21 lessons Geschiedenis basisschool groep 8

1900 - 1950 Ook wel het tijdperk van de grote wereldoorlogen genoemd. In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog. Van 1914 tot 1918 was dit een van de bloedigste oorlogen ooit in Europa. Vanuit loopgraven bestookten soldaten elkaar met vreselijke wapens. De oorlog veranderde Europa voorgoed.

Na deze les: weet ik hoe de Eerste Wereldoorlog heeft kunnen ontstaan en waarom het een wereldoorlog genoemd wordt. weet ik welke landen er meevochten aan de kant van de 'geallieerden' en welke aan de kant van de 'centralen'. weet ik hoe het leven in de loopgraven er in de Eerste Wereldoorlog uitzag en welke wapens een rol speelden. kan ik vergelijkingen maken tussen mijn leven en het leven tijdens de Eerste Wereldoorlog.begrijp ik de belangrijke woorden die met de Eerste Wereldoorlog te maken hebben.kan ik met behulp van een samenvatting weergeven wat ik heb geleerd over het onderwerp.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Nog steeds worden er voorwerpen en mummies gevonden die afstammen uit de tijd van de oude Egyptenaren. Een volk met een bijzondere cultuur, een eigen schrift en het brein achter de bouw van wereldberoemde piramides. In deze lessenserie leren de leerlingen meer over dit bijzondere volk.

Na deze les:weet ik waar het land Egypte ligt (wereldoriëntatie). leer ik hoe de oude Egyptenaren leefden (wereldoriëntatie). kan ik uitleggen wat farao's, piramides, hiërogliefen, mummies, sacrofagen zijn en wat het belang van de Nijl was. begrijp ik de belangrijke woorden die met de Oude Egyptenaren te maken hebben (begrijpend lezen & woordenschat). presenteer ik in een Powerpoint wat ik heb geleerd over de oude Egyptenaren (taal - mondelinge taal).

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

1000-1500In 1457 werd Maria van Bourgondië geboren. Haar opa was niet bij de doop, omdat het ‘maar een meisje’ was. Maar dit meisje heerste later wel over een enorm gebied! En door een paar slimme zetten bepaalde ze een belangrijk deel van onze geschiedenis.

Na deze les: weet je wie Maria van Bourgondië was.weet je meer over andere Bourgondiërs, zoals Filips de Goede en Karel de Stoute.kun je uitleggen wat het Groot Privilege is.weet je meer over het huwelijk van Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk.begrijp ik de belangrijke woorden die met Maria van Bourgondië te maken hebben. kan ik een dagboekfragment schrijven in de rol van Maria van Bourgondië.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

1547 - 1619In de tijd van Johan van Oldenbarnevelt werden de Nederlanden een Republiek. Johan van Oldenbarnevelt maakte hiervan een succes. Bijzonder, want in die tijd waren maar weinig landen een Republiek. Van Oldenbarnevelt werkte jarenlang samen met de zoon van Willem van Oranje, Maurits. Tot de twee ruzie kregen en van Oldenbarnevelt de doodstraf kreeg.

Na deze les: weet ik wat het Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was en hoe dit eruitzag. kan ik uitleggen hoe het bestuur geregeld was in de Republiek. weet ik wie Johan van Oldenbarnevelt was en waarom hij onthoofd is.begrijp ik de belangrijke woorden die met Johan van Oldenbarnevelt te maken hebben.kan ik door middel van een pitch mijn klasgenoten overtuigen of de straf van Johan van Oldenbarnevelt terecht was of niet.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

500 - 1000In de tijd van Monniken en Ridders had Karel de Grote en belangrijke rol. Zijn naam ken je vást en zeker. En dat hij keizer was van West-Europa wist je misschien ook al. Maar wist je ook dat hij een nieuwe manier van besturen bedacht? En dat hij onderwijs superbelangrijk vond? Wat moet je nog meer weten over Karel de Grote? In deze les leren de leerlingen er alles over.

