College 10.4 Stoffentransport 5V 2526

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 10.4: Stoffentransport 

Lesdoel 

Hoe wordt zuurstof in je bloed vervoerd?

Wat zijn de bijzondere eigenschappen van Hemoglobine?

Hoe wordt CO₂ in je bloed vervoerd?

Zuurstoftransport

Klein deel opgelost in het bloedplasma: 3 mL O2/L.

De rest wordt gebonden aan hemoglobine in rode bloedcellen (200 mL O₂/L).

Hemoglobine

• Bindt aan zuurstof én aan CO₂ (en ook aan CO en H⁺).
• Bindingskracht voor zuurstof is afhankelijk van de omstandigheden (zuurstofconcentratie, CO₂ concentratie, zuurgraad en temperatuur).

Hemoglobine en O₂ concentratie

Zuurstof conc. (pO₂)

Hb0₂<->Hb

O₂ verzadiging (%)

Zuurstofopname/afgifte

Longen                                        Weefsel

Hemoglobine

Elk hemoglobine-molecuul kan 4 O2 moleculen binden.

Dan ontstaat HbO2 = oxihemoglobine

De bindingsreactie is een evenwichtsreactie.

                                    Hb + O2 <-> HbO2

Hemoglobine

jjy

Laag                                                                                                               Hoog

verzadigingspercentage                             verzadingingpercentage

tot 0%                                                                                                      tot 100%

100% Hb

0% HbO2

0% Hb

100% HbO2

Hemoglobine

jjy

Het verzadigingspercentage (hoeveelheid HbO2) wordt bepaald door verschillende omgevingsfactoren.

100% Hb

0% HbO2

0% Hb

100% HbO2

Hemoglobine

jjy

Lage concentratie O₂                                           Hoge concentratie O₂

Weefsels                                                                                                   Longen

Zuurstofafgifte                                                                   Zuurstofopname

Zuurstofconcentratie is pO2/ zuurstofdruk

100% Hb

0% HbO2

0% Hb

100% HbO2

O₂-Verzadiging (BINAS 83D)

1. wat is de O₂-verzadiging bij pO₂ = 8,0 kPa?
   
2. wat is de O₂-verzadiging bij pO₂ = 3,0 kPa?
   
3. is de O₂-verzadiging in de longen hoog of laag?
   
4. is de O₂-verzadiging in de spieren hoog of laag?

Rekenen met verzadigingscurves

Hoeveel zuurstof wordt er afgegeven in een weefsel (bijvoorbeeld een spier) als de zuurstofdruk bij de longen 14kPa is en in het weefsel 8kPa?

1. bepaal wat de verzadiging is in de longen (mbv BINAS 83D)

2. bepaal wat de verzadiging is in het weefsel

3. het verschil is zuurstofafgifte

Rekenen met verzadigingscurves

Hoeveel zuurstof wordt er afgegeven in een weefsel (bijvoorbeeld een spier) als de zuurstofdruk bij de longen 14kPa is en in het weefsel 4kPa?

Waarom is het verschil met het vorige antwoord belangrijk?

Bohr effect

De eigenschappen van hemoglobine veranderen onder invloed van temperatuur, CO2 concentratie en zuurgraad.

Hardwerkende spieren.

Temperatuur - CO₂ conc.     -   pH

myoglobine en foetaal hemoglobine

CO2 transport BINAS 83E

Leerdoelen 10.4

• Je legt het transport van O₂ en CO₂ via het bloed uit en beschrijft de functie van myoglobine (leerdoel 9)
• Je interpreteert O₂­-verzadigingscurves en leidt waarden af (leerdoel 10).

Volgende les meer oefenen met verzadigingscurves.

Huiswerk

Opdrachten 10.4

Leerdoel 9, 10