opgeschreven, door te checken of je stellingen aan de criteria voldoen. Zo niet, dan kun je hier de stelling opnieuw formuleren.

2. Een goede stelling

Nu je drie mogelijke onderwerpen hebt, kun je alvast eens kijken of er voldoende informatie over je onderwerp te vinden is. Zonder genoeg informatie en bronnen, is het namelijk lastig om de stelling verder uit te werken. Aan de hand daarvan bepaal je welke stelling je gaat gebruiken voor je betoog. Voordat je verder gaat naar de volgende stap, laat je je stelling eerst goedkeuren door je docent. 

Wat wordt je definitieve stelling? En ben je voor of tegen de stelling?

3. Bronnenonderzoek

Nu je je onderwerp en stelling/standpunt hebt, ga je informatie zoeken voor de inhoud van je betoog. Je argumenten zijn namelijk sterker, als je ze goed onderbouwt met goede bronnen. Je kunt bijvoorbeeld onderzoeken gebruiken of positieve voorbeelden van andere landen waarin de verandering die jij wilt zien als heeft plaatsgevonden.

3. Bronnenonderzoek

Lees hoe je bronnen kunt beoordelen op betrouwbaarheid op blz. 44 - 45.

 

Lees daarna dit nieuwsbericht en dit nieuwsbericht.  

Je hebt twee nieuwsberichten gelezen. Beoordeel beide nieuwsberichten op betrouwbaarheid, door de vragen uit Samengevat (blz. 44-45) te gebruiken.
Hoe betrouwbaar zijn beide bronnen? Leg je antwoord uit.

3. Bronnenonderzoek

Lees uit Samengevat het hoofdstuk Informatie zoeken en verwerken op blz. 55 – 60.

 Ga daarna zelf op zoek naar informatie over jouw onderwerp. Welke argumenten en tegenargumenten zijn er te vinden, zijn er voorbeelden van onderzoeken waarin gekeken is naar de effecten van wat jij wilt veranderen of andere onderzoeken die je kunt gebruiken?

Tip: houd bruikbare bronnen bij in een Wordbestand, door nuttige stukken tekst te kopiëren en de website erbij te zetten. Zo kun je later alles terugvinden. 

4. Argumenten en onderbouwig

Aan de hand van de informatie die je hebt gevonden, kies je drie argumenten die jouw standpunt ondersteunen, met goede onderbouwing. De onderbouwing haal je uit je bronnenonderzoek. 

Argumenten en onderbouwing

Om een betoog zo overtuigend en sterk mogelijk te maken, kun je gebruik maken van feitelijke argumenten. Een waarderend argument kan ook, maar zorg ervoor dat je niet gebruik maakt van meer dan één waarderend argument. Een waarderend argument is namelijk gemakkelijker te betwisten.

Lees uit Samengevat hoofdstuk 5.1 op bladzijde 3335 over feitelijke en waarderende argumenten en werk je drie argumenten verder uit. Lever je argumenten voor de deadline in bij je docent.

Vat je drie argumenten kort samen. Zijn de argumenten feitelijk of waarderend? Geef dit per argument aan.

5. Tegenargument en weerlegging

In je betoog houdt je rekening met tegenargumenten, dus argumenten die tegen jouw standpunt zijn. Dat lijkt misschien tegenstrijdig, maar door een tegenargument vervolgens te weerleggen laat je juist zien dat jouw argumenten sterker zijn. 

Tegenargument en weerlegging

Lees uit Samengevat hoofdstuk 5.3 op bladzijde 37 over tegenargumenten. Ga vervolgens op zoek naar een tegenargument.

 Misschien heb je al tegenargumenten gevonden tijdens je bronnenonderzoek, anders ga je nogmaals op zoek naar goede informatie. Vervolgens ga je op zoek naar informatie die het tegenargument kunnen weerleggen. Waarom is het tegenargument ongeldig? Wat kun je er tegenin brengen? Is het wel echt waar? Als er geen harde bewijzen zijn, kun je ook een nuance aanbrengen. Misschien is het niet voor iedereen zo of kun je een andere kant belichten. 

Welk tegenargument ga je gebruiken in je betoog en hoe ga je dit vervolgens weerleggen?

6. Spreekplan

Ter voorbereiding op je presentatie, maak je een spreekplan. In je spreekplan staat onder andere je stelling, hoe je de aandacht van je publiek gaat trekken, argumenten, tegenargument/weerlegging en welke bronnen je gebruikt. Je schrijft je betoog dus niet helemaal uit, maar schrijft wel de grote lijn uit.  

Spreekplan

It’s Learning vind je het format voor je spreekplan. Deze kun je downloaden en invullen, zodat je deze op It’s Learning ingevuld kunt inleveren. Lees voordat je dit doet uit Samengevat hoofdstuk 2.4 op bladzijde 96 – 99.

In de volgende dia's krijg je ook een toelichting op de verschillende onderdelen. 

7. Presentatie voorbereiden 

Nu je alle informatie hebt verzameld, kun je je richten op de presentatie zelf. Je wordt namelijk niet alleen beoordeeld op de inhoud van je betoog, maar ook op de manier waarop je het presenteert. Het is dus goed om vooraf te oefenen, zodat je verschillende manieren/stijlen kunt uit proberen. Hoe ga je bijvoorbeeld staan, waar laat je je handen en hoe gebruik je je stem? Het is belangrijk om niet te snel te praten en af en toe op de juiste momenten kort te pauzeren. 

Lees uit Samengevat hoofdstuk 2 van Mondelinge vaardigheid op bladzijde 92 – 93 voor meer tips voor je presentatie.

7. Presentatie voorbereiden

De presentatie worden gehouden in week 22 en 23. Jij bent zelf verantwoordelijk voor de inhoud en de voorbereiding. 

Tip: neem jezelf op en bekijk dit kritisch. Zijn er bepaalde stopwoorden die je veel gebruikt of ben je druk met je handen? Dan kun je dit verbeteren.