Les 1 - Burgercultuur_5.1

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Burgerlijke cultuur van Nederland

17e eeuw

(1600-1699)

KUA - de Bespiegeling Hfst.5 - VEFA

Waar denk je aan bij:
Burgerlijke Cultuur in Nederland
(17e eeuw)

Politieke situatie:

Nederland is een republiek en Amsterdam is een belangrijke stad. De Spanjaarden overheersen Nederlanden België(80jarige oorlog) . Antwerpen is bezet door de Spanjaarden, veel rijke kooplieden trekken naar Amsterdam en Nederland om daar hun handel verder te drijven.

Economische situatie:

Rijke burgers geven veel geld uit aan kunst, kleding en huizen en de inrichting van huizen. Men belegt ook in allerlei zaken zoals de tulpenbollen. Zelfs bij de modale arbeider hangt kunst aan de muur. Reparaties aan de muur zijn namelijk duurder dan een schilderij.

Religie:  Protestants/calvinisme, kale onversierde kerken. Katholieken zijn ondergronds. 

Sociale situatie:

De rijke burgers kregen meer macht/zeggenschap op allerlei fronten. 

 Rijken gaan ook buitenhuizen bouwen en de onderwerpen binnen de schilderkunst verandert.

Ook op cultureel gebied beleefde Nederland een Gouden Eeuw: economische en culturele bloeiperiode van Nederland in de 17e eeuw:

• De schilderkunst bloeide door rijke burgers als opdrachtgevers, 
• de literatuur bloeide o.a. door schrijvende regenten 
• speelde in de wetenschap een vooraanstaande rol.

De staatsgodsdienst was gereformeerd: calvinistisch.  

Er was geen godsdienstvrijheid, maar wel gewetensvrijheid: recht om te geloven wat je wilt. 

 

https:

Het weergeven van personen/ burgers, om te laten zien dat zij belangrijk waren (ook voor het nageslacht)

Daarin zie je doorgaans een belangrijke historische gebeurtenis verbeeld.

Mythologische figuren worden daarin vaak gebruikt voor de symbolische verwijzingen

Dat zijn alledaagse tafereeltjes (vaak met veel details uit het alledaagse leven) die zich vaak in en rond het huis afspelen. Deze worden meestal ter lering en vermaak gemaakt. 

welke genres bestaan in de schilderkunst van de 17e eeuw?

Voor wie werkten kunstenaars vooral vroeger en voor wie nu (17e eeuw) ?

Kunst en Vermaak

In de schilderkunst hebben we net kunnen zien dat het gaat om genre schilderijen van bijvoorbeeld Jan Steen. Er zit een moraal in het verhaal. Moraal=waarschuwing.

Dit zien we ook terug bij theater stukken. Bijvoorbeeld: "De klucht van de molenaar"

Klucht

De klucht uit de Gouden Eeuw is niet te vergelijken met de moderne klucht. De oude klucht werkt nagenoeg altijd met eindrijm, bevat taalkundige spitsvondigheden en situationele verwikkelingen en sluit veelal af met een moraal.

 In de 17e en 18e eeuw dient de klucht als naspel bij een tragedie of een komedie.

Burgerlijke cultuur Toneel:

- Het toneel in de 17de eeuw was zeer toegankelijk.

-Geen hoge toegangsprijzen.

-beperkt aantal plaatsen voor het betere publiek.

-Toneelstuk had vaak een moraal.

-Eerst speelde men op straat en later werd er een stadsschouwburg gebouwd.

 

• katharsis: het conflict wordt in het stuk opgelost

• de opbouw van het drama in 5 bedrijven.

Aristotelische structuur

Aristotelische structuur

- De gesloten dramastructuur, naar de Griekse theoreticus Aristoteles (384-322) geldt voor vrijwel de hele westerse toneelliteratuur vanaf de oude Grieken tot het begin van de 20e eeuw en meestal tot op heden. Een toneelstuk is geconstrueerd volgens de wet van de drie eenheden: eenheid van tijd, eenheid van plaats en eenheid van handeling.

• eenheid van handeling, plaats en tijd.

• katharsis: het conflict wordt in het stuk opgelost

• de opbouw van het drama in 5 bedrijven.

BIJVOORBEELD: De Gijsbrecht van Amstel, van Vondel

Stadsschouwburg Amsterdam

Stadsschouwburg Amsterdam

In 1638 wordt de eerste stadsschouwburg van Amsterdam – en Nederland – geopend.
Bekijk de afbeeldingen. Leg uit dat er in de zaal plaats is voor verschillende rangen en standen.

Kunst, wetenschap en techniek

- Empirisch onderzoek.

- Camera obscura.

- Kunst- en vliegwerk 

(toneelmachines).

-Perspectief

Kunst intercultureel

Aan het einde van de 16e eeuw stond de ontwikkeling van de cartografie (het in kaart brengen van gebieden) op een hoog niveau. 

Hierdoor kon men expedities gaan ondernemen naar nieuwe gebieden: Amerika, Afrika en Azië. Dit resulteerde op den duur in het ontstaan van handelscompagnieën met het doel om te komen tot een georganiseerde handel met deze nieuwe gebieden.

• Oprichting VOC en WIC.
• Slavernij
• In de schilderkunst gaat men ook zeeslagen schilderen
• Kunstenaars gaan mee op ontdekking en leggen flora en fauna vast en gebeurtenissen tijdens de reis,

Examenvraag 2019: De welvaart van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden in de 17e eeuw was grotendeels gebaseerd op de handel van goederen uit overzeese gebieden. In 1636 werd Johan Maurits van Nassau-Siegen benoemd tot gouverneur van Brazilië en voor 5 jaar uitgezonden naar deze kolonie. Hij moest daar de zeer winstgevende suikerhandel veilig gaan stellen.
Behalve een flink aantal soldaten nam Johan Maurits op deze expeditie ook geleerden en kunstenaars mee.
(2P) Geef voor zowel de geleerden als voor de kunstenaars aan wat hun taak was in dit soort expedities.

Volgende les oefenen met se vragen burgerlijke cultuur?

😒🙁😐🙂😃