Na deze les: weet ik wie Karel de Grote was, hoe zijn leven eruitzag en welke belangrijke rol hij speelde in de middeleeuwen.weet ik van welk rijk Karel de Grote de baas was en waar dit rijk lag.weet ik wie de vijanden van Karel de Grote waren.kan ik in eigen woorden uitleggen welke nieuwe besturingsvorm Karel de Grote invoerde.begrijp ik de belangrijke woorden die met Karel de Grote te maken hebben.kan ik een vlog maken over of als Karel de Grote.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

In principe is het een wonderlijke combinatie: een economische bloeiperiode ten tijde van een langslepende oorlog. Toch is dat precies wat er in de Nederlanden gebeurde aan het eind van de zestiende- en gedurende een groot deel van zeventiende eeuw. De Nederlandse Opstand (of minder correct: Tachtigjarige Oorlog) was weliswaar nog steeds in volle gang, maar het slagveld had zich inmiddels steeds meer verplaatst naar andere delen van de Nederlanden. De Republiek ziet en grijpt steeds meer handelskansen: van de groei van Amsterdam als Europese stapelmarkt, naar de handel van de VOC in Azië en de slavenhandel van de WIC in Amerika.De relatieve, doch zeer pragmatische, tolerantie in de Republiek zorgde ervoor dat zowel kunst als wetenschap enorm konden opbloeien. Vervolgingen vanwege andere religie of denkbeelden kwamen hier nagenoeg niet voor.De meeste historici zijn het er wel over eens dat de Gouden Eeuw geen eeuw duurde, al blijft het lastig om een exact begin en eind aan te duiden. Meestal wordt als begin de oprichting van de VOC (1602) gegeven, en als eind het Rampjaar (1672), maar dat is geen wetmatigheid. De Britse historicus Jonathan Israel maakt zelfs een onderverdeling van de periode in de vroege Gouden Eeuw van 1588 tot 1647 en de late Gouden Eeuw van 1647 tot 1702.De afbeelding is een fragment uit het schilderij: De bedreigde zwaan door Jan Asselijn. Het stelt Johan de Witt als zwaan voor die het ei (Holland) beschermt tegen de vijand. Overigens zijn deze interpratie en teksten er pas later aan toegevoegd. Hierdoor kreeg het schilderij een propagandistisch karakter.

Staatkundig gezien nam de Republiek een volstrekt unieke positie in in het Europa van de zeventiende eeuw. Alleen al het feit dat het een republiek was, en dus geen vorst als koning of keizer had, maakte de Nederlanden bijzonder. Voor leerlingen zal dit veel minder vreemd overkomen, want hoewel ze in een koninkrijk leven, zijn de meeste landen die ze kennen een republiek. Het is wel goed om met hen te kijken naar de voor- en nadelen van beide bestuursvormen. Niet alleen toen, maar ook nu. Dergelijke onderwerpen en vraagstukken komen later, bijvoorbeeld in het examenjaar, nog regelmatig terug. Van tijd tot tijd een beetje herhalen is nog niet zo slecht.Daarnaast speelde in Nederland de adel een ondergeschikte rol: het waren de rijke burgers die het hier voor het zeggen hadden. De oorzaak hiervoor ligt al in de middeleeuwen, waar de steden een steeds grotere rol gingen spelen in het bestuur.Het is voor leerlingen een lastig stuk Gouden Eeuw met: Staten-Generaal, Gewestelijke Staten, raadspensionarissen, stadhouders en regenten. Soms is even teruggaan gewoon noodzaak.De politieke moord op de gebroeders de Witt vinden leerlingen fascinerend, al is de term politieke moord misschien was lastig. Overigens is een definitie van een politieke moord: een moord op hoge staatsambtenaren of andere prominente personen door één persoon of een samenzwering van meerdere personen. Grijp eventueel terug op de moord op Caesar.Onderwerpen:het bestuur in de Republiekhet bestuur in de gewestenhet bestuur in de stedende macht van de burgerijde ruzie tussen Johan van Oldenbarnevelt en Prins MauritsPersonen:Johan van OldenbarneveltPrins Maurits van OranjeJohan de WittWillem III

In de Gouden Eeuw (17e eeuw) werd er in Nederland veel geld verdiend met handel. Er werd niet alleen gehandeld in producten zoals tabak en suiker maar ook in mensen. Mensen uit Afrika werden verhandeld en met schepen naar de koloniën vervoerd om ze hier gedwongen arbeid te laten verrichten. De ‘tot slaaf gemaakten’ kregen geen loon en moesten werken op plantages, in mijnen en in huishoudens. In de tijd van de pruiken en revoluties kwamen er steeds meer kritische burgers, die vonden dat vrijheid, gelijkheid en broederschap niet passen bij slavernij. Nederland schaft, als laatste land, de slavernij af in 1863.

Na deze les:weet ik dat Nederlandse kooplieden van de WIC en VOC hebben gehandeld in tot slaaf gemaakte mensen.weet ik wat bedoeld wordt met de 'Driehoek van de slavenhandel'. kan ik uitleggen hoe de tot slaaf gemaakte mensen vanuit Afrika werden getransporteerd en verkocht werden en hoe ze leefden. weet ik dat Nederland op 1 juli 1863 als een van de laatste landen slavernij officieel verbood.kan ik deze periode plaatsen op de tijdbalk.weet ik wat de belangrijke woorden betekenen die met de tijd van slavernij te maken hebben. kan ik een discussie voeren over stellingen die met de tijd van slavernij te maken hebben.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

1800 - 1900De negentiende eeuw noemen we ook wel de tijd van burgers en stoommachines. In dit tijdvak werd er een democratie gevormd en ontstonden de eerste emancipatiebewegingen. In deze tijd is er veel veranderd in wie er wel of niet mag stemmen. Hoe zit dat? En wie mochten er vroeger wel of niet stemmen? In deze les leren de leerlingen er alles over.

WereldoriëntatieNa deze les: weet ik hoe het kiesrecht in de loop der jaren is veranderd.begrijp ik de belangrijke woorden die met het kiesrecht in de geschiedenis te maken hebben.kan ik aan de hand van een onderzoeksvraag meer informatie opzoeken over een onderwerp/persoon uit de tekst. Deze informatie gebruik ik voor een schema/poster/presentatie.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

1800 - 1900De negentiende eeuw noemen we ook wel de tijd van burgers en stoommachines. In dit tijdvak werd er een democratie gevormd en ontstonden de eerste emancipatiebewegingen. In deze tijd is er veel veranderd in wie er wel of niet mag stemmen. Hoe zit dat? En wie mochten er vroeger wel of niet stemmen? In deze les leren de leerlingen er alles over.

WereldoriëntatieNa deze les: weet ik hoe het kiesrecht in de loop der jaren is veranderd.begrijp ik de belangrijke woorden die met het kiesrecht in de geschiedenis te maken hebben.kan ik aan de hand van een onderzoeksvraag meer informatie opzoeken over een onderwerp/persoon uit de tekst. Deze informatie gebruik ik voor een schema/poster/presentatie.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

1000-1500Op zijn tweede werd hij graaf van Holland: Floris de Vijfde. Als volwassene veroverde hij veel gebieden, onder andere Amsterdam. Bij de boeren was Floris V erg populair. Zij noemde hem ‘der keerlen god’: de god van de boeren. Maar de edelen dachten hier anders over. Drie van hen ontvoerden hem en sloegen hem dood met hun zwaarden.

