Tijd > B&S: overzicht lesstof

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 6-8

Overzicht lesstof 

Wat gebeurde er allemaal in deze tijd?

Wie waren belangrijke mensen in deze tijd?

Wat herken ik van deze tijd nog in mijn tijd? 

Tijd: Burgers en stoommachines les 1

Lesdoel

Je leert: 

1. Wat er gebeurde in deze tijd?
2. Belangrijke mensen in deze tijd?
3. Wat herken ik nu nog in mijn tijd? 

Voor 1800

• veel landarbeiders die werkten bij boeren met gewassen
• veel handwerk
• geen fabrieken
• lopen, paard en wagen
• praten en lezen
• zwaar werk met de hand (spierkracht) 
• Kunst: tekenen en schilderen

Voor 1900

• landarbeiders werden fabrieksarbeiders
• minder handwerk
• opkomst van fabrieken
• er bestaan fietsen en auto's
• uitvinding telefoon
• uitvinding stoommachine maakt veel mogelijk!
• uitvinding fotografie (realistischer?)

Noem iets wat anders werd tussen 1800 en 1900

Belangrijke mensen in dit tijdvak? 

• Vincent van Gogh
• Thomas Edison
• James Watt
• Aletta Jacobs
• Samuel van Houten

(Her)ken jij al een van deze namen?

Wat herken jij nog uit deze tijd? 

• fietsen, auto's
  
• waterkokers
  
• fabrieken
  
• samenleving gericht op fabrieken en niet op landbouw
  
• telefonie
  
• politieke partijen
  
• gelijkheid mannen en vrouwen
  
• geen kinderarbeid
  
• leerplicht
  

Noem 3 dingen die jij nu nog herkent uit die tijd...

De tijd van Burgers en Stoommachines

In deze tijd tussen 1800 en 1900 gebeurde er erg veel.

Er waren erg veel veranderingen...

Sleep naar de juiste plek in de tijdbalk.

Pruiken

In deze tijd was Frankrijk over Nederland de baas. De arme mensen hadden niets te zeggen, mensen van adel bepaalden wat er gebeurde.

Deze rijke mensen hadden buitenhuizen en droegen hoepelrokken en pruiken. Dankzij deze tijd kennen we Franse (leen)woorden als 'trottoir' en 'parfum'.

Trechterbeker

Een kleibeker die mensen heel vroeger maakten. Deze mensen noemen we het trechterbekervolk omdat de beker op een trechter lijkt. Deze mensen waren jagers en boeren en bouwden in Drenthe (stenen graven) hunebedden.

Burgers en Stoommachines

Over dit tijdvak gaan we nu leren.

1800-1900

Dit tijdvak heet Burgers en Stoommachines.

In deze tijd was er heel veel verandering, net zoals nu, eigenlijk! 

De mensen leefden eerst als landarbeider. 

Ze werken dus veel van de landbouw en hielpen met het oogsten, zaaien en telen van gewassen. Daar kwam nu verandering in door de opkomst van fabrieken. 

Zoek de betekenis op van:
-Zaaien

Online woordenboek HIER

Klik hier

Zoek de betekenis op van:
-Oogsten

Online woordenboek HIER

Klik hier

Zoek de betekenis op van:
-Telen

Online woordenboek HIER

Klik hier

Wat heeft het achtergrondplaatje te maken met het tijdvak 'Burgers en stoommachines' ?

Rooien

Eeuwenlang hebben boeren met hun handen en weinig gereedschap het land bewerkt. Eerst ging het zaaien en het oogsten met de hand. Om deze uien te 'rooien' (gewas uit de grond trekken) waren veel mensen nodig. Eerst de uien uit de grond trekken en in een ton gooien, en dan de volle ton vertillen naar de boerderij. Boeren en landarbeiders hadden er een hele dag zwaar werk aan! De hele dag bukken en sjouwen! 

Spreekwoorden en gezegdes

Uit deze tijd komen verschillende spreekwoorden en gezegdes:

De handen uit de mouwen steken = Aan de slag gaan en aanpakken

De teugels in handen hebben = de leiding hebben

Handen tekort komen = te weinig hulp hebben

Hoe zwaar zou dit werk zijn om te doen?

