CE herhaling China

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Hoe zat het ook al weer met... HC China 1842- 2001

Het onderwerp China draait vooral om 3 zaken:

1 hoe werd China van een ouderwets, conservatief keizerrijk een relatief moderne economische wereldmacht?

2 hoe was de relatie van China met het buitenland (van een speelbal van imperialistische machten tot een bezetting door Japan, gevolgd door totale buitensluiting van andere landen, eindigend met de mogelijkheid voor multinationals om ook in China te investeren).

3 De relatie van de ''gewone'' Chinezen met de overheid en het confucianisme. Deze ideologie zien we terug bij de gehoorzaamheid t.o.v. de keizers , maar verklaart niet de grote opstanden en vormen van verzet (Taiping, Nian, Boxers, Plein van de Hemelse Vrede).

Laatste keizer Puyi

Sun-Yat Sen
Nationalistische partij 

Chiang Kai-shek 
Opvolger Sun-Yat sen 

Mao Zedong

Communistische Partij

Xi Jinping 

DC1

Einde van een regionale grootmacht
(1842-1911)

sterk centraal gezag

Oorzaken

vanaf 1644 Qing-dynastie

- sterke keizer regeerde vanuit zomerpaleis

Gevolgen:

- sterk ambtenarenapparaat met moeilijk examen

In bronnen:

macht keizer

elite

lokale elite die regeerde voor de keizers

confucianisme

afname centraal gezag

Oorzaken

- toenemende corruptie:

lokale heerser eisten meer en staken het in eigen zak

- Modern imperialisme:

Europese landen wilden desnoods met geweld gebieden/ handel in China overheersen

Gevolg:

- hongersnoden  : boerenopstanden

- opiumoorlogen

- ongelijke verdragen

Bronnen

handel door West-Europese landen

Europese interventie in China

contacten en wensen kolonisatie door Europese landen

KA: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met
 industrialisatie

Opiumoorlogen 1842-1860

Oorzaken:

- Europese landen en VS en Japan wilden handelen met China/ gebiedsuitbreiding in China

- China wilde alleen buitenlandse handel in Kanton en verder niet

- Engelsen begonnen het na een verbod te smokkelen

-directe oorzaak:

Het in beslag nemen en vernietiging van 1,5 miljoen kilo opium

Gevolgen

- Chinezen konden het niet winnen van de moderne oorlogsuitrusting van de Engelsen

- China verloor belangrijke havens Shanghai en Kanton en het eiland Hong-Kong

- Westen kreeg steeds meer macht: kreeg rechtspraak en invoerrechten in handen

Bronnen

machtsverhoudingen in Hong-Kong

Ongelijke verdragen

slecht materiaal van de Chinezen

onvrede bij Chinezen,

macht en gezag van de keizer neemt af.

KA: De moderne vorm van imperialisme die verband hield met
 industrialisatie

Examenvraag 

In het verdrag van Nanjing, dat Groot-Brittannië en China in 1842 sloten, stond: "Het is noodzakelijk en wenselijk dat Britse onderdanen een haven hebben waar zij naar behoefte hun schepen kunnen onderhouden als dat nodig is. Zijne Majesteit de keizer van China zal daarvoor het eiland Hongkong afstaan aan Hare Majesteit de Koningin van Groot-Brittannië."

Een bewering: Het Verdrag van Nanjing was een gevolg van de politieke situatie in China en van het toenemende Britse imperialisme.

4p Leg beide delen van de bewering uit, waarbij je je antwoord telkens ondersteunt met een andere verwijzing naar het verdrag.

Antwoord 

maximumscore 4

Voorbeeld van een juist antwoord is:

• Het verdrag was een gevolg van de politieke situatie omdat de Opiumoorlog was verloren / de machtspostie van de Chinese keizer was verzwakt, waardoor de keizer een verdrag moest tekenen waarbij hij het eiland Hongkong/een haven moest afstaan 2

• Het verdrag was een gevolg van het toenemende imperialisme omdat Groot-Brittannië streefde naar een afzetmarkt / naar meer koloniën / naar betere toegang tot grondstoffen, waardoor de Britten afdwongen dat China een haven afstond / een plek afstond waar ze hun schepen konden onderhouden 2

Opmerking

Als bij beide deelvragen dezelfde verwijzing naar het verdrag wordt genoemd, worden alleen bij de eerste verwijzing scorepunten toegekend.

