7.4 Veranderende ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.4 Veranderende ecosystemen

- Wat weet je al?

- Uitleg 7.4 deel 1

- Opdrachten maken

Leerdoelen

7.4.1 Je kunt aan de hand van kenmerkende soorten enkele ecosystemen beschrijven.

7.4.2 Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven.

7.4.3 Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren.

Bespreek in tweetallen

1. Wat zijn reducenten?

2. Wat is de rol van reducenten in een ecosysteem?

3. Wat is het verschil tussen anorganische stoffen en organische stoffen?

4. Op welk trofische niveau bevinden dieren in een ecosysteem zich, die aan hun organische stoffen komen door herbivoren te eten?  En welke orde? van consumenten?

5. Wat is het verschil tussen autotrofe en heterotrofe organismen?

6. Wat is humus?

Wat gebeurt er in de natuur met een kale bodem?

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere.

Pionier = eerste planten en dieren die zich vestigen op kale grond.

Met welke omstandigheden moeten zij omgaan?

• Geen bescherming tegen wind/zon
• Grote temperatuur-verschillen
• Geen humuslaag

Geen bescherming tegen zon/wind, grote temperatuursverschillen, bodem bevat geen humus (Humus = mengsel van (an)organische stoffen en micro-organismen. )

Pionierecosysteem

- Tolerant 

- Snelle groei en reproductie

- Kleine biomassa

- Eenvoudig voedselweb

Hierdoor worden de omstandigheden gunstiger voor nieuwe soorten om zich hier te vestigen:

- humusvorming

- schaduw

- beschutting

Humus

Door doodgaan van planten en dieren ontstaat humus.

Humus is een bodemlaag bestaande uit afgestorven weefsel verwerkt door reducenten.

Rijk aan mineralen --> bevorderd dus groei van planten en bomen

Successie (in gang door pionier)

Humus en minder extreme abiotische factoren --> andere plantensoorten kunnen vestigen --> ook geschikt voor dieren.

- Voedselweb steeds ingewikkelder (steeds meer soorten)

- Productie in ecosysteem steeds groter --> biomassa neemt toe

- Verschillende lagen (bijv. mossen, zaadplanten, struiken en bomen)

eerste pioniersplanten

grotere pioniersplanten volgen

grotere planten, dieren

climaxstadium

Climaxstadium

- Abiotische factoren ong. constant

- Soortensamenstelling ong. constant

- Productie = afbraak, biomassa blijft gelijk

- Gesloten kringloop van stoffen

- Grote biodiversiteit (veel soorten)

veel lichte zaden

Pionierecosysteem

weinig, maar grote zaden

Climaxstadium

www.naturetoday.com

7.4 Veranderende ecosystemen

Maken opdr. 24 t/m 28

(Nog opdrachten van 7.3 bespreken?)

Klaar?

- Leerdoelen uitwerken van thema 4, 5, 6 of 7

Leerdoelen

7.4.1 Je kunt aan de hand van kenmerkende soorten enkele ecosystemen beschrijven.

7.4.2 Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven.

7.4.3 Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren.

Eerste 10 min. in stilte!

7.4 Veranderende ecosystemen

- Hoe wolven rivieren veranderen.

- Uitleg 7.4 deel 2

- Opdrachten maken

Leerdoelen

7.4.1 Je kunt aan de hand van kenmerkende soorten enkele ecosystemen beschrijven.

7.4.2 Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven.

7.4.3 Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren.

Verandering -> erosie

Voorbeeld regenwoud

-> Bomen kappen

-> Humuslaag weg = erosie

-> Primaire successie 

.

Loofbos: meer humus, dus sneller begroeiing na kappen (dan regenwoud).

Indicatorsoorten

Zegt iets over een kenmerk van het 

milieu.

Bijv.: 

- Watermijt aanwezig --> water is schoon

- Maretak --> kalk in bodem

- Gele korstmos --> veel stikstof

Ecologisch onderzoek: modelleren

• Vereenvoudigde voorstelling van de werkelijkheid maken.
• In kaart brengen van alle factoren en hun invloed op elkaar

Met computer kun je dan simuleren wat de gevolgen zijn als een factor veranderd in het ecosysteem.

Evenwichtsituaties

Voorbeeld: Konijnen eten grassen en andere kleine planten. Als de kleine planten niet worden gegeten verdringen ze de grassen en komt er ruimte voor grotere houtachtige planten. Konijnen eten geen houtachtige planten.

Vraag

Wat gebeurt er bij een lage dichtheid aan konijnen?

Stel: stabiel

- Bij lage dichtheid konijnen --> weinig kruiden en lage grassen (stabiel A). 

- Bij hoge dichtheid konijnen --> veel lage grassen en kruiden (stabiel B).

Iets minder/meer konijnen?

Balletje iets verplaatst,

maar daarna weer

in evenwicht.

(Van A naar A of B naar B).

Stel: instabiel

Epidemie onder konijnen --> populatie neemt sterk af --> taaie planten/hoge grassen groeien --> konijnen kunnen er niet meer leven --> nieuw evenwicht nodig (Van A naar B).

7.4 Veranderende ecosystemen

Maken opdr. 24 t/m 28

(Nog opdrachten van 7.3 bespreken?)

Klaar?

- Leerdoelen uitwerken van thema 4, 5, 6 of 7

Laatste 5 min.: leerdoelencheck!

Leerdoelen

7.4.1 Je kunt aan de hand van kenmerkende soorten enkele ecosystemen beschrijven.

7.4.2 Je kunt veranderingen in een ecosysteem beschrijven.

7.4.3 Je kunt in een model gegeven informatie over ecosystemen gebruiken, bewerken en analyseren.

Eerste 10 min. in stilte!

Bij wat voor ecosysteem horen de volgende kenmerken: eenvoudig voedselweb, kleine biodiversiteit, open kringlopen en productie is groter dan afbraak?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

Pioniers-
ecosysteem

Climax-
ecosysteem

Sterkwisselende abiotische factoren

Weinig biodiversiteit, snelle afwisseling van soorten

Constante abiotische factoren

Veel biodiversiteit, soorten constant

Open kringloop

Eindstadium

Toename in biomassa

Evenwicht in biomassa

Gesloten kringloop

Beginstadium

Eenvoudig voedselweb

Ingewikkeld voedselweb

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Welke type zaden past het best bij een pionierplant?

1. veel en licht
2. veel en zwaar
3. weinig en licht
4. weinig en zwaar

Oefenen

Gebruik de site op de volgende pagina om te oefenen met pionier/climaxstadium.

https: