Paragraaf 2.3 Spieren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Blok 2: Levenskenmerk bewegen

Planning

• Herhaling 2.1 & 2.2
  
• Huiswerk bespreken
  
• Uitleg 2.3
  
• Opdracht maken
  (huiswerk)

Het skelet

Veel botten, leer opdracht 6!

Bestaat uit:
- Schedel
- Romp
- Ledematen

Is vormgeven een van de functies van ons skelet?

1. Ja
2. Nee

Een bejaarde en een kind van 4 gaan samen buiten een stukje wandelen. Ze stappen verkeerd een stoepje af en vallen op de grond. Wie heeft de grootste kans om iets te breken? Leg je antwoord uit.

Waar zijn botten van gemaakt?

Beenweefsel
Grootste deel van het bot bestaat uit been.
Bevat veel kalk = hard

Kraakbeenweefsel
Kraakbeen = buigzaam
Lijmstof in kraakbeen, waardoor het
beweegelijk is.

Kogelgewricht

Rolgewricht

Schaniergewricht

Kogelgewricht

1

Scharniergewricht

2

Rolgewricht

3

Met je ledematen en wervelkolom kun je verschillende bewegingen maken. Verschillende soorten gewrichten zorgen daarvoor

Huiswerk bespreken

• Paragraaf 2.1:
  - 3 t/m 5.
  
  
• Paragraaf 2.2: 
  - 6 t/m 11 (12)

1. schedel
2. Onderkaak
3. Sleutelbeen
4. Borstbeen

5. Opperarmbeen

6. Rib

7. Wervel

8. Heupbeen

9. Spaakbeen

10. Ellepijp

11. Handwortelbeentjes

12. Middenhandsbeentjes

13. Vingerkootjes

14. Bovenbeen

15. Knieschijf

16. Scheenbeen

17. Kuitbeen

18. Voetwortelbeentjes

19. Middenvoetsbeentjes

20. Teenkootjes

Opdracht 6

Spieren 

Het skelet maakt beweging mogelijk. Daarvoor zijn ook spieren nodig. Spieren zitten aan je botten vast. Spieren en skelet zorgen samen voor bewegingen. Alle spieren samen vormen het spierstelsel. 

Doelen van deze les

• Je weet waar spieren zitten
• Je kunt vertellen hoe ze zijn opgebouwd
• Je kunt vertellen hoe ze vastzitten
• en natuurlijk hoe ze werken

Je spieren

• Spieren zorgen ervoor dat je kunt bewegen. 
• Spierstelsel: Alle spieren samen.

• Spieren zorgen ook voor beweging binnen je organen.
  - De maag kan bijvoorbeeld samentrekken. Daardoor wordt voedsel gekneed.
  - Als het voedsel in je darmen zit, wordt het door spieren vervoerd richting de anus. 

• Wist je dat:
  ....als je kippenvel krijgt de spiertjes van elk haartje in je huid samentrekken?
  Je haartjes gaan daardoor recht overeind staan.

Rugspier

1

Buikspier

2

Voorste Dijspier

3

Achterste Dijspier

4

Kuitspier

5

Achillespees

6

Een paar spieren...

Spieren:
1. Maken beweging van botten mogelijk.
2. Zorgen ervoor dat er beweging is in je organen
(bijv. voedsel kneden in de maag).

1. 1: Waar 2: Niet waar
2. 1: Nietwaar 2: Waar
3. Beide niet waar
4. Beide waar

Opdracht

LEZEN 2.3

Maken 2.3:  opdracht 13

Bladzijde 13.

Bouw van een spier

• Spiervezels - Dit zijn de spiercellen. Spiervezels trekken samen, ze worden dan korter.

• Spierbundel - groepje spiervezels met bundelvlies

• Spier - meerdere spierbundels bij elkaar, omgeven door een vlies. Trekken spiervezels samen dan wordt de spier korter en dikker. 

• Pezen - taaie banden waarmee de spieren aan de botten vastzitten, uitlopers van het bundelvlies. Kunnen niet samentrekken

Wat is de juiste volgorde van groot naar klein?

1. Spieren Spiercellen Spierstelsel
2. Spierstelsel Spieren Spiercellen
3. Spiercellen Spieren Spierstelsel

Een spier zit met pezen vast aan botten. De plaats waar de pees vastzit noem je de aanhechtingsplaats. De biceps zit via een pees vast aan het spaakbeen (zie nr. 3).

Een spier is net een sterk touw. Een sterk touw bestaat uit veel kleine draadjes bij elkaar. Een spier bestaat uit verschillende spiervezelbundels met daarin spiervezels.

Een spiervezelbundel bestaat uit veel spiervezels

Een spier

Biceps

Als de biceps meer aanspant dan de triceps, buigt de arm.

1

Triceps

Als de triceps meer aanspant dan de biceps, strekt de arm.

2

Om de arm te buigen moet je

1. De biceps aanspannen
2. De triceps aanspannen
3. De biceps ontspannen
4. De biceps en de triceps aanspannen

Wat gebeurt er als de biceps en de triceps evenveel aanspannen?

Opdracht

Schrijf de volgende vragen in je schrift en beantwoord ze tijdens het kijken van het filmpje.

• Noem vier voorbeelden van spieren die je automatisch gebruikt zonder erbij na te denken.
  
• Waarmee zitten spieren vast aan botten?
  
• Waaruit zijn spieren opgebouwd?
  
• Waardoor worden spieren dikker als je ze traint?