3 K3 Grammatica en spelling (I): samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

GIDS NEDERLANDS

INFORMATIE VOOR LESSEN NEDERLANDS

DOEL

- Je weet wat een samengestelde zin is

- je kunt de persoonsvormen en onderwerpen in samengestelde zinnen vinden

samengestelde zinnen

Hoe vind je de persoonsvorm in een zin?

Hoe vind je het onderwerp in een zin?

Persoonsvorm en onderwerp

Persoonsvorm

Tijdproef: Ik had slagroom in de chocolademelk gedaan.

Persoonsvorm = heeft

Onderwerp

Onderwerpsvraag: Wie (of wat) heeft?

Onderwerp = Ik

Ik heb slagroom in de chocolademelk gedaan.

Persoonsvorm en onderwerp

Persoonsvorm

Tijdproef: De luisteraars genoten van het concert

Persoonsvorm = genieten

Onderwerp

Onderwerpsvraag: Wie (of wat) genieten?

Onderwerp = De luisteraars

De luisteraars genieten van het concert

Zet de zin in een andere tijd:
Kavish heeft een boek geleend.

Wat is de pv?
Kavish heeft een boek geleend.

Wat is de 'onderwerpsvraag'?
Kavish heeft een boek geleend.

Wat is het onderwerp?
Kavish heeft een boek geleend.

Verander de zin van tijd:
Hij leest daar dagelijks in.

Wat is de persoonsvorm?
Hij leest daar dagelijks in.

Wat is de 'onderwerpsvraag'?
Hij leest daar dagelijks in.

Wat is het onderwerp?
Hij leest daar dagelijks in.

Wat is de pv?
Morgen neemt de jongen het boek mee.

Wat is het ow?
Morgen neemt de jongen het boek mee.

Maak van de twee zinnen één lange zin door ze te verbinden met het verbindingswoord 'en'.
- Kavish heeft een boek geleend.
- Hij leest daar dagelijks in.

Hoeveel persoonsvormen staan er in de zin:

Kavish heeft een boek geleend en hij leest daar dagelijks in.

1. Geen
2. 1
3. 2
4. 3

Maak van de twee zinnen één zin door het verbindingswoord 'maar' toe te voegen.
- Kavish heeft een boek geleend en hij leest daar dagelijks in.
- Hij heeft het nog niet uit.

Hoeveel persoonsvormen staan er in de zin:

Kavish heeft een boek geleend en hij leest daar dagelijks in, maar hij heeft het nog niet uit.

1. Geen
2. 1
3. 2
4. 3

SAMENGESTELDE ZINNEN

Wanneer je van twee korte zinnen één lang zin maakt,

dan noem je die zin een samengestelde zin.

VOORBEELD:

Ik loop naar de bakker.       Ik koop een brood.

Ik loop naar de bakker en ik koop een brood.

Het woordje 'en' verbind hier de twee zinnen aan elkaar.

SAMENGESTELDE ZINNEN

In iedere zin staat een persoonsvorm. 

Zinnen met twee persoonsvormen noem je

samengestelde zinnen. 

Bij elke persoonsvorm hoort een onderwerp.

In samengestelde zinnen staan dus ook twee onderwerpen.

SAMENGESTELDE ZINNEN

Met een verbindingswoord, zoals en, maar, omdat  of want, kun je van twee korte zinnen een samengestelde zin maken:

VOORBEELD:

Kim leest een boek.      Rick leest een stripverhaal.

Kim leest een boek, maar Rick leest een stripverhaal.

SAMENGESTELDE ZINNEN

Soms verandert de volgorde van de woorden in het tweede deel van de zin:

VOORBEELD:

Giel zit op basketbal.       Hij houdt van sporten.

Gielt zit op basketbal, omdat hij van sporten houdt.

SAMENGESTELDE ZINNEN

In een samengestelde zin kunnen naast de persoonsvormen nog meer werkwoorden staan.

VOORBEELD:

De fietser wil graag doorrijden, maar de weg is geblokkeerd.

                                                   

pv

pv

geen pv

geen pv

Verbind de losse zinnen met een passend verbindingswoord, zodat je één goede zin krijgt. Je mag de woordvolgorde veranderen.
Kies uit: daarom - maar - want - zodat.

Timothy vindt sportvissen erg leuk. Hij krijgt er een kick van.

Verbind de losse zinnen met een passend verbindingswoord, zodat je één goede zin krijgt. Je mag de woordvolgorde veranderen.
Kies uit: daarom - maar - want - zodat.

Annebel is verliefd op Peter. Hij is niet verliefd op haar.