Na deze les: weet ik wie Floris V was, wanneer hij leefde en over welke gebieden hij de baas was. weet ik door wie en waarom Floris V vermoord werd. weet ik waarom hij 'der Keerlen God' genoemd werd. weet ik meer over de Ridderzaal en het Muiderslotbegrijp ik de belangrijke woorden uit de tekst.kan ik de belangrijkste informatie uit de tekst en filmpjes samenvatten in een stripverhaal.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Het is fascinerende tijd en zeker geen middelmatige tussenperiode: de middeleeuwen. De negatieve status die dit tijdperk in de geschiedschrijving heeft gekregen is zeker niet altijd terecht. Zeker, de middeleeuwen hadden zo hun momenten met hun langdurige oorlogen, dodelijke ziekten, almachtige kerk en onwetende burgers. Maar als je de ontwikkelingen in de middeleeuwen volgt zie je dat West-Europa langzaamaan vanuit de donkere nadagen van het Romeinse Rijk weer opkrabbelt. Zover is het nog niet bij de eerste deel van de middeleeuwen. Voor dit tijdvak, dat van Monniken en Ridders, hebben we gekozen voor de meer universele term: Vroege Middeleeuwen, hoewel deze benaming niet altijd meer wordt gehanteerd in de methoden.De Vroege Middeleeuwen kenmerken zich door het ontstaan van Frankische Rijk, met zijn bekendste koning Karel de Grote, dat voortkwam uit het vacuüm dat door de val van het West-Romeinse Rijk was nagelaten; door het leenstelsel als oplossing en ondergang voor het nieuwe bestuur; maar ook door de Angelsaksische missionarissen die zichzelf in levensgevaarlijk situaties brachten met de kerstening van delen van Europa. Het is de tijd van ridders, die als een soort huurlingen de vorsten helpen in oorlogen. Van het hofstelsel met vroonhof en horigen. En van monniken die in kloosters monnikenwerk leveren in scriptoria. Kortom: het is écht een fascinerende tijd.

In deze les wordt eerst ingegaan op de naam en periodisering van de middeleeuwen. Voor het gemak wordt in de methoden meestal uitgegaan van twee tijdvakken, Monniken en Ridders en Steden en Staten, die rond het jaar 500 beginnen en duizend jaar later eindigen in 1500 voor Christus. Dat is natuurlijk een versimpeling, en ook historici kunnen elkaar nog regelmatig in de haren vliegen als het gaat om de periodisering. De tijdbalk in deze les gaat uit van de val van het West-Romeinse Rijk als startpunt en de ‘ontdekking’ van Amerika door Columbus als eindpunt. Dit had ook de val van Constantinopel kunnen zijn, maar als je kijkt naar de benaming van de tijdvakken vóór (Tijd van Grieken en Romeinen) en ná (Tijd van Ontdekkers en Hervormers), dan is de keuze in deze les logischer.Op zich is deze les niet heel groot, maar dat wil niet zeggen dat het eenvoudig is voor leerlingen. Het feodale stelsel is best ingewikkelde materie, zeker als je er diep op zou ingaan. Voor leerlingen is deze light-versie meer dan voldoende om het systeem te begrijpen: voor een vorst als Karel de Grote was het land te groot om alleen te besturen, door gebruik te maken van leenmannen was (of leek) dit eenvoudiger. Er wordt ingegaan op de rechten en plichten van de leenmannen, maar ook op de nadelenOnderwerpen:De opkomst en ondergang van het Frankische RijkHet leenstelselPersonen:Karel de GroteLodewijk de Vrome

Eens in de vier jaar mag iedereen in Nederland van achttien jaar en ouder aangeven wie volgens hen in de Tweede Kamer moeten zitten. Maar zo vanzelfsprekend is dit eigenlijk helemaal niet. Pas in de tijd van burgers en stoommachines (1800-1900) werd er een democratie gevormd in Nederland. En daarin mocht nog lang niet iedereen stemmen! Hoe dat precies zit leer je in deze lessen!

