bovenbouw AK Geografische vaardigheden

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Vaardigheden en werkwijzen

Geografische werkwijzen

Geo = aarde 

Grafie = (be)schrijven

1. Geografisch beeld  
2. Geografische dimensies
3. Wisselen van ruimtelijk schaalniveau
4. Vergelijkingen in tijd en ruimte 
5. Relaties leggen (intern en extern)

Geografisch beeld

Omschrijving van een gebied met een beschrijving van de volgende kenmerken:

1. de ligging

2. de gebiedskenmerken

3. de bevolkingskenmerken

4. de interne en externe relaties

1. Ligging

- Absolute ligging: lengte en breedtegraad, bijv.: 22°ZB en 43°WL

- Relatieve ligging: ligging ten opzichte van andere plaatsen/verschijnselen, uitgedrukt in tijd, kosten, moeite

Welke stad ligt op 22°ZB en 43°WL?

1. Rio de Janeiro
2. New York
3. Kaapstad
4. Miami

2. Gebiedskenmerken

Eigenschappen van een gebied, vaak zichtbaar in het landschap, bijv.

 

Natuurlijke omgeving (fysisch milieu):
bodem, water, reliëf, zeestromen, grondstoffen enz.



Inrichting: bodemgebruik, vorm van bebouwing, infrastructuur, stedelijke bebouwing

3. Bevolkingskenmerken

1.Culturele kenmerken: aangeleerd gedrag, zoals taal, gewoonten, normen, waarden, geschiedenis enz.

2. Demografische kenmerken: omvang, groei en 

verandering in de samenstelling van de bevolking

3. Economische kenmerken: werkloosheid, 

inkomen, import en export, bestaansmiddelen enz.

4. Politieke kenmerken: verdeling van macht, staatsvorm.

Met welk bevolkingskenmerk
heeft de foto te maken?

1. Culturele kenmerken
2. Demografische kenmerken
3. Economische kenmerken
4. Politieke kenmerken

Met welk bevolkingskenmerk
heeft de foto te maken?

1. Culturele kenmerken
2. Demografische kenmerken
3. Economische kenmerken
4. Politieke kenmerken

4. Interne & externe relaties

Interne relaties: contacten tussen bedrijven, instellingen en organisaties binnen een regio.

Externe relaties: contacten met andere regio's. Forensisme is bijv. een externe relatie van een stad.

Wisselen van ruimtelijk schaalniveau

• lokale schaal: plaatselijk 
• regionale schaal: landsdeel, provincie of streek
• nationale schaal:  landelijk 
• continentale scaal: een werelddeel of continent
• mondiale schaal: de wereld 
• Fluviale schaal

Wisselen van schaalniveau

Wisselen van schaalniveau

Wisselen van schaalniveau

Wisselen van schaalniveau

Wisselen van schaalniveau

Schrijf de vraag en het antwoord in je schrift.

1. Waarom groeit de bevolking?
2. Hoe verschilt de groei van de bevolking per land?
3. Waarom wonen op sommige plekken veel mensen?
4. Waarom wonen op sommige plekken weinig mensen?

Bijzonder schaalniveau: 

• Fluviale schaal = stroomgebied van een rivier.

fysisch-geografische dimensie

politieke dimensie

demografische dimensie

sociaal-culturele dimensie

economische dimensie

Sushi

sterftecijfer

gletsjerdal

Beroepsbevolking

Good Gouvernance

mondiaal

lokaal

regionaal

nationaal

continentaal

Geografische dimensies

• Bij de fysische dimensie bekijk je natuurlijke onderwerpen, zoals het klimaat of de bodem.
  

• Bij de economische dimensie gaat het om geld verdienen en de werkgelegenheid. 
• De sociaal-culturele dimensie heeft te maken met talen, godsdiensten, leefomstandigheden en andere kenmerken van de bewoners. 
• Bij de demografische dimensie gaat het om het aantal mensen de verandering daarin.
• Bij de politieke dimensie let je op wie het voor het zeggen heeft, bijvoorbeeld de invloed van ministerie of belangengroep. 

Vergelijkingen in tijd en ruimte

Het gaat er hier om dat je van twee of meer gebieden/verschijnselen 

de overeenkomsten en de verschillen kunt opnoemen. 

Je maakt een vergelijking en daarbij is het belangrijk dat je steeds 

twee dezelfde factoren met elkaar vergelijkt. 

Stel dat je de economische situatie van Nederland 

met die van India wilt vergelijken, dan is het belangrijk 

dat je bijvoorbeeld voor beide landen het BNP per hoofd 

neemt en niet het BNP per hoofd voor Nederland en het 

BNP voor India. Ook is het belangrijk dat wat je noemt 

voor het ene land, je ook noemt voor het andere land.

Vergelijkingen in tijd en ruimte

Geografische vragen stellen

• beschrijvende geografische vragen
• verklarende geografische vragen 
• voorspellende geografische vragen 
• waarderende geografische vragen 
• geografische vragen gericht op keuzes en oplossingen.

Stel een beschrijvende geografische vraag bij deze afbeelding.

Stel een waarderende geografische vraag bij deze afbeelding.

Stel een beschrijvende geografische vraag bij deze afbeelding.

Stel een verklarende geografische vraag bij deze afbeelding.

Stel een beschrijvende geografische vraag bij deze afbeelding.

Stel een voorspellende geografische vraag bij deze afbeelding.

Stel een beschrijvende geografische vraag bij deze afbeelding.

Stel een probleemoplossende geografische vraag bij deze afbeelding.