Verbind de losse zinnen met een passend verbindingswoord, zodat je één goede zin krijgt. Je mag de woordvolgorde veranderen.
Kies uit: daarom - maar - want - zodat.

Energydrankjes zijn niet erg gezond. Maarten drinkt er maximaal twee per dag.

Verbind de losse zinnen met een passend verbindingswoord, zodat je één goede zin krijgt. Je mag de woordvolgorde veranderen.
Kies uit: daarom - maar - want - zodat.

Ik ga nu huiswerk maken. Ik ben op tijd klaar voor GTST.

DOE JE OORTJES IN EN LUISTER NAAR HET VOLGENDE FILMPJE!!

PERSOONSVORMEN

IN EEN SAMENGESTELDE ZIN

Zet de zin in een andere tijd:

Je maakt van de tegenwoordige tijd verleden tijd, of andersom. 

De werkwoorden die veranderen, zijn de persoonsvormen.

VOORBEELD:

Ariane vertelt dat ze een prijs heeft gewonnen. 

 Ariane vertelde dat ze een prijs had gewonnen.

ONDERWERPEN

IN EEN SAMENGESTELDE ZIN

Stel met iedere persoonsvorm de onderwerpsvraag.

De antwoorden op deze vragen zijn de onderwerpen.

VOORBEELD:

Ariane vertelt dat ze een prijs heeft gewonnen. 

1. Wie (of wat) vertelt?        Onderwerp = Ariane

2. Wie (of wat) heeft?      Onderwerp = ze

Noteer de persoonsvormen:
Ik zit nu nog op volleybal, maar volgend jaar wil ik liever korfballen.

Noteer de onderwerpen:
Ik zit nu nog op volleybal, maar volgend jaar wil ik liever korfballen.

Noteer de persoonsvormen:
Dit jaar loopt Kai stage bij de supermarkt in het dorp en volgend jaar gaat hij stage lopen bij het tuincentrum hier om de hoek.

Noteer de onderwerpen:
Dit jaar loopt Kai stage bij de supermarkt in het dorp en volgend jaar gaat hij stage lopen bij het tuincentrum hier om de hoek.

Noteer de persoonsvormen:
Mijn ouders zijn heel relaxed, dus in de meeste gevallen mag ik na twaalf uur thuiskomen.

Noteer de onderwerpen:
Mijn ouders zijn heel relaxed, dus in de meeste gevallen mag ik na twaalf uur thuiskomen.

Noteer de persoonsvormen:
Ga jij wat te drinken halen of loop je naar de kluisjes?

Noteer de onderwerpen:
Ga jij wat te drinken halen of loop je naar de kluisjes?

Noteer de persoonsvormen:
Shell wil bij de Noordpool naar olie boren, maar milieubewegingen zijn fel tegen.

Noteer de onderwerpen:
Shell wil bij de Noordpool naar olie boren, maar milieubewegingen zijn fel tegen.

Noteer de persoonsvormen:
Vanmiddag ga ik mijn oma helpen, omdat ze niet meer zo goed ter been is.

Noteer de onderwerpen:
Vanmiddag ga ik mijn oma helpen, omdat ze niet meer zo goed ter been is.

Noteer de persoonsvormen:
De conciërge van deze school staat elke dag bij het hek, zodat hij het merendeel van de leerlingen kan begroeten.

Noteer de onderwerpen:
De conciërge van deze school staat elke dag bij het hek, zodat hij het merendeel van de leerlingen kan begroeten.

Is dit een samengestelde zin?
Net toen alle boeken op de plank stonden, viel de nieuwe boekenkast weer uit elkaar.

1. Ja
2. Nee

Is dit een samengestelde zin?
Op de tv is vanavond een spannende film, maar mijn zus wil liever schaatsen kijken.

1. Ja
2. Nee

Is dit een samengestelde zin?
Gisteren zijn veel fans naar het voetbalstadion gekomen voor de presentatie van de nieuwe spelers.

1. Ja
2. Nee

Is dit een samengestelde zin?
Chantal internet niet zoveel op haar mobiel, omdat ze een abonnement heeft met weinig MB.

1. Ja
2. Nee

QIs dit een samengestelde zin?
Iedere zaterdag gaan Jacco en Marcel met de trein en de nachtbus naar de discotheek in de stad.

1. Ja
2. Nee

GELEERD?

- Je weet wat een samengestelde zin is

- je kunt de persoonsvormen en onderwerpen in samengestelde zinnen vinden

samengestelde zinnen

Schrijf drie dingen
op die je deze les
hebt geleerd.

Stel één vraag over iets dat je nog niet zo goed
hebt begrepen.

GIDS NEDERLANDS

INFORMATIE VOOR LESSEN NEDERLANDS