Na deze les: weet ik hoe het kiesrecht in de loop der jaren is veranderd.begrijp ik de belangrijke woorden die met het kiesrecht in de geschiedenis te maken hebben.kan ik aan de hand van een onderzoeksvraag meer informatie opzoeken over een onderwerp/persoon uit de tekst. Deze informatie gebruik ik voor een schema/poster/presentatie.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Ieder jaar vieren we op 5 december het Sinterklaasfeest. Maar wie was Sinterklaas eigenlijk? Heeft hij echt bestaan? Dat zou goed kunnen. In deze les leer je er alles over! Let op: Deze les is alleen voor groep 7/8!

Na deze les: weet ik of Sinterklaas echt bestaan heeft en wie Sint Nicolaas van Myra was.weet ik waar verschillende dingen uit het Sinterklaasverhaal vandaan komen. kan ik uitleggen hoe het Sinterklaasfeest door de jaren heen is veranderd.begrijp ik de belangrijke woorden die met Sinterklaas te maken hebben. kan ik een gedicht schrijven en voordragen over de herkomst van het Sinterklaasfeest.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

1900 - 1950 Ook wel het tijdperk van de grote wereldoorlogen genoemd. In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit en zo'n twintig jaar later volgde de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers vielen ons land in mei 1940 binnen. De regering en de koningin ontvluchtten het land. Vijf jaar lang werd Nederland door de nazi’s bezet. Meer dan 100.000 Joodse Nederlanders werden opgepakt en getransporteerd naar concentratiekampen. Nog steeds is er veel aandacht voor dit onderwerp. Op 4 mei herdenken we de slachtoffers en op 5 mei vieren we de vrijheid.

Na deze les: weet ik hoe de periode er na WOI uitzag en hoe het kon gebeuren dat er zo snel opnieuw een wereldoorlog ontstond (wereldoriëntatie). weet ik wie Hitler is en welke rol hij heeft gespeeld voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog (wereldoriëntatie). weet ik welke belangrijke gebeurtenissen plaats hebben gevonden tijdens WOII en hoe deze met elkaar in verhouding staan (oorzaak-gevolg) (wereldoriëntatie). begrijp ik de belangrijke woorden die met de Tweede Wereldoorlog te maken hebben (begrijpend lezen & woordenschat). kan ik de informatie uit de tekst en filmpjes samenvatten. Ik kies zelf op welke manier ik dit doe. Ik maak een schema, een tijdlijn of een lapbook (taal - begrijpend lezen).

Na deze les: weet ik wie Anne Frank was en hoe het komt dat het verhaal van Anne Frank zo bekend is geworden (wereldoriëntatie).weet ik waarom Anne Frank en haar familie moesten onderduiken en hoe hun leven er in die periode uitzag (wereldoriëntatie).kan ik in het kort vertellen welke belangrijke gebeurtenissen een rol hebben gespeeld in het leven van Anne Frank (wereldoriëntatie).begrijp ik de belangrijke woorden die met de Tweede Wereldoorlog en Anne Frank te maken hebben (begrijpend lezen & woordenschat). kan ik een betoog schrijven over de vraag: Hadden de teksten uit de dagboeken van Anne Frank uitgegeven mogen worden in de vorm van een boek? (taal - schrijven)

1500 - 1600Ook wel de tijd van ontdekkers en hervormers genoemd. Vanaf 1500 waren de Portugezen de baas in Indië. Ze hadden de hele specerijenhandel in handen. In 1580 werd Spanje de baas over Portugal. Nederland was in oorlog met Spanje, waardoor Nederlandse kooplieden geen specerijen meer konden kopen in Portugal. Ze moesten nu zelf een route naar Indië vinden! Willem Barentsz, Olivier van Noort en Cornelis de Houtman speelden een grote rol bij de ontdekking van deze routes in deze tijd.