Taiping en Nian-Opstanden 1851

Oorzaak

- conservatieven aan het hof hielden de  benodigde moderniseringen tegen.

waardoor Buitenlanders nog meer macht in China kregen

-Boeren werden ontevreden: eisen

afschaffing van het confucianisme
Afstand van particulier bezit
Gelijkstelling van vrouwen aan mannen
Opheffing van de Ongelijke Verdragen
Opheffing van de rechten van de buitenlanders-

Gevolgen

- De opstanden werden neergeslagen en de boeren moesten zich weer onderwerpen aan de centrale macht maar onvrede bleef

Bronnen:

-  opstandige boeren

-de verschillende eisen van de boeren

- buitenlandse inmenging, leger nodig om het neer te slaan (taiping opstand)

- Nian opstand: hongersnood

KA: de opkomst van emancipatiebewegingen

zelfversterkingsbeweging 1861-1895

Oorzaak

- noodzaak tot modernisering om het bestaan van China als een natie te rechtvaardigen

- militaire, industriële en bestuurlijke moderniseringen naar westers en Japans voorbeeld.

- bestuurlijk kleine modernisering

Gevolgen

- scholen voor westerse talen

- aanleg spoorwegen

- kleine modernisering leger aangelegd en het leger werd een beetje gemoderniseerd.

- Het was allemaal te weinig omdat ze kapitaal te kort kwamen

- modernisering leidde tot onvrede bij conservatieven

Bronnen:

-  bouwen stoomschepen

-  geldgebrek voor uitvindingen

- moderne westerse bedrijfsvoering die niet uitgevoerd kon worden door chinese tradities en corruptie

Bokseropstand 1900

Oorzaak

- landloze jonge boeren hadden genoeg van de zwakte van de eigen regering/ het centrale gezag t.o.v. de buitenlandse aanwezigheid.

-

Gevolgen

- Keizerin  weduwe Cixi  en de conservatieven aan het hof

kozen de kant  van boksers

bokserprotocol:

betalen van schadevergoeding
De toezegging de voornaamste aanhangers ter dood te verdelen
Het verbod tot invoer van wapens gedurende twee jaar
Het oprichten van monumenten ter herdenking van het neerslaan van de opstand.
onbedoeld gevolg: keizerin Cixi ziet dat er hervormt moet worden +

afschaffen ambtenaren examen 

opstellen grondwet

Bronnen:

- opstand jonge boeren tegen eigen regering

-keizerin Cixi

-doden van onschuldige buitenlanders en christelijke chinezen.

- groot buitenlands leger slaat bokser neer

- afschaffing ambtenarenexamens

- opstellen grondwet

KA: Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme

Examenvraag 

Een anekdote:

In 1893 liet keizerin-weduwe Cixi tijdens de restauratie van het zomerpaleis vlakbij Peking een paviljoen herbouwen zodat het gebouw op een stoomboot leek. Het paviljoen dat niet kon varen, werd door Cixi betaald met geld dat bedoeld was voor het versterken van de Chinese marine.

Volgens sommige historici was dit een voorbeeld van de handelswijze van Cixi die bijdroeg aan de ondergang van de keizerlijke dynastie.

2p Ondersteun de visie van de historici met twee argumenten.

Examenvraag 

maximumscore 2

Een juist antwoord bevat de volgende twee argumenten:

• Door het laten herbouwen van dit paviljoen werd de kritiek versterkt dat de keizerlijke dynastie alleen aan de eigen belangen dacht / niet dacht aan de belangen van de Chinese bevolking, waardoor de bevolking de keizerlijke familie niet langer steunde (wat bijdroeg aan de ondergang

van de dynastie) 1

• Door het gebruiken van geld voor het versterken van de marine voor

het herbouwen van dit paviljoen was China minder in staat zich te verdedigen tegen buitenlandse invloeden (wat bijdroeg aan de

ondergang van de dynastie) 1

DC2

Het ontstaan van de Volksrepubliek China (1912-1949)

Groeiende onvrede en nationalisme

Oorzaken

- Chinese jongeren gingen in andere landen studeren en kwamen in aanraking met ideeën van democratie en zelfbeschikking

Zij wilden:
Een totale verandering van de Chinese maatschappij:
Er moest een modern China ontstaan naar Westers voorbeeld.
2. Door deze hervormingen/ veranderingen kon China een grotere rol spelen in de wereld.

