1.1 Het leven van jager-verzamelaars

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom 

Les 1.1 Jager-verzamelaars

Ga zitten volgens de plattegrond

Pak je spullen voor je: boeken + aantekeningenschrift (!)

Deze les

Welkom

Uitleg paragraaf 1.1

Aan de slag: huiswerk 1.1

Maar eerst

Check aanwezigheid

Tijdvak 1: De tijd van jagers en boeren

Lesdoelen, je leert:

- op welke bronnen onze kennis van de prehistorie is gebaseerd.

- hoe de mens zich over de wereld verspreidde

- wat de levenswijze van jagers-verzamelaars was.

- hoe zij hun gedachten tot uiting brachten.

Kenmerkend aspect: de levenswijze van jager-verzamelaars.

Lesdoel 1

Op welke bronnen is onze kennis gebaseerd uit de prehistorie?

En waarom heet het eigenlijk prehistorie, het is toch ook gewoon geschiedenis?

Bronnen uit de prehistorie

• Prehistorie = voorgeschiedenis (tot +/- 3000 v Chr, het ontstaan v/h schrift in Midden-Oosten)
• Bronnen zijn rotstekeningen, botresten, potscherven, voetafdrukken           --> archeologen --> maar daaruit blijkt vaak niet wat ze dachten 

Ötzi als ijsmummie

Reconstructie van Ötzi

Coldcase: Ötzi 

Hoe zijn wetenschappers tot die reconstructie gekomen?

En weten we misschien nog wel meer?

Video Kijkvraag 1

Leg uit waarover de voorwerpen die Ötzi bij zich had ons kennis kunnen geven?

Schrijf in een paar woorden op in je schrift

0

Antwoord kijkvraag 1

• Leg uit waarover de voorwerpen die Ötzi bij zich had ons kennis kunnen geven?
• De voorwerpen die hij bij zich droeg vertellen ons wat de leefwijze van Ötzi en zijn dorpsgenoten was. We weten nu bijvoorbeeld wat ze aten, hoe ze zich beschermden tegen de kou en hoe ze vuur maakten.

Kijkvraag 2

Welke theorieën hebben de onderzoekers betreft de tatoeages?

0

Antwoord kijkvraag 2

• Welke theorieën hebben de onderzoekers betreft de tatoeages?
• Men denkt dat dit gebruikt werd om goden te aanbidden of om pijn te bestrijden.

Kijkvraag 3

Uit de prehistorie zijn er enkel ongeschreven bronnen overgebleven. 

Leg uit dat er veel onzekerheden zijn over de geschiedenis uit deze periode.

0

Kijkvraag 3

• Uit de prehistorie zijn er enkel ongeschreven bronnen overgebleven. Leg uit dat er veel onzekerheden zijn over de geschiedenis uit deze periode.
• Het is een ongeschreven bron. Hierbij kunnen archeologen iets over het hoofd zien of verkeerd interpreteren, zoals bij Ötzi is gebeurd. Hierdoor veranderde de theorie die archeologen in 1e instantie hadden bedacht rondom Ötzi.

Verspreiding van de Homo sapiens

De eerste mensen

• De eerste mensen waren jager (m) - verzamelaars (v)
• Zij waren nomaden = geen vaste verblijfplaats.
• Voedsel op, dan verder trekken.
• Bezit? Groepsgrootte?
• Weinig bezit, want je moet alles meesjouwen. Kleine groepen wel zo praktisch

Werktuigen

Alleen grove werktuigen, zoals stenen bijlen zonder steel. 

Vanaf 50.000 v.C. ingewikkeldere werktuigen: visnetten van plantenvezels, weerhaakjes van been en wapens met meerdere onderdelen (pijl en bogen) 

www.google.com

Vraag

• Wat zie je? 
• Wat zou het kunnen voorstellen? 
• Waarom is het gemaakt?

Schrijf in een paar woorden op je papier

De Tovenaar

• De Tovenaar in 1914 gevonden in Zuid-Frankrijk
• Baard, gewei, staart, ogen
• Maar wat het is en waarom? Geen idee... Een god die moest helpen bij de jacht?

Gedachten en kunst

Jagers-verzamelaars gebruikten ook kunst om hun gedachten te uitten. Vanaf 30.000 v.C. zijn er kunstige bronnen gevonden.

 Wat de kunst precies betekende weten we niet, maar er wordt wel gedacht dat er een betekenis achter zit. Bijvoorbeeld om goden tevreden te stellen of om vruchtbaarheid te bevorderen. 

De kunst laat zien dat de cultuur ingewikkelder werd. Men ging denken in symbolen.

Aan de slag

Wat: 1 t/m 5, 11, en 12

Waarom: Verwerking van de stof, toets over vijf weken

Hoe: Alleen of met je buurman / buurvrouw (zachtjes overleg!)

Hulp: Boeken, evt. docent

Tijd: +/- 20 minuten

Uitkomst: Bespreken we samen

Klaar: Maak opdracht 14 en 15

Check-out

Op welke bronnen is onze kennis van de prehistorie gebaseerd?

Hoe leefden de jagers-verzamelaars?

En hoe brachten ze hun gedachten tot uiting?

Check-out

Op welke bronnen is onze kennis van de prehistorie gebaseerd?Ongeschreven bronnen

Hoe leefden de jagers-verzamelaars?

Nomaden, kleine groepen

En hoe brachten ze hun gedachten tot uiting? Kunst