Na deze les: weet ik waarom er in de zestiende eeuw ontdekkingsreizen werden georganiseerd.weet ik via welke routes de ontdekkingsreizen gedaan werden.weet ik wie een belangrijke rol hebben gespeeld in de ontdekkingsreizen.begrijp ik de belangrijke woorden die met ontdekkingsreizen te maken hebben.kan ik een bordspel ontwerpen waarin ik laat zien wat ik heb geleerd over de tijd van de ontdekkingsreizen.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Het project Erfenis van oom Ferdinand nodigt leerlingen uit goed te kijken naar museumvoorwerpen en deze te onderzoeken aan de hand van vragen. Van welke materialen is iets gemaakt? Welke techniek is er gebruikt? Welke vorm heeft het voorwerp? Wie zou het gebruikt hebben? Waarvoor kan het gebruikt zijn? In welke periode is het gebruikt? Welke waarde heeft het? Kortom welke betekenissen kun je aan erfgoed ontlenen?Kinderen ontdekken dat je door onderzoek kunt leren over het gebruik van voorwerpen in een andere periode en daardoor over het dagelijks leven vroeger. Het project bestaat uit een voorbereidingsles aan de hand van een filmpje, een gastles van een museumdocent waarbij leerlingen zelf erfgoed onderzoeken en een beeldende verwerkingsles door de leerkracht zelf.

Leerlingen ontdekken - dat goed kijken, vragen stellen en nadenken kennis oplevert, - dat je over het verleden kun leren via de voorwerpen (nu museumvoorwerpen) uit dat verleden. Leerlingen ontwikkelen - observatievermogen, - onderzoekvaardigheden, - verbeeldingsvermogen, - kritisch denken. Leerlingen leren - over de functie van oude gebruiksvoorwerpen, - over het dagelijks leven in andere tijdvakken, - over verschillende soorten materialen en hun eigenschappen, - over de werkzaamheden in het museum. Aansluiting bij de kerndoelen Nederlands: 2, 3, 12 Oriëntatie op jezelf en de wereld: 44, 51 Kunstzinnige oriëntatie: 54, 55, 56 Aansluiting bij 21ste eeuwse vaardigheden Tijdens dit project ontwikkelen leerlingen 21ste eeuwse vaardigheden: communicatie, kritisch denken, creatief denken, sociale en culturele vaardigheden, probleemoplossen, informatievaardigheden en samenwerken. Aansluiting bij SLO Leerlijn Cultureel Erfgoed De lessen volgen de fases van een creatief proces: oriënteren, onderzoeken, uitvoeren en evalueren. Tijdens het project werken leerlingen aan een groot deel van de streefcompetenties cultureel erfgoed.

Neem contact op met de afdeling educatie van Museum Flehite:Mail: educatie@museumflehite.nl Telefoonnummer: 033-2471106

"Dit nooit meer!" Dat zeiden Europese landen tegen elkaar na de Tweede Wereldoorlog. Om nieuwe oorlogen te voorkomen gingen ze samenwerken. Dat leidde uiteindelijk tot de Europese Unie (EU). Maar hoe kwam die tot stand? En hoe werkt de EU eigenlijk? In deze les leer je hier meer over.

Na deze les: weet ik hoe de Europese Unie tot stand is gekomen. weet ik hoe de Europese Unie werkt. weet ik welke landen lid zijn van de Europese Unie.begrijp ik de belangrijke woorden die met de Europese Unie te maken hebben.kan ik door middel van een explainer de kinderen in groep 5/6 uitleggen hoe de Europese Unie is ontstaan of hoe de EU werkt.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Aan het einde van de les:Kent de leerling het begrip abolitionismeKent de leerling de Grote MigratieKent de leerlingHarlem in New YorkKent de leerlingToussaint L'ouvertureKent de leerlingHarriet TubmanKent de leerlingFrederick DouglassKent de leerling John Brown

De bovenbouw krijgt dezelfde informatie als de onderbouw, maar doet een zelfstudie over de vier helden. Verdeel de leerlingen in groepjes van vier. Elke leerling krijgt één van de helden om over te lezen. Download de pdf over de vier helden hiernaast >>. Nadat de leerlingen het verhaal hebben gelezen vertellen ze het verhaal aan de rest van hun groepje. Het is de bedoeling dat iedereen straks alle verhalen kent. De leerlingen gebruiken deze verhalen om vragen te beantwoorden. Dit zijn analyse vragen over schilderijen, maar ook vragen om te discussiëren en een mening over te vormen. De leerlingen bespreken de vragen eerst in hun groepje en dan kort klassikaal. * Zorg dat er nog 20 minuten tijd overblijft om de slides over de geschiedenis en de afsluiting te kunnen behandelen.

