2.5 Kolonialisme en slavernij

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2.5 Kolonialisme en slavernij

Kolonies in Amerika

Na de veroveringen begon het koloniseren van Amerika (grote migratiegolf vanuit Spanje- vooral mannen)

Motieven (redenen om iets te doen) voor de kolonisatie:

1. Economisch: Grote zilvervoorraden en handelswinsten door stichten van plantages
2. Cultureel: Europeanisering (Europese cultuur introduceren en vaak opdringen aan inheemse bewoners)
3. Religieus: Bekeren van inheemse bewoners tot het Christendom

 Kolonialisme: 

 overheersing van een kolonie door een moederland, om eraan te verdienen.

Koloniseren

Grote delen van Midden- en Zuid-Amerika werden door de Spanjaarden gekoloniseerd.

Kolonisten gingen vaak relaties aan met indiaanse vrouwen en kregen kinderen: ontstaan van een gemengde samenleving! 

Koloniaal bestuur

In de kolonies kwam een Europees bestuur.

Ambtenaren op een speciaal ministerie in het moederland hielden toezicht op de kolonies overzee.

Plantages

De kolonisten stichtten plantages en verdienden kapitalen.                         

Ze lieten indianen als slaven voor zich werken: loodzwaar werk.  

16e eeuw: vooral suiker

17e eeuw: tabak, cacao, koffie

Indiaanse slaven

De Spanjaarden dwongen indianen om te werken.

Het werk op plantages / mijnen is extreem zwaar.

Veel indianen sterven dan ook door:

- Uitbuiting en mishandeling
- Europese ziektes

Zilvermijnen-indianen/slaven

De Europeanen vinden enorme zilvervoorraden in Mexico en in de Andes. 

Spanje betaalde er zijn vele oorlogen mee: elk jaar voer een grote zilvervloot naar Spanje.

De omstandigheden waren afgrijselijk: 

- langs bungelende touwladders de diepe duisternis in

- met zakken van 40 kg weer omhoog klimmen

Francisco Pizarro was in 1530 met zijn conquistadores Peru binnen getrokken om zijn Spaanse vorsten Ferdinand en Isabel – dezelfden die Columbus op weg hadden gestuurd op zoek naar uitheemse rijkdom – te verrijken met een maximale hoeveelheid goud en zilver. Als er iets een illustratie vormt van de ondergeschiktheid van het belang van gezin, liefde, geluk en gezondheid aan dat van geld, is het wel de manier waarop Pizarro vond zaken te moeten doen met de indianen: hij slachtte ze af. De zilvermijn werd door de Spanjaarden vervolgens volgestopt met indianen die nog over waren. In beginsel nog voor een vergoeding, maar na verloop van tijd was er geen indiaan meer te vinden die zijn gezin, liefde, geluk en gezondheid en uiteindelijk zijn leven in de waagschaal wilde stellen voor het naar boven halen en bewerken van de door de Spanjaarden gewilde zilvererts. De inheemsen waren alleen nog maar met dwang de mijnen in te krijgen, was de conclusie van de conquistadores. En zo geschiedde.

De tweehonderd meter diepe en donkere mijnschachten stonken naar de dood. Geld stonk daar dus wel degelijk. Om het zilvererts bruikbaar te maken voor omsmelting tot muntgeld moest het vertrapt worden samen met kwik, wat een uiterst giftig goedje is. Het mengsel werd daarna gewassen en verbrand. De luchten die hierbij vrij kwamen waren zeer giftig (de mijnen zijn dat tegenwoordig nog steeds). De mijnwerkers ademden zwaar, op hun afdaling van de gevaarlijk steile trappen, diep in het binnenste van de berg, die op zichzelf al door zijn hoge ligging en de ijle lucht het ademen zwaar en moeizaam maakte. Zwarte rijkdom omringde hen; het zwart was voor de tot slaaf gemaakte indiaan, de rijkdom voor de Spanjaard. De afdaling was gevaarlijk, de weg terug, met een rugzak vol erts, gevaarlijker. De mijnwerkers die niet stierven als gevolg van een fatale val of giftige dampen gingen dood of raakten gewond door calamiteiten als aardverschuivingen.

De berg en de mijn werden beschreven als ‘een hellemond’ en ‘helse groeven’. ‘Als er op maandag twintig gezonde indianen naar binnen gaan, kan de helft er op zaterdag verminkt uitkomen’, schreef een getuige. De conclusie van een ander was: ‘Elke Pesomunt die in Potosi is gemaakt heeft het leven van tien indianen gekost, die diep in de mijnen zijn omgekomen.’ Toen de voorraad indianen opraakte, importeerde de Spanjaarden nieuwe slaven uit Afrika.

De Las Casas

Bartolomé de Las Casas (1484-1566)
Spaanse priester

Hij had grote kritiek op de behandeling van de indianen
- 'Indianen zijn evenveel waard als Europeanen'
- 'uitbuiting / mishandeling is slecht'

        'Zwarten' worden niet gezien als mensen dus zij worden de  nieuwe slaven

(later krijgt De las Casas spijt van zijn voorstel om Afrikanen de Indianen te laten vervangen)

Indianen en zwarte slaven

In 1543 verbood de Spaanse koning indianenslavernij.

De Spaanse kolonisten haalden zwarte slaven uit Afrika. 

Bleken veel sterker te zijn: zelden ziek. 

In de 17e eeuw meer vraag naar plantageproducten: 

Nederlanders, Fransen en Engelsen vestigden plantages in West-Indië (Caraïbisch gebied). 

Video

Let op! Schrijf op welke producten er uit: 

1. Amerika

2. Europa

3. Afrika 

werden gehaald. 

• Amerika: Koffie, katoen, suiker, tabak en cacao.
• Europa: Vuurwapens, ijzer, buskruit, textiel en sieraden.
• Afrika: Goud, ivoor en slaven

1. Geef de definitie van het begrip 'driehoekshandel'. 

2. Slaven werden als producten gezien.

3. Gerechtvaardigd door te zeggen dat iedereen het doet en dat ze geen christen waren (kerk en Bijbel erbij betrokken). 

4. Het was niet realistisch dat de bemanning het opnam voor de slaven.

 

De trans-Atlantische slavenhandel was onderdeel van de driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika

Uitwisseling van planten en dieren

De aardappel en de bevolkingsgroei

• De aardappel werd ook meegenomen vanuit Amerika.

• De aardappel bleek zeer voedzaam en werd het voedsel van de armen.

• Door de aardappel werden de armen sterker en gezonder

• De Europese bevolking groeide hierdoor harder dan voorheen.

Sorteer de gebeurtenissen op oorzaken en gevolgen van het ontdekkingsreizen in de 16e eeuw

Oorzaken

Gevolgen

betere kaarten

sterfte onder Indianen groot

Slavernij

Christendom groeit

luxeproducten brengen veel geld op

Turken vragen belasting

Christendom uit gaan breiden