Thema 5 Gaswisseling en uitscheiding B1 Gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 5

Gaswisseling en uitscheiding

Basisstof 1

Ademhalingsstelsel

Leerdoelen B1

• Je kunt van delen van het ademhalingsstelsel de functies en kenmerken noemen
• Je kunt beschrijven hoe het interne milieu min of meer constant wordt gehouden door de longen
• Je kunt de werking van organen voor gaswisseling bij planten beschrijven

https:

Anatomie hoofd-hals

https:

Strottenhoofd en borstholte

Longblaasje met longhaarvat

Maak opdracht 1 t/m 3

https:

Partiële druk - de druk uitgeoefend door een bepaald gas in een mengsel van gassen

Luchtdruk zeeniveau: 101,3 kPa

Aandeel O2 in luchtdruk (pO2): 21,2 kPa

Transport O2

• Hemoglobine: vier heemgroepen met ijzeratoom
• Als zuurstof bindt aan ijzer vormt het oxyhemoglobine
• Hb + O2 ↔ HbO2
• Hoge zuurstofspanning: bindt zuurstof (reactie naar rechts)
• Lage zuurstofspanning: zuurstof laat los (reactie naar links)

Transport van zuurstof

www.bioplek.org

Via welke stof kunnen zuurstofmoleculen diffunderen naar de cellen?

1. Bloedplasma
2. Weefselvloeistof
3. Lymfe

Invloed factoren op evenwicht:

Hb+O2 <-->HbO2

• Actief weefsel lagere pO2, dus minder zuurstofverzadiging Hb
• Actief weefsel hogere pCO2, lagere pH, meer zuurstof-moleculen komen vrij (=Bohr-effect)
• Hoge temperatuur zorgt ervoor dat er meer zuurstof vrijkomt uit oxyhemoglobine 

2,3 DPG = 2,3-difosfoglyceraat

Transport van koolstofdioxide

Transport CO2

• Deel als CO2 door bloedplasma vervoerd
• Deel CO2 gebonden aan hemoglobine
• Grootste deel bindt met water tot H2CO3, valt uiteen tot HCO3- (ook door koolzuuranhydrase) en diffundeert naar bloedplasma. Ladingsverschil rode bloedcellen opgelost door Cl-, vrijgekomen H+ gebonden aan hemoglobine, O2 komt vrij

Transport CO2

• Longhaarvaten opgeloste CO2 vanuit bloedplasma naar alveolaire vocht
• Hemoglobine gebonden CO2 en H+ komt vrij
• HCO3- vanuit bloedplasma naar rode bloedcellen, vormt H2CO3 met H+ , wordt door koolzuuranhydrase meteen gesplitst in CO2 en H20

Transport van    en 

CO​2​​

O​2​​

Maak opdracht 4 t/m 9

https:

Maak opdracht 10 en 11

Klaar? Neem de Context 'Van kwaad tot erger' door en maak opdracht 12 + Olympiade opdracht 9

Rond B1 af met de flitskaarten en Test Jezelf