Als verwerkingsles kunnen leerlingen meedoen met de STORY AWARDS: een verhalenwedstrijd voor jongeren van 10 tot 24 jaar. Leerlingen kiezen een verhalende vorm en vertellen over hun eigen held(en). Verhalen kunnen tot 20 november ingezonden worden. Een jury kiest de winnende verhalen. Leerlingen kunnen toffe prijzen winnen en krijgen de kans hun verhaal tentoon te stellen in de tentoonstelling Jacob Lawrence!

In de Gouden Eeuw (17e eeuw) werd er in Nederland veel geld verdiend met handel. Er werd niet alleen gehandeld in producten zoals tabak en suiker maar ook in mensen. Mensen uit Afrika werden verhandeld en met schepen naar de koloniën vervoerd om ze hier gedwongen arbeid te laten verrichten. De ‘tot slaaf gemaakten’ kregen geen loon en moesten werken op plantages, in mijnen en in huishoudens. In de tijd van de pruiken en revoluties kwamen er steeds meer kritische burgers, die vonden dat vrijheid, gelijkheid en broederschap niet passen bij slavernij. Nederland schaft, als laatste land, de slavernij af in 1863.

Na deze les:weet ik dat Nederlandse kooplieden van de WIC en VOC hebben gehandeld in tot slaaf gemaakte mensen.weet ik wat bedoeld wordt met de 'Driehoek van de slavenhandel'. kan ik uitleggen hoe de tot slaaf gemaakte mensen vanuit Afrika werden getransporteerd en verkocht werden en hoe ze leefden. weet ik dat Nederland op 1 juli 1863 als een van de laatste landen slavernij officieel verbood.kan ik deze periode plaatsen op de tijdbalk.weet ik wat de belangrijke woorden betekenen die met de tijd van slavernij te maken hebben. kan ik een discussie voeren over stellingen die met de tijd van slavernij te maken hebben.

Speel met uw leerlingen de afsluitende quiz. In deze quiz testen zij hun kennis over het onderwerp en laten zij zien wat zij hebben geleerd over het onderwerp. Uw leerlingen kunnen meedoen met een wisbordje of kladblaadje, of zij kunnen meedoen met hun eigen device.

Museum Flehite heeft sinds 2020 een nieuwe permanente tentoonstelling over de Tweede Wereldoorlog in Amersfoort. Het project Kinderen in de oorlog 1940-945 is daarbij voor de bovenbouw van het PO ontwikkeld en behandelt de oorlog vanuit het perspectief van kinderen. Als u zich inschrijft voor dit project, haalt u voor de voorbereidingsles van te voren acht exemplaren van het boekje Kinderen in de oorlog 1940-1945 op bij Museum Flehite. Leerlingen onderzoeken hiermee hoe acht verschillende kinderen de oorlogsjaren tussen 1940 en 1945 in Amersfoort hebben ervaren. Zo worden via persoonlijke beleving de belangrijkste thema’s van die periode behandeld: de evacuatie in 1940, de Jodenvervolging, het verzet, de NSB, de bombardementen, de hongerwinter en de bevrijding.In het museum bekijken en onderzoeken leerlingen voorwerpen en schriftelijke bronnen uit de Tweede Wereldoorlog. In de verwerkingsles op school presenteren leerlingen aan elkaar wat ze over elk oorlogskind te weten zijn gekomen. Bovendien denken leerlingen samen na over de dilemma's die mensen in een oorlogssituatie tegenkomen, destijds in Amersfoort en nu in tegenwoordige oorlogsgebieden.

