H6 Het weer - 6.4 Onweer

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

Onweer/ extreem weer

Voor vandaag

• Vorige les 
• Uitleg 5.4/6.4 --> in 2 delen
• Opdrachten maken 
  
• Opdrachten bespreken
• Lesafsluiting

Leerdoelen 6.3 deze les

• Ik weet hoe neerslag ontstaat
• Ik weet wanneer neerslag valt
• Ik weet wanneer het sneeuwt/ hagelt

Wat is de fase van ijzel?

1. vast
2. vloeibaar
3. gas

Welke uitspraak over sneeuw is waar?

1. Sneeuw bestaat uit kristallen.
2. Sneeuw is geen neerslag.
3. Sneeuw is een soort ijzel.
4. Sneeuw is waterdamp.

Klopt de volgende bewering?
Sneeuwvlokken ontstaan uit ijskristallen die tijdens het rijpen van waterdamp in een wolk.

1. ja
2. nee

H6 Het weer - 6.4 Onweer

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen hoe onweer ontstaat.
• Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen bliksem en donder
• Ik kan uitrekenen hoe ver bliksem van mij is verwijderd.
• Ik weet hoe ik mijzelf kan beschermen bij onweer

Wat komt eerst? donder of bliksem

1. Donder
2. Bliksem

Snelheid van licht is veel groter dan snelheid van geluid 

Snelheid van licht is veel groter dan snelheid van geluid 

Vuistregel; 3 sec is 1 km, klopt die?

Ik kan uitleggen hoe onweer ontstaat.

Ik kan uitleggen wat het verschil is tussen bliksem en donder

Filmpje

Hoe ontstaat onweer?

• Door botsen warme/ koude lucht ontstaat wrijving 
• Hierdoor positief en negatief geladen hagelstenen/ ijsdeeltjes
• Groot verschil in elektrische spanning 

Hoe ontstaat onweer?

• Een wolk kan zich opladen zoals bij een batterij gebeurd
• Hoe warmer de opstijgende lucht, hoe groter de kans op onweer 
• Wolk kan 10 km hoog zijn

Wat is bliksem, wat donder?

• Als deeltjes wrijven, ontstaat statische elektriciteit.
• Als het ladingsverschil groot wordt, vindt er een ontlading plaats. 
• Deze ontlading ziet er uit als bliksem.  

Wat is bliksem, wat donder?

• Temperatuur van de flits kan 28.000 graden Celsius zijn
• Lucht om de flits zet uit
• Er ontstaat een geluidsgolf in alle richtingen
• Je hoort donder

Wat is de afstand tussen jou en bliksem?

• Bliksem komt voor donder

• Tijd tussen flits en donder bepaalt afstand

• Afstand = snelheid x tijd

• Geluid verplaatst zich met 343 m/s 
• Afstand = 343 x t 
• Afstand = 343 x 3 = 1029 m   (1 km)

Tussen de bliksem en donder zit 3 seconde tijdsverschil. wat is de afstand tussen jou en de bliksem?

1. ongeveer 500 m
2. ongeveer 1000 m
3. ongeveer 5000 m
4. ongeveer 10000 m

Klaar = begrippenlijst maken

Aan de slag KBL

Wat: Maken 6.4 BLZ 104 opdracht 1 t/m 12 

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

Tijd: 25 min 

Klaar: 1. Nakijken met nakijkboek 

            2. Begrippenlijst maken 

Aan de slag

Wat KBL: Maken 6.4 BLZ 104 opdracht 1 t/m 12 

Wat BBL: Maken 5.4 BLZ 223 opdracht 1 t/m 8 +  17

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

Klaar: 1. Nakijken met nakijkboek 

             2. Aan mij laten zien/ verder met begrippenlijst 

Wat is de afstand tussen jou en bliksem?

• Bliksem komt voor donder

• Tijd tussen flits en donder bepaalt afstand

• Geluidssnelheid = 343 m/s

Ik kan uitrekenen hoe ver bliksem van mij is verwijderd.

Snelheid berekenen

                           afstand                               

snelheid = -------------             

                               tijd                                

FORMULE VOOR AFSTAND?        

