Paragraaf 2 Rivieren van ijs

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Wat gaan we doen?

Wat weet jij nog?

Uitleg paragraaf 2 

Maken opgaven 1,2,4,5bc,6,7

Quiz

Vorige les

Aan het eind van de les weet je:

Hoe een gletsjer bijdraagt aan de opbouw en afbraak van het landschap.

Uit welke onderdelen een gletsjer bestaat.

Waarom sommige gletsjers smelten en andere niet.

Wanneer er ijstijden zijn geweest.

Rivieren van ijs

Heb jij wel eens een gletsjer in het echt gezien?

1. Ja
2. Nee

De IJstijd

IJstijd 

Glaciaal ❄️

Koude periode. Temperatuur daalde met zo'n 5 graden.

Interglaciaal ☀️

Warme periode.

Opdracht!

Zoek in de atlas in welke periode landijs Nederland voor het laatst bereikt heeft. 

In welke periode heeft het landijs Nederland voor het laatst bereikt?

Gletjser

Rivier van ijs die langzaam naar beneden beweegt. (40-50 cm per jaar.

Het hele jaar valt er sneeuw.

De onderdelen van een gletsjer

Wat is firn?

korrelige, overjarige en ijsachtige sneeuw

Firnbekken is een plek waar de Firn zich ophoopt

Wat is een grondmorene?

Sediment dat achterblijft als de gletsjer smelt

Zijmorene ligt aan de zijkant van de ijstong

Eindmorene ligt aan het uiteinde van de gletsjer

Middenmorene Ligt op een plek waar twee gletsjertongen samenkomen.

Let op!

Heb je de volgende vraag helemaal goed?

Dan mag je vraag 4 in je boek overslaan!

Firnbekken 

Grote gletsjer

Grondmorene

Gletsjerrivier 

Kleine gletsjer

Middenmorene

Zijmorene

U-dal

V-dal

U-dal

Kenmerken u-dal

Vlakke bodem

Steile bergwanden

Breed dal

Gletsjertunnel 

Laag in het dal is het warm en gaat de gletsjer smelten.

Daardoor ontstaat onder de gletsjer een tunnel.

De plek waar het water onder de tunnel door naar buiten komt heet een gletsjerpoort.

Wat gaan we doen?

Herhaling Gletsjers

Opdracht

Quizje

Zelfstandig opdrachten maken

Stukje uitleg paragraaf 3

Lees het volgende artikel over de gletsjer in de Himalaya.

Als iedereen het artikel gelezen heeft volgen er 6 quizvragen over het artikel.

Groeien of krimpen de gletsjers in de himalaya?

1. Groeien
2. Krimpen

Wanneer groeien de gletsjers het meest?

1. lente
2. zomer
3. winter
4. herfst

Waardoor groeien de gletsjers in de Himalaya?

Wat hebben de sneeuw en de zon te maken met het minder snel smelten van de gletsjers?

Waarom groeien niet overal in de Himalaya de gletsjers?

1. Door de temperatuursverschillen
2. Door verschillen in de ligging van de gletsjers
3. Door de verschillen in windrichting
4. Door de verschillen in bebouwing dicht bij de gletsjers

Interglaciaal

Glaciaal

Opdracht!

Schrijf voor jezelf antwoord op de volgende vragen op:

Welke twee factoren spelen een rol bij het smelten van gletsjers?

Welke rol speelt de mens als je kijkt naar de voorgaande grafiek?

Zal er weer een ijstijd ontstaan na dit interglaciaal, ook nu mensen invloed hebben op het milieu?

Maken: Opdracht 1,2,4*,5bc,6,7

* Als je de opdracht foutloos hebt ingevuld in de lessonup mag je deze overslaan.

Quiz!

Is dit dal ontstaan door de erosie van een rivier of een gletsjer?

1. Rivier
2. Gletsjer

Wat bevindt zich aan het begin van de gletsjer?

1. gletsjerpoort
2. firnbekken
3. smeltwater
4. middenmorene

Hoe noem je een warme periode?

1. Glaciaal
2. Interglaciaal
3. Firnbekken
4. Bovenloop

Wat geeft nummer 5 aan?

1. Zijmorene
2. Eindmorene
3. Middenmorene
4. Grondmorene

Gletsjers ontstaan in ijstijden.
Hoeveel wordt het gemiddeld kouder tijdens een ijstijd?

1. 5 graden kouder
2. 15 graden kouder
3. 30 graden kouder
4. 20 graden kouder

Firnbekken 

Grote gletsjer

Grondmorene

Gletsjerrivier 

Kleine gletsjer

Middenmorene

Zijmorene

Maken:

Paragraaf 2

Opdracht 1,3,4 & 5

In stilte

Ben je klaar?

Lees paragraaf 2.3 alvast door.

Schrijf op je kaartje:

Wat vond je het meest interessant?

Wat vind je nog moeilijk?

Volgende les

Maak: voor de volgende les paragraaf 2 opdracht 1,2,4,5bc,6,7

Leer: De afbeelding over de kenmerken van een gletsjer.

Pauze!

De bovenloop van de Rijn 

• Het smeltwater van de gletsjers zijn het brongebied van veel rivieren in Europa. 
• Onderweg worden sommige rivieren aangevuld met regenwater (gemengde rivier).
• In de bovenloop snijdt de Rijn zich door het landschap. 

Rivieren

Gemengde rivieren 

Water door regen en door gletsjers

Leg uit dat de waterval van Schaffhausen is ontstaan door verschil in hardheid van gesteente:

Waterval ontstaat op plek waar hard gesteente overgaat in zacht gesteente.

Door de kracht van het stromende water wordt zacht gesteente weggesleten en hard gesteente blijft liggen. Over de rand van harde steen stort het water naar beneden