4.7: De wereld in oorlog, 1939-1945

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

H4: Nooit Meer

4.7: De wereld in oorlog, 1939-1945

Leerdoelen

1. Je kunt het belang van het Molotov-Von Ribbentroppact voor Duitsland verklaren.

2. Je kunt in hoofdlijnen uitleggen hoe de Tweede Wereldoorlog verloopt in Europa.

Begin Tweede Wereldoorlog

De Tweede Wereldoorlog begon toen Duitsland Polen binnenviel. Met Rusland werd een niet-aanvalsverdrag gemaakt: het Molotov-Von Ribbentroppact. Deze samenwerking was heel verrassend: de nationaalsocialisten en de communisten stonden ver van elkaar af. 

De Sovjet-Unie had zelf ook interesse in Polen. Stalin had nu de tijd om zijn leger te vergroten en politieke tegenstanders uit te schakelen, om sterker te kunnen staan tegenover Hitler, mocht er toch ooit een oorlog uitbreken.

Blitzkrieg

Het Duitse leger had een nieuwe oorlogstactiek: de Blitzkrieg. Met nieuwe, moderne wapens, vliegtuigen en tanks drong het leger snel door. 

Uit de vliegtuigen sprongen parachutisten, die plekken als bruggen en stations veroverden. Ondertussen trokken de zware tanks met veel geweld het land binnen. 

De tanks werden gevolgd door wagens die zowel soldaten, als wapens en voedsel bevatten. Zo kon het Duitse leger bijvoorbeeld een groot land als Polen al binnen een maand veroveren.

Spookoorlog!

Na de inval in Polen duurde het een half jaar voor de oorlog hervat werd. Deze periode werd the phoney war, de nepoorlog/spookoorlog genoemd. 

De Duitse wapenindustrie had ijzererts nodig uit Noorwegen voor een nieuwe inval. Hierom werden Denemarken en Noorwegen in april 1940 veroverd. Met deze grondstoffen kon de opmars naar West-Europa worden gemaakt. 

De inval van Polen had als codenaam Fall Weiss (Zaak Wit) gekregen. Nu begon Fall Gelb (Zaak Geel). Op 10 mei 1940 werden Nederland, België Luxemburg en Noord-Frankrijk aangevallen. 

Na 3 weken hadden de Duitsers zo weinig tegenstand dat ze aan Fall Rot (Zaak Rood) konden beginnen: een aanval op Parijs. 

Op 22 juni moest het Franse leger een wapenstilstand sluiten. Het noorden van Frankrijk werd bezet, in het zuiden kwam een nieuwe regering in de stad Vichy. In dezelfde treinwagon als de Eerste Wereldoorlog werd het Franse verlies erkend. Het gebied Elzas-Lotharingen werd door Duitsland geannexeerd. 

Oorlog in West-Europa

Slag om Engeland

Engeland stuurde veel troepen naar Frankrijk als steun. Toen Hitler zich richtte op Parijs, werden deze teruggehaald. De strijd leek verloren. Meer dan 300.000 soldaten werden vanuit de havenstad Duinkerken geëvacueerd. Het moreel onder de Engelse soldaten steeg. 

Engeland hield stand. Een invasie over het Kanaal bleek door de sterke Engelse vloot niet mogelijk. Het bombarderen van Engeland bracht ook geen succes. De Royal Air Force wist stand te houden tegen de Luftwaffe. De 'Slag om Engeland' viel in oktober 1940 in het voordeel van Engeland. Hitler richtte zich hierna op Oost-Europa. 

Oost-Europa

Hitler viel de Sovjet-Unie (Rusland) aan om lebensraum en graan- en olievelden. Via Operatie Barbarossa werd Rusland op 22 juni 1941 aangevallen. 

Het Duitse leger trok opnieuw door Polen, maar dit keer sloeg het veel harder om zich heen dan tijdens de overname van West-Europa. Er deden veel fanatieke SS'ers mee, die aanhanger waren van de rassenleer. Zij keken neer op de Slavische volken. Zonder pardon werden duizenden Russische Joden gedood.

