Middeleeuwse bouwstijlen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Middeleeuwse bouwstijlen

Klas 1 SGDB

Romaanse stijl

•  Einde 10e eeuw tot 12e eeuw 
• Opbloei economie 
• Bevolkingsgroei 
• Symmetrische bouwstijl
• Voortbordurend op de Romeins architectuur
•  Naam gekregen in 19e eeuw

Grondplan Romaanse kerk

Het grondplan van een Romaanse kerk is afgeleid van de baliliekvorm uit de Romeinse tijd. Basiliek komt van basileus, koning: een rechthoekige koningshal. In de loop van de tijd zijn daar dwarsbeuken en een koor aan toegevoegd. Op deze manier onstaat de kruisvorm. Het koor eindigd met een absis.

Dikke muren, kleine ramen

Zoals in dit voorbeeld, een vroeg Romaanse kerk in het Franse Saint Leon sur Vezere,heeft een Romaanse kerk dikke muren en kleine ramen.

Rondboog

Een Romeinse vinding om de druk van de muren boven ramen en deuren te verdelen over de zijkanten is de rondboog. In een Romaanse kerk zie veel rondbogen.

Tongewelf

Van oorsprong ook al een (Noord-Afrikaanse) Romeinse vinding. De Grieken konden alleen bogen maken met behulp van een zogenaamde sluitsteen. De Romeinen gebruikten aanvankelijk 'bekertjes' gevuld met cement (opus caementicum, alweer een Romeinse uitvinding).  

Gotische stijl

•  12e eeuw tot 15e eeuw
  
•  Verfijnde bouwtechnieken van de Romaanse stijl
• Hogere, maar eveneens vaak symmetrische, bouwwerken
• Religieuze en wereldlijke gebouwen
•  Naam gekregen in 16e eeuw

Grondplan gotische kerk

Het grondplan van een gotische kerk vormt een Latijns kruis, waarbij opvallend vaak de dwarsbeuken centraal (of centraler dan bij de Romaanse kerk) in de kerk te vinden zijn.  Ook is er een rondgang om het koor.

Latijns kruis met centraal kort been

Grondplan met kooromgang

Dunne muren, hoge ramen

Anders dan bij de Romaanse stijl maakt de gostische stijl gebruik van dunne muren en hoge ramen met een spitsboog. De ramen lopen aan de bovenkant in een punt. Hiernaast de Notre Dame.

Spitsboog

Kenmerkend voor de Gotische bouwstijl is de spitsboog. Deze boog loopt in een punt uit. Het is een voorbeeld van verfijnde techniek en is dus moeilijker om te bouwen dan een rondboog.

(Kruis)ribgewelven

Bij de gotische kerk is het kruisgewelf geevolueerd tot een kruisribgewelf. De bogen in een kruisribgewelf lopen in een punt.

Luchtbogen en steunberen

Een gotische kerk heeft vaak luchtbogen en steunberen. Soms staan deze alleen rond het koor, soms gaan ze helemaal rondom de kerk. Bovenop de luchtbogen vind je vaak pinakels en waterspuwers. Onze eigen Sint-Jan is hier een mooi voorbeeld van.

Steunbeer, luchtboog en pinakel

Steunbeer, luchtboog en pinakel op een maquette

Roosvenster facade

Roosvenster detail

Voorbeeld van een wereldlijk gebouw

En nu oefenen!