Gevolgen:

- verschillende pogingen tot een staatsgreep die mislukten

- Sun Yat Sen richtte Revolutionaire Alliantie op die in het buitenland kennis, steun en kapitaal op te doen om een echte staatsgreep te kunnen plegen

Bronnen

- jongeren die buitenland studeren

- nationalisme

- Sun Yat Sen probeert geld bij elkaar te sprokkelen in buitenland

-onderschikking aan centrale gezag

KA : Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme

 Begin Republiek China 1913

Oorzaken

- onvrede leidt tot Xinhai-revolutie (1911)

- het centrale gezag neemt Yuan Shikai in diens om de opstand neer te slaan, maar hij heeft een eigen agenda en wil leider van China worden

Gevolgen

- Einde Qingdynastie

-China wordt een republiek met  in 1913  verkiezingen

Sun Yat Sen wordt eerste president :

Hij stelde een politieke programma op:
Terugdringen buitenlandse invloed (nationalisme)
Invloed voor alle burgers op de politiek (democratie)
Bevorderen van de welvaart voor ALLE burgers (socialisme)

- Lokale warlords aan de macht

- na 1915 dood Yuan Shikai neemt Sun de macht weer over

Ontstaan 4 mei beweging 1919

Oorzaken

- China had tijdens WOI de Geallieerden geholpen tegen Duitsland en verwachtte gebieden terug te krijgen na het Verdrag van Versailles. Dit gebeurde niet

Gevolgen

- het ontstaan van de CCP

Bronnen

- Jongeren met ideeën  van Marx

- Opkomst Mao Zedong

KA : De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen:

liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

KA: De rol van moderne propaganda en communicatiemiddelen en
vormen van massaorganisatie

KMT en CCP

Nationalisten

- leider:

Sun Yat Sen (tot 1925)

Chiang Kaishek

einde ongelijke verdragen

industrialisatie

verbetering infrastructuur

bestrijden de Japanners die

 eerst Mantsjoerije bezetten

Krijgen steun van de VS

Communisten

- leider:

Mao Zedong

Lange mars (1933-1934)

maakte  tijdens de mars veel

vrienden en aanhangers

en daarna verder de macht

willen uitbreiden in China

krijgen steun van de SU

Strijden:

- samen tegen lokale warlords

- Na Noordelijke Veldtocht grijpt Chiang de macht en strijden ze tegen elkaar. Communisten werd hard tegen opgetreden

samen tegen de Japanse bezetters

burgeroorlog gaat weer verder

1919-1927

1927-1937

1937-1945

1945-1949

 China communistisch 1949

Oorzaken

- CCP wint de burgeroorlog

Gevolgen

- GMD en Chiang vluchten naar Taiwan

- nationaliseren privébezit

-Grootgrondbezitters aangepakt

- Koude oorlog: VS ziet het rode gevaar bevestigd

Bronnen

- straffen, tribunalen grootgrondbezitters

-erkenning Taiwan ja/ nee

KA : Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal socialisme

KA: de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken   in de greep van een wapenwedloop en de daaruit  voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog

Examenvraag 

In 1945 werden de Verenigde Naties opgericht. In november 1949 eiste

Mao de zetel van China hierin op voor de Volksrepubliek, maar deze eis werd met een ruime meerderheid verworpen door verschillende landen, waaronder de Verenigde Staten.

3p Licht deze gebeurtenis toe door:

- aan te geven welke boodschap Mao met zijn eis wilde overbrengen aan Chiang Kaishek en

- de beslissing van de Verenigde Staten om deze eis te verwerpen uit teleggen, waarbij je je antwoord ondersteunt met een kenmerkend aspect van de twintigste eeuw.

Antwoord 

Kern van een juist antwoord is:

• Met het opeisen van de zetel liet Mao weten dat niet Chiang Kaishek (in Taiwan) maar hijzelf de rechtmatige leider was van China / dat hij zijn strijd tegen (de regering in Taiwan) van Chiang Kaishek niet zou opgeven 1p

• De Verenigde Staten wilden voorkomen dat met de toetreding van de Volksrepubliek tot de Verenigde Naties er een (machtig) communistisch land vertegenwoordigd zou worden, wat past bij 'de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog' 2p

Opmerking

Voor het alleen noemen bij de tweede deelvraag van een juist kenmerkend aspect zonder uitleg over de beslissing van de Verenigde Staten, wordt geen scorepunt toegekend.

