H2 NN 2-KGT Woordenschat Figuurlijk taalgebruik

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

H2 Woordenschat: figuurlijk taalgebruik

Leerdoelen

Je leert over figuurlijk taalgebruik.

Figuurlijk taalgebruik

Figuurlijk taalgebruik

Spreekwoorden en uitdrukkingen zijn figuurlijk taalgebruik. 

We noemen dit ook wel BEELDSPRAAK.

Door beeldspraak komt een boodschap vaak krachtiger over. 

Wist je dat...

er ook een spreekwoordenboek bestaat. 

Daarin staat allerlei spreekwoorden in die je op kan zoeken. 

Wat is figuurlijk taalgebruik?

1. Taalgebruik, precies zoals het er staat.
2. Er wordt iets anders bedoeld dan er eigenlijk staat.

Wat is een voorbeeld van figuurlijk taalgebruik?

1. gwn kip met rijst
2. een spreekwoord
3. een uitdrukking en een spreekwoord
4. een uitdrukking

Welk spreekwoord zie je hier?

1. door dik en dun
2. zwart op wit
3. van top tot teen
4. zonder kop of staart

Welk spreekwoord zie je hier?

1. Kat in 't bakkie.
2. Een kat in de zak kopen.
3. Een kat uit de zak kopen.
4. Een kat in de zak verkopen.

Welk spreekwoord zie je hier?

1. De hond in de pan vinden
2. De hond eet alles op
3. De hond aan het aanrecht vinden
4. De hond in de pot vinden

Welk spreekwoord zie je hier?

1. De appel valt ver van de boom
2. De appel valt niet ver van de boom
3. De appel valt op de grond
4. Alleen deze appel valt op de grond

Wat betekent het spreekwoord:
Een oogje op iemand hebben

1. Als je heel erg verliefd bent op iemand, dan zie je alleen de leuke dingen van die persoon.
2. Als je een relatie wilt en je vraagt dit aan die persoon, maar de andere persoon wil dit niet
3. Als je lekker eten voor iemand maakt, wordt hij/zij sneller verliefd op jou.
4. Iemand heel erg leuk vinden, verliefd zijn op iemand.

Spreekwoorden hebben een...

1. letterlijke betekenis
2. figuurlijke betekenis

Wat betekenen deze spreekwoorden met 'uil'?

een dutje doen

een stomkop zijn

Een uiltje knappen.

Hij is een uil.

Sleepvraag

Vraag: Wat betekenen deze spreekwoorden met uil?

Doe: Sleep de spreekwoorden naar de juiste betekenis.

Welk spreekwoord bestaat niet?

1. Hoge bomen vangen veel wind
2. Door de bomen het bos niet zien
3. het blad valt niet ver van de boom
4. Achter de wolken schijnt de zon

Achter de wolken schijnt zonneschijn

Wie een kuil graaft voor een ander, valt er zelf in

De appel valt niet ver van de boom

Een kat in het nauw maakt rare sprongen

In de 17ᵉ eeuw hadden veel Nederlanders een baan in de scheepvaart. Hierdoor ontstonden een aantal spreekwoorden en gezegden, die tegenwoordig nog steeds gebruikt worden. Koppel elk gezegde aan de juiste betekenis.

buiten de boot vallen

mensen binnenboort houden

roeien met de riemen die je hebt

ergens in verzeild raken

niet mee kunnen doen met iets

je best doen om iets zo goed mogelijk te doen met beperkte middelen

toevallig ergens in terecht komen

ervoor zorgen dat iedereen mee blijft doen

Vul het spreekwoord aan
water en ...

Vul het spreekwoord aan
zonder kop of ...

Vul het spreekwoord aan
met vallen en ...

Vul het spreekwoord aan
vroeg of ...

Vul het spreekwoord aan.
Door dik en ...

Vul het spreekwoord aan
Van top tot ...

Welk spreekwoord herken je hier?

Welk spreekwoord staat hier ?

Welk spreekwoord wordt hier uitgebeeld?

Weet jij wat de volgende uitdrukkingen betekenen? Trek lijnen van de uitdrukkingen naar de juiste betekenis.

Meten met twee maten.

Iemand over het hoofd zien.

Een gat in de lucht springen.

Een zuurpruim zijn.

Appels met peren vergelijken.

Iemand vergeten zijn.

Heel erg blij zijn.

Altijd boos zijn.

Oneerlijk keuren.

Iets wat niet met elkaar te vergelijken is.

Weet jij wat de volgende uitdrukkingen betekenen? Trek lijnen van de uitdrukkingen naar de juiste betekenis.

Leven in de brouwerij

naar iemands pijpen dansen

een boterbriefje halen

van de koude kermis thuis komen

een beestje na een feestje hebben

alles doen wat iemand vraagt

teleurgesteld zijn

hoofdpijn (een kater) hebben na te veel drinken

de saaiheid doorbreken

gaan trouwen

Maak de uitdrukking af door van links naar rechts te slepen.

kwel

praal

nimmer

vlam

Pracht en ...

Nooit ofte ...

In vuur en ...

Kommer en ...

gebaande paden

beter uit de verf komen

kameraadschap

gebruikelijke gang van zaken

vriendschap

beter tot uitdrukking, beter totzijn recht komen

Leren voor de toets

- Je kan figuurlijk taalgebruik herkennen en begrijpen.

- Je kan de betekenis van onbekende uitdrukkingen opzoeken in het woordenboek.

Je kent de betekenis van alle woorden en uitdrukkingen uit deze paragraaf. 

Woordelijst H2

De bijbehorende woordenlijst van H2 wordt in een aparte LessonUp besproken en geoefend. 

EXTRA: voorbeelden van figuurlijk taalgebruik

In het volgende voorbeeld wordt 'beeldspraak' nog eens uitgelegd met allerlei voorbeelden. 

De verschillende soorten namen van beeldspraak hoef je niet te onthouden, maar luister maar even naar de vele voorbeelden van figuurlijk taalgebruik. 

EINDE!