Slag om Stalingrad

In de winter van 1941 loopt het Duitse leger vast. Dit heeft 3 oorzaken:

1. Er werden miljoenen nieuwe Russische soldaten opgeroepen;
2. De afstand tussen de Duitse tanks en de wapen- en voedselvoorraad werd te groot. 
3. De winter was erg streng, soms temperaturen van -20 graden. Het Duitse leger was hier niet op voorbereid. 

De hoofdstad Moskou werd niet veroverd en alle troepen werden richting Stalingrad gestuurd. De Slag om Stalingrad werd ook verloren. Vanaf februari 1943 wist het Russische leger de vijandelijke troepen steeds verder terug te dringen.

Werktijd

Havo

VWO

Klaar? 

Naak 4.7: De Tweede Wereldoorlog

Opdr. 1a - 18d

Naak 4.7: De Tweede Wereldoorlog

Opdr. 1a - 18b

Nakijken via Tijd voor GS. 

H4: Nooit Meer

4.7: De wereld in oorlog, 1939-1945

Leerdoelen

1. Je kunt in hoofdlijnen uitleggen hoe de Tweede Wereldoorlog verloopt in Europa, Afrika en Azië. 

2. Je kunt uitleggen hoe de Tweede Wereldoorlog in Europa én in Azië tot een einde komt. 

+ Je kunt een standpunt innemen over hoe de wereld er nu uit zou zien als Nazi-Duitsland WOII had gewonnen

Oorlog in Afrika

In Noord-Afrika was de strijd ook begonnen. Italië had, onder leiding van Benito Mussolini, een bondgenootschap met Duitsland gesloten. Italië was een fascistische staat geworden die de glorie van het Romeinse Rijk wilde herstellen. Zij probeerden zoveel mogelijk gebied rondom de Middellandse Zee te veroveren. 

Toen Duitsland Frankrijk aanviel, verklaarde Mussolini ook de oorlog aan Frankrijk en Engeland. Mussolini wilde namelijk Egypte (Engelse kolonie) en Algerije (Frankrijk). Engeland wilde het belangrijke Suezkanaal en de olievelden in het Midden-Oosten niet kwijt en vielen in december 1940 Italië aan. 

Duitse troepen hielpen Italië. Bij de plaats El Alamein werd het Duitse Afrika Korps verslagen en konden de Britten oprukken. Vanuit Noord-Afrika werd een invasie op Europa voorbereid. 

Oorlog in Azië

In Azië had Japan grote ambities. Japan was extreem nationalistisch. Japan wilde meer grondgebied en belangrijke grondstoffen. 

Daarbij wilde Japan één groot Aziatisch rijk. Hierbij was er geen plaats voor Europese koloniale heersers. In 1937 veroverde Japan de Chineese provincie Mantsjoerije. In steden als Shanghai en Nanking richtte het Japanse leger enorme bloedbaden aan. Honderdduizenden Chinezen werden gedood. 

In 1940 sloot Japan een samenwerkingsverdrag met Italië en Duitsland. Dit werden de Asmogendheden genoemd.  

De Japanse keizer Hirohito

De VS doen mee! 

Japan kreeg geen grondstoffen meer van de Verenigde Staten. Hierom werden Nederlands-Indië en Singapore ook aangevallen. Probleem was dat tussen deze gebieden de Filipijnen lagen, wat door de VS als hun bezit werd gezien. 

Hierom werd in december 1941 een verrassingsaanval uitgevoerd op de Amerikaanse legervloot. Deze aanval vond plaats bij Pearl Harbor op Hawaii. De VS verklaarde de oorlog aan Japan en daarmee ook aan Duitsland. 

Oorlog in Nederlands-Indië

In februari 1942 werd de Slag om de Javazee gewonnen door Japan. Nederlands-Indië en Singapore kwamen in Japanse handen. 

Veel Indische mensen hoopten dat ze onafhankelijk zouden worden. De Nederlandesrs werden ondergebracht in interneringskampen (Jappenkampen). 

De Verenigde Staten bereidden zich ondertussen voor om zowel in Azië als Europa deel te nemen aan de oorlog. 

Invasie West-Europa

Vanaf 1942 ging het Amerikaanse leger samenwerken met het Britse leger. Samen besloten ze om op 6 juni 1944 (D-Day) een invasie op West-Europa te beginnen. Deze dag landden duizenden soldaten op de stranden van Normandië. 