Leerlingen weten- globaal hoe de Tweede Wereldoorlog is verlopen in Amersfoort,- dat een historische periode vanuit verschillende perspectieven bekeken kan worden,- dat in oorlogstijd moeilijke beslissingen genomen moeten worden.Leerlingen oefenen in- begrijpend lezen,- onderzoek met historische bronnen,- het formuleren van eigen gedachtes en standpunten.Aansluiting bij de kerndoelenNederlands: 1, 2, 3.Oriëntatie op jezelf en de wereld: ruimte en tijd: 51, 52Kunstzinnige Oriëntatie: 56

Het is fascinerende tijd en zeker geen middelmatige tussenperiode: de middeleeuwen. De negatieve status die dit tijdperk in de geschiedschrijving heeft gekregen is zeker niet altijd terecht. Zeker, de middeleeuwen hadden zo hun momenten met hun langdurige oorlogen, dodelijke ziekten, almachtige kerk en onwetende burgers. Maar als je de ontwikkelingen in de middeleeuwen volgt zie je dat West-Europa langzaamaan vanuit de donkere nadagen van het Romeinse Rijk weer opkrabbelt. Zover is het nog niet bij de eerste deel van de middeleeuwen. Voor dit tijdvak, dat van Monniken en Ridders, hebben we gekozen voor de meer universele term: Vroege Middeleeuwen, hoewel deze benaming niet altijd meer wordt gehanteerd in de methoden.De Vroege Middeleeuwen kenmerken zich door het ontstaan van Frankische Rijk, met zijn bekendste koning Karel de Grote, dat voortkwam uit het vacuüm dat door de val van het West-Romeinse Rijk was nagelaten; door het leenstelsel als oplossing en ondergang voor het nieuwe bestuur; maar ook door de Angelsaksische missionarissen die zichzelf in levensgevaarlijk situaties brachten met de kerstening van delen van Europa. Het is de tijd van ridders, die als een soort huurlingen de vorsten helpen in oorlogen. Van het hofstelsel met vroonhof en horigen. En van monniken die in kloosters monnikenwerk leveren in scriptoria. Kortom: het is écht een fascinerende tijd.

In deze les wordt eerst ingegaan op de naam en periodisering van de middeleeuwen. Voor het gemak wordt in de methoden meestal uitgegaan van twee tijdvakken, Monniken en Ridders en Steden en Staten, die rond het jaar 500 beginnen en duizend jaar later eindigen in 1500 voor Christus. Dat is natuurlijk een versimpeling, en ook historici kunnen elkaar nog regelmatig in de haren vliegen als het gaat om de periodisering. De tijdbalk in deze les gaat uit van de val van het West-Romeinse Rijk als startpunt en de ‘ontdekking’ van Amerika door Columbus als eindpunt. Dit had ook de val van Constantinopel kunnen zijn, maar als je kijkt naar de benaming van de tijdvakken vóór (Tijd van Grieken en Romeinen) en ná (Tijd van Ontdekkers en Hervormers), dan is de keuze in deze les logischer.Op zich is deze les niet heel groot, maar dat wil niet zeggen dat het eenvoudig is voor leerlingen. Het feodale stelsel is best ingewikkelde materie, zeker als je er diep op zou ingaan. Voor leerlingen is deze light-versie meer dan voldoende om het systeem te begrijpen: voor een vorst als Karel de Grote was het land te groot om alleen te besturen, door gebruik te maken van leenmannen was (of leek) dit eenvoudiger. Er wordt ingegaan op de rechten en plichten van de leenmannen, maar ook op de nadelenOnderwerpen:De opkomst en ondergang van het Frankische RijkHet leenstelselPersonen:Karel de GroteLodewijk de Vrome