Afstand = snelheid x tijd

• De tijd die tussen de bliksem en donder zit is 3 seconden, wat is de afstand van jou tot de bliksem?
• Snelheid geluid is 343 m/s

voorbeeld berekening

De tijd die tussen de bliksem en donder zit is 3 seconden, wat is de afstand van jou tot de bliksem?

Gegeven

Gevraagd

Formule

Berekenen

Antwoord

• tijd = 3 sec (en geluidssnelheid = 343 m/s)

• Afstand

• Afstand = snelheid x tijd

• Afstand = 343 x 3 = 1029 

• Afstand is 1029 m 

Ik weet hoe ik mijzelf kan beschermen bij onweer

Beschermen bij onweer

Bliksemafleider

Kooi van Faraday

Klein mogelijk maken 

Stekkers uit stopcontact. 

open veld gaan staan

zwemmen

liggen op de grond

met paraplu lopen

Lekker in huis blijven

• Bliksemafleider: geleid energie van bliksem naar de grond 
• Koperen draad 
• Doe wel even de stekkers eruit

Wat als je buiten bent?

• Metalen voorwerpen geleiden de stroom goed
•  Blijf tijdens onweer uit de buurt van lantaarnpalen, ijzeren hekken enz. 
• Bomen geleiden beter elektriciteit dan lucht

Caravan veilig tijdens onweer?

1. Ja
2. Nee

Kooi van Faraday

• Auto - Kooi van Faraday = het metalen omhulsel van de auto vloeit de elektrische lading naar de aarde af
  
• Metaal geleidt stroom

Eerder klaar = verder met 6.5 want volgende les herhaling en 6.5 samen

Aan de slag KBL

Wat: Maken 6.4 BLZ 105 opdracht 13 t/m 18a  

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

Tijd: 25 min 

Klaar: 1. Verder met 6.5

Aan de slag

Wat KBL: Maken 6.4 BLZ 104 opdracht 1 t/m 18a

Wat BBL: Maken 5.4 BLZ 223 opdracht 1 t/m 18 (14, 15 niet) 

Hoe: Zelfstandig / samen 

Hulp: 1. Boek  2. Directe buurman of buurvrouw 3. Docent

Tijd: 25 min 

Klaar: 1. Nakijkboek pakken en nakijken 2. Verder met begrippenlijst

Toetsopdracht maken 

Bij minder dat 10 tellen is het onweer gevaarlijk dichtbij.
Hoe dichtbij?

1. 340 m
2. 3400 m
3. 340 km
4. 3400 km

Wat moet je NIET doen bij onweer?

1. Hurken
2. Zo klein mogelijk maken
3. Onder een boom gaan staan
4. In de auto gaan zitten

Je zwemt in een meer en het begint te onweren. Wat doe je?

1. Je blijft in het water
2. Je gaat uit het water en blijft aan de kant staan kijken naar het onweer
3. Je gaat uit het water en je gaat in een auto zitten
4. Je gaat uit het water en je gaat plat op de grond liggen

Je ziet de bliksem en hoort daarna de onweer. Bereken hoever de onweer van jou vandaan is.
Bliksem en 3 sec later de onweer.

1. 680 meter
2. 340 meter
3. 1020 meter
4. 2040 meter

Je ziet de bliksem en hoort daarna de onweer. Bereken hoever de onweer van jou vandaan is.
Bliksem en 7 sec later de onweer.

1. 680 meter
2. 2100 meter
3. 1020 meter
4. 2380 meter

Je ziet de bliksem en hoort daarna de onweer. Bereken hoever de onweer van jou vandaan is.
Bliksem en 12 sec later de onweer.

1. 4080 meter
2. 8160 meter
3. 2720 meter
4. 3400 meter

De onderkant van een onweerswolk is

1. positief geladen
2. negatief geladen

Onweerswolken kunnen wel tot 10 km hoog worden

1. Waar
2. Niet waar

De spanning in een onweerswolk kan oplopen tot 300 000 000 Volt

1. Waar
2. Niet waar

Leerdoelen deze les

• Ik kan uitrekenen hoe ver bliksem van mij is verwijderd.
  
• Ik weet hoe ik mijzelf kan beschermen bij onweer

Einde van de les

• Huiswerk: Maken 6.4 BLZ 105 opdracht 13 t/m 18  
• Volgende les: verder met 3.4

Blijf zitten en wacht tot de bel is gegaan.