Vulkanen

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 7

Vulkanen

Feitjes vulkanen

- De Mauna Kea op Hawaï is de grootste vulkaan op aarde: 9 kilometer hoog!

- Indonesië heeft 130 vulkanen! Dat is meer dan welk land dan ook.

- Lava is soms warmer dan duizend graden!

- Toen in 2010 de IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull (letterlijk: eilandenbergengletsjer) uitbarstte lag het vliegverkeer boven Europa dagenlang stil uit angst voor de vulkanische as en mogelijke beschadigingen aan vliegtuigen.

- Er zijn 1900 actief vulkanen op de wereld.

Beroemde vulkanen

De Mount Fuji is in 1707 uitbarsten. Hij ‘slaapt’ nu, maar wordt erg nauwlettend in de gaten gehouden. 

Beroemde vulkanen

De vulkaan Versuvius is in 79 na Christus tot uitbarsting gekomen. Hierdoor zijn de steden Pompeï en Herculaneum in Italië begraven. 

Beroemde vulkanen

Toen de Krakatau in Indonesië in 1883 tot uitbarsting kwam, stierven er meer dan 36.000 mensen. Door stromen van hete as, rotsen en puimsteen en de gigantische tsunami’s die volgden verwoestten het gebied. Als gevolg daarvan daalden de temperaturen overal ter wereld.

Soorten vulkanen

Spleetvulkaan

- magma komt door een scheur in de aardkorst naar buiten.

- divergente plaatgrenzen: twee platen bewegen uit elkaar.

- komen veel voor onder water. Behalve in IJsland, daar komt het voor boven water. 

Soorten vulkanen

Schildvulkaan

- vlakke hellingen

- magma is hier een dunne, hete vloeistof. Dit stroomt makkelijk door spleten naar boven. 

- magma stroomt vanuit de magmakamer via de kraterpijp naar buiten.

- de kraterpijp zit bij deze vulkanen dicht en wordt door de magma langzaamaan open gevreten. Hierdoor krijg je geen ontploffing, maar stroomt de magma langzaam naar buiten. 

Slapende vulkanen

- Vulkanen kunnen eeuwenlang slapen.

- Tijdens het slapen: vulkanische gassen uit afkoelende magma uit vulkaan.

- Door de gassen en de mineralen in de gesteente, kunnen nieuwe mineralen ontstaan: fel gekleurde en grote kristallen. 

- Krater gaat verweren (slijten). Als dit tienduizenden jaren aanhoudt, kun je soms een vulkaan niet meer herkennen. 

- Vulkaan is pas dood als er helemaal niks meer binnen in de vulkaan gebeurt. 

Soorten vulkanen

Stratovulkaan

- wordt 'samengestelde' vulkaan genoemd.

- ontstaat door platen die naar elkaar toe schuiven.

- meest voorkomende soort vulkaan.

- steile  hellingen en explosieve uitbarstingen (gevaarlijk).

- magma is dikke vloeistof.

- kleine vertakkingen van de kraters.

Soorten vulkanen

Calderavulkaan

- grote krater

- bij het uitbarsten kan een deel van de vulkaan in de magmakramer storten, gevolg: kratermeer.

- water kan verschillende kleuren hebben. Een meer op Lanzarote is groen. 

Hoe meet je de kracht van een aardbeving? 

Schaal van Richter

- met een seismogram 

wordt de sterkte van 

trillingen gemeten. 

- in 1935 is dit opgericht 

door Charles Francis

Richter

Kennen wij een vulkaan die kort geleden uitgebarsten is?

Opdracht

Stel er zou in Dokkum een vulkaan uitbarsten. 

Zoek op internet hoe ver lava kan stromen. 

Bedenk dan een noodplan. Waar ga je heen? Wat neem je mee? Hoe pak je het aan?