Voor het karretje spannen

Al snel bedachten mensen dat ze dieren het zware werk konden laten doen. Door een paard voor een kar te spannen, kon deze kar meer lading meenemen. Maar het bleef zwaar handwerk en veel gereedschap was van ijzer en hout. 

Welke gereedschappen ken jij van ijzer en /of hout?

Armoede

De gewone burger was dan ook niet rijk. Het was genoeg om een dak boven je hoofd te hebben en genoeg te eten te hebben. Er was genoeg werk om te doen op het land en genoeg landarbeiders die wel wilden werken. 

Al was het voor een hongersloon. (Zo weinig loon dat je nog steeds honger moest lijden). 

Welke stelling vind jij passen bij:
'Een landarbeider had het goed in deze tijd'

1. Ja, lekker de hele dag buiten!
2. Ja, maar ze moesten hard werken.
3. Nee, het was zwaar werk om te doen
4. Nee, het hadden werk maar ook nog honger

Ploegen

Door een ijzeren ploeg achter een paard te spannen kon er dieper en sneller gezaaid worden. Meer en beter groeiend gewas was het gevolg. 

Meer aardappels, of groente. 

Maar er was ook een nadeel: voor het ploegen waren geen arbeiders meer nodig. Deze werden dus ontslagen. 

Het paard hoeft geen loon en klaagt niet! 

Ken je dat? Dat als je klaagt dat er iemand zegt: "Hinnik niet zo?'

Lees de vorige dia.
Noem een voordeel of nadeel van de ijzeren ploeg

Uitvinding: de stoommachine

Dit een stoommachine. 

Door water te koken ontstaat er stoom. 

Die stoom is heet en wil graag ontsnappen, als bij een waterkoker.

Die stoom levert druk op. Door de stoom op te vangen kan het iets laten bewegen. 

Een wiel, bijvoorbeeld! 

Vuur>Water> Stoom>Beweging

Gevolg van de stoommachine

Door deze uitvinding...

De stoommachine deed nu het werk van mensen of dieren.

Die mensen en dieren raakten werkeloos en zochten ander werk. 

Die stoommachine werkt maar door. En door.

En hoeft ook geen loon. En klaagt niet.

Het maakte het werk ook anders. 

Een machine wordt niet moe en kan veel sneller werken dan een mens of een paard. 

Was het nu een goede of een slechte uitvinding? 

Stuur een foto van
een stoommachine in...

Leg uit hoe een waterkoker werkt...
Je kunt het schrijven, maar ook tekenen en dan met een foto insturen.

Stoommachines

In de eeuw die duurde van 1800 - 1900 bestonden er eerst geen auto's of fietsen. Aan het einde van de eeuw wel. 

Hier zie je een paar stoommachines. 

Wat doen ze hier eigenlijk? 

Landarbeiders

Je ziet dat er landarbeiders omheen staan. Die hebben nog werk! Wat zouden ze doen? Waarom hebben ze de vorken beet? Wat voor werk doen ze, denk je? 

Achterin

Je ziet dat de mensen de stoommachines gebruiken om zwaar werk te doen. Wat zou je moeten doen om de machine te laten werken? 

En wat valt je op aan de wielen? 

Hoe heet dit tijdvak?

Wanneer speelt dit tijdvak zich af?

1. 1900 - 2000
2. 2000 - 2100
3. 1800 - 1900
4. 1700 - 1800

Wat voor werk deden landarbeiders?
Noem zoveel mogelijk over deze les.

Maak de zin af...
'Stoommachines zijn...'

Wat heb je deze les geleerd?
(in 5 zinnen)

Weet je nog wanneer dit tijdvak was en hoe het heet?
Weet je nog wat 'telen' betekende?
Hoe een stoommachine werkt?
Is er nog iets wat je moeilijk vond, deze les?

Bedankt voor je inzet. 

Schuif je stoel aan, vergeet niets, verlaat het lokaal rustig.