In korte tijd werd de Belgisch-Nederlandse grens bereikt. De grootste luchtlandingsoperatie (Operatie Market Garden) mislukte echter. 

In december 1944 zette het Duitse leger via het Ardennenoffensief een tegenaanval in. Deze werd in januari 1945 door de geallieerden verbroken. Duitse steden werden onophoudelijk gebombardeerd. 

 

Invasie Oost-Europa

In Oost-Europa won het Russische leger steeds meer terrein. Op weg naar de hoofdstad Berlijn werden Polen en Tsjechoslowakije bevrijd, net als de vernietigingskampen Sobibor en Auschwitz. 

In april werd Berlijn veroverd. Op 30 april pleegde Hitler zelfmoord, met zijn vriendin Eva Braun en propagandaminister Joseph Goebbels. 

 

Op 5 mei gaven de Duitse troepen in Nederland zich over en in de vroege ochtend van 7 mei ondertekenden Duitse opperbevelhebbers de definitieve overgave van alle Duitse legereenheden in heel Europa.

Einde WOII

In Azië probeerde Japan een militaire basis te creëren met een aanval op de Amerikaanse basis Midway. De VS hadden echter de geheime code gekreekt en hierdoor ging de Slag bij Midway gewonnen. Vanaf dat moment werd het Japanse leger steeds verder teruggedrongen.

Langzaam werden alle bezette eilanden veroverd. Japan gaf niet op. Daarom werd een allesvernietigend wapen ingezet: de atoombom. 

Op 6 en 9 augustus werden de steden Hiroshima en Nagasaki gebombardeerd. Japan gaf zich over en capituleerde. De Tweede Wereldoorlog was definitief afgelopen.

'Wat als'-geschiedenis!

In de serie The man in the high castle wordt de wereld vertoond als Nazi-Duitsland de Tweede Wereldoorlog had gewonnen. 

Hoe had de wereld er volgens jou uitgezien als dit de echte werkelijkheid was?  

De Tweede Wereldoorlog had twee bondgenootschappen: de geallieerden en de asmogendheden.

Welk land hoorde bij welke kant? Eentje is al ingevuld.

Asmogendheden

Geallieerden

Hieronder staan zes hoofdstukken uit een boek over de Tweede Wereldoorlog:
− Hoofdstuk 1: Duitsland valt Polen aan
− Hoofdstuk 2: Blitzkrieg in West-Europa
− Hoofdstuk 3: Japanse aanval op Pearl Harbor
− Hoofdstuk 4: Duitsland verliest bij Stalingrad
− Hoofdstuk 5: Duitse capitulatie
− Hoofdstuk 6: Japanse capitulatie
De hoofdstukken staan al in de juiste tijdvolgorde, alleen het hoofdstuk over D-Day is vergeten.
Maak de zin af: Het hoofdstuk over D-Day komt direct na hoofdstuk …

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

➤Combineer de onderstaande zinnen met het juiste land, door ze naar de vlaggen op de kaart te slepen.

Land dat werd veroverd tijdens de Blitzkrieg van mei 1940.

Dit land is nooit door de Duitsers veroverd. Dat kwam onder andere doordat de piloten van dit land zo dapper vochten.

De aanval op dit land werd door Duitsland Operatie Barbarossa genoemd.

Hier vielen de geallieerden op 6 juni 1944 aan.

Geef per kaart aan om welke gebeurtenis het gaat door te slepen. Let op! Er blijft één gebeurtenis over:

Operatie Overlord, ook wel D-Day genoemd.

de Duitse aanval waarmee de Tweede Wereldoorlog begint.

de Slag om Stalingrad die gewonnen wordt door de Sovjetlegers.

het begin van Operatie Barbarossa.

West-Europese landen worden door Duitse legers bezet. 

Werktijd

Havo

VWO

Klaar? 

Naak 4.7: De Tweede Wereldoorlog

Opdr. 1a - 18d

Naak 4.7: De Tweede Wereldoorlog

Opdr. 1a - 18b

Nakijken via Tijd voor GS.