7.4 Kolonialisme en slavernij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Huiswerkcontrole

Je hebt de opdrachten uit de planner gemaakt t/m 7.3

H7 Pruiken en revoluties

7.4 Kolonialisme en slavernij

KA

uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme

Lesdoel

In deze presentatie leer je:

• hoe de trans-Atlantische slavenhandel groeide
• welke slavernij er was op Amerikaanse plantages
• welke slavernij er was in de Nederlandse koloniën
• hoe de slavernij werd afgeschaft
  

Van Afrika naar Amerika 1/3

Bartolomé de las Casas: Spaanse priester en beschermer van de rechten van Indianen.

De Spaanse koning Karel V verbood in 1542 de slavernij van indianen.

Gevolg: kolonisten lieten slaven uit Afrika komen voor plantagewerk en werk in de mijnen.

Van Afrika naar Amerika 2/3

Dit was de start van de trans-Atlantische slavenhandel: handel in en vervoer van slaven over de Atlantische Oceaan.

• In 350 jaar maakten zo’n 11 miljoen Afrikanen de gedwongen oversteek. 90% ging naar het Caribisch gebied en Zuid-Amerika.
  
• De slavenhandel was onderdeel van de trans-Atlantische driehoekshandel.
  

El Mina, Ghana

Slavenfort van de Nederlanders

Van hieruit werden slaven naar Amerika gebracht

Van Afrika naar Amerika 3/3

Door de vraag van de Europeanen nam de slavenhandel in Afrika toe:

• slavernij bestond al eeuwen in Afrikaanse samenlevingen, meestal krijgsgevangenen
  
• slavenhandelaren brachten vanaf de 11e eeuw slaven naar Arabische en Ottomaanse landen
  
• slaven voor Amerika werden ingescheept bij Europese factorijen in West-Afrika
  
• de zeereis naar Amerika was onmenselijk, gemiddeld overleed 15% tijdens de overtocht

Slavernij op plantages

In Amerika ging een deel van de slaven meteen naar plantages. De rest werd verkocht. 

De meeste slaven werkten op plantages:

• die werden opgezet en geleid door Europeanen
  
• er werd o.a. suiker, cacao, tabak en koffie voor de Europese markt geproduceerd
  
• het slavenwerk was zwaar en werd verricht onder slechte omstandigheden
  
• de slaven werden opgejaagd door opzichters, er was veel intimidatie: bangmakerij
  
• kans op vrijlating was er niet, alleen ontsnappen bood kans op een nieuw bestaan

Slavenhandel in Paramaribo, Suriname

Nederland en de slavernij 1/2

Ook Nederland deed mee aan de slavenhandel, nadat de WIC gebieden had veroverd:

• in 1655 kwamen honderden slaven naar Nieuw-Amsterdam
  
• vanaf 1667 werd Suriname de belangrijkste bestemming voor Nederlandse slavenschepen
  
• van de ruim 550 000 slaven die Nederland vervoerden ging de helft naar de plantages in Suriname
  
• het Nederlandse aandeel in de trans-Atlantische slavenhandel bedroeg zo’n 5%
  

Nederland en de slavernij 2/2

Nederlanders vervoerden in de VOC-tijd ook honderdduizenden slaven in Azië: 

• er was al eeuwen een uitgebreide inheemse slavenhandel
  
• de VOC bracht slaven uit India naar plantages op Banda
  
• slaven deden zwaar werk, o.a. bij de bouw van factorijen
  
• grote aantallen slaven waren persoonlijk eigendom van VOC-personeel, dat leidde ook tot kinderen, Indo-Europeanen: personen van Europees-Aziatische afkomst in Indonesië
  

Afschaffing 1/2

In de tweede helft van de 18e eeuw ontstond het abolitionisme:

• geïnspireerd door het christendom, maar vooral door de verlichting: slavernij was in strijd met de natuurlijke gelijkheid van mensen
  
• slavernij was ook economisch slecht, volgens Adam Smith prikkelt loon meer om te werken dan dwang

Afschaffing 2/2

Het abolitionisme werd vooral sterk in Groot-Brittannië:

1787 - oprichting van Society for Abolition of the Slave Trade

1807 – verbod op slavenhandel

1833 – slavernij in Britse koloniën afgeschaft

Nederland:

• 1814 – Nederlandse regering verbood de slavenhandel
• 1860 – afschaffing slavernij in Indonesië
  
• 1863 – afschaffing slavernij in Suriname en op de Antillen
  

Huiswerk

Maak de opdrachten van 7.4 die opgegeven zijn in de planner