Examenvraag 

Tussen 1924 en 1927 was er sprake van een samenwerking tussen de CCP en de KMT. Deze samenwerking wordt ook wel het Eerste Verenigd Front genoemd.

4p Leg uit:

- met twee argumenten, dat de samenwerking tussen de CCP en KMT in deze periode niet zozeer voortkwam uit ideologische motieven, maar eerder uit praktische motieven (2p) en

- dat het einde van de samenwerking voortkwam uit een verschil in ideologische uitgangspunten dat omstreeks 1927 steeds duidelijker zichtbaar werd. (2p)

Antwoord 

• De samenwerking was gericht tegen de warlords en tegen buitenlandse invloeden. Zowel de CCP als de KMT wilden deze groepen eerst verslaan. Daarnaast was de CCP nog klein en had nog weinig aanhangers. Samenwerking met KMT was noodzakelijk om haar doelen te kunnen bereiken. (2p)

• Het einde van de samenwerking kwam voort uit het feit dat de KMT meer de kant koos van het kapitalisme en in veel mindere mate de democratie steunde. De CCP was communistisch en eiste meer politieke macht voor de boerenbevolking. Deze tegenstelling werd omstreeks 1927 steeds duidelijker zichtbaar. De warlords waren uitgeschakeld en samenwerking was om pragmatische redenen dus niet meer noodzakelijk. De KMT had inmiddels veel steden in handen, waar zij steun genoot van de industriële elite. Deze elite vreesde de communisten. (2p)

DC3

De Volsrepubliek wordt een wereldmacht (1949-2001)

landbouwhervorming 1950-1952

oorzaken:

- Mao wil een klasseloze samenleving

gevolgen:

- tribunalen

- massabijeenkomsten die ervoor zorgden dat

rijke grootgrondbezitters

gestraft werden

- nationalisering grond-

gebied

Grote Sprong Voorwaarts 1958

Oorzaken

- Mao wilde de achterstanden op industrieel gebied aanpakken.

Gevolgen

- collectivisatie van landbouwbedrijven met het plaatsen van ijzerovens op het platteland

-hongersnood

Bronnen

- ijzerovens op het platteland.

- hongersnood

- Russische theorieën oogst

- slechte kwaliteit staal

- boeren houden zich bezig met industrie en landbouw tegelijkertijd

KA: Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal socialisme

De Culturele revolutie 1966

Oorzaken

- Na het mislukken van de Grote Sprong Voorwaarts

moet Mao zijn reputatie opkrikken

Gevolgen

-  persoonscultus Mao

-veel doden

- oprichting rode Gardisten die veel te ver gaan

- anti-traditionele, xenofobe en anti-intellectuele menigte

Bronnen

- rode gardisten

-studenten die hun docenten martelen

- rode boekje

- weghalen van alles wat bourgeois is

- hoge communisten naar heropvoedingskampen

- politieke zuiveringen

KA: De rol van moderne propaganda en communicatiemiddelen en

vormen van massaorganisatie

KA: Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaal socialisme

Deng Xiaoping

Oorzaken

- Na de dood van Mao (1976) kwam Deng Xiaoping aan de macht;

1. Landbouw: hervormingen
 Boeren mochten zelf gaan aangeven wat ze wilden verbouwen en de overschotten mochten ze zelf verhandelen.
2. Wetenschap: verbeteringen wetenschap en onderwijs Er moesten miljoenen technici worden opgeleid, zodat de industrie kon profiteren van  de nieuwe kennis en verbeterde technieken.
3. Industrie: minder plan economie
4. Defensie: moest worden versterkt

Gevolgen

-  open deur politiek: buitenlandse investeerders konden makkelijker bedrijven kopen/ geld steken in bedrijven

- boeren vertrokken naar de steden omdat er werk was

Bronnen

- buitenlandse investeerders

- afstand nemen van planeconomie

-meer contacten met buitenlandse investeerders

Plein van de hemelse vrede 1989

Oorzaken

- In Europa was er een succesvolle omwenteling nodig

- Onvrede en roep om hervormingen en democratisering  was groot in de steden, minder op het platteland

- leden van de marine deden mee maar plattelandstroepen sloegen de boel hard neer

Gevolgen

-  hard neergeslagen

- in de doofpot gestopt, jongeren nu weten waarschijnlijk niet dat het ooit heeft
plaatsgevonden

Bronnen

- demonstraties jongeren

- roep om hervormingen

- democratisering