H4 - §4.4 & 4.5 Veiligheid & Toepassingen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

Welkom in de les

Vandaag:

• terugblik §4.3
• lesdoelen §4.4
• instructie §4.4
• maken opgave uit het boek 
• afsluiting les

 

§4.4 Veiligheid

Vragen §4.3

Terugblik

Opgave 62

Opgave 73

Wat doen botten vooral met röntgenstraling?

1. Doorlaten
2. Absorberen
3. Terugkaatsen

Zwak ioniserende straling is

1. Ultra violette straling
2. Infra rode straling
3. Röntgenstraling
4. Radioactieve straling

Welke kernen vallen spontaan uit elkaar?

1. Stabiele kernen
2. Instabiele kernen

Als de halfwaardetijd verstreken is, is de hoeveelheid straling verdubbeld

1. Waar
2. Niet waar

Welke soort straling bestaat niet?

1. alfastraling
2. bètastraling
3. gammastraling
4. deltastraling

Je leert ...

• uitleggen welke bescherming een loodschort geeft tegen ioniserende straling;
  
• herkennen en benoemen hoe je veilig werkt met ioniserende straling;
  
• het verschil aangeven tussen bestraling en besmetting;
  
• manieren noemen om radioactief afval veilig op te bergen;
  
• benoemen welke straling een CT-scan, PET-scan en MRI-scan gebruikt;
  
• uitleggen hoe radioactieve tracers werken;
  
• uitleggen wat het verschil is tussen uitwendige en inwendige bestraling;
  
• medische- en niet medische toepassing van straling noemen.

Discussievraag

Waarom kan deze laborant ondanks het gevaar toch zijn werk doen?

Werken met ioniserende straling

In veel beroepen wordt gewerkt met stoffen die ioniserende straling uitzenden.

Gevaren van straling

Hoge dosis:                          Onmiddellijk overlijden

Iets minder hoge dosis:   Na enkele dagen of weken word je                                                                        ernstig ziek 

Lage dosis:                            Verhoogde kans op kanker

Beschermen tegen straling

De cellen van je lichaam moeten beschermd worden tegen straling. 

Voor UV straling kun je simpelweg een zonnebrand gebruiken, maar sterkere straling heeft een betere bescherming nodig. 

Röntgenstraling wordt tegengehouden door lood bijvoorbeeld. 

Voorzorgsmaatregelen

Tijd :                    zo kort mogelijk

Afstand:             zo ver mogelijk tot de stralingsbron.

Afscherming:   een schild van lood geeft goede bescherming.

Insluiting:          verpak stralingsbronnen verpakt in gesloten                                                                                systemen die de straling binnenhouden.

ALARA is een afkorting voor ‘As Low As Reasonably Achievable’

De activiteit van een radioactieve bron hangt af van:

• de hoeveelheid radioactieve stof;

• de halfwaardetijd.

Bestraling van buitenaf

Bestraling

• alfastraling wordt door de huid geabsorbeerd
• bètastraling gaat enkele mm de huid in
• gammastraling bereikt de diepliggende organen

Besmetting  / inwendige straling

• Inademen van radioactieve stoffen
• Drinken van radioactief besmet water
• Eten van radioactief besmet voedsel

Bij inwendige bestraling zijn alle drie de soorten straling heel gevaarlijk.

Scanapparaten

• CT-Scan - röntgen straling
• MRI-Scan - Magnetische resonantie van water
• PET-Scan - ziet een radio actieve tracer

Welke afbeelding hoort bij welke Scan?

CT-scan

MRI-scan

PET-scan

CT-scan

• CT-Scan - röntgen straling

PET-scan

PET-Scan - ziet een radio actieve tracer

Tracers

Radioactief jodium wordt gebruikt om 

organen en tumoren zichtbaar te maken.

MRI-scan

MRI-Scan - Magnetische resonantie van water

Bestraling

Uitwendige bestraling:

Inwendige bestraling:

Medische en niet-medische toepassingen van straling

• Ontsmetten van voedsel (tegen schimmel, insecten en bacteriën)
• Steriliseren (mondkapjes)
• Meten van diktes, controleren van lassen
• Bestuderen van schilderijen

Pak je planner!

Noteer voor de volgende les:

Lezen §4.4 uit je boek

Maak de volgende opgaven:

75, 77, 78, 79, 81, 84, 86, 87, 91, 93

Aan de slag!

Lezen §4.4 uit je boek

Maak de volgende opgaven:

75, 77, 78, 79, 81, 84, 86, 87, 91, 93

Zs

Aan de slag!

Lezen §4.4 uit je boek

Maak de volgende opgaven:

75, 77, 78, 79, 81, 84, 86, 87, 91, 93

Zf

Wat weet je al???

Met welk materiaal kan je jezelf beschermen tegen gammastraling?

Met dit ben je MINDER goed beschermd tegen straling

1. Meer afstand
2. Minder Tijd
3. Meer tijd
4. Meer afschermmateriaal

Schadelijkste straling

Schadelijkste besmetting

Alfa

Bèta

Gamma

Na inwendige bestraling van een tumor ben je ...

1. bestraald
2. besmet
3. bestraald en besmet
4. geen van beide

Alfastraling is voor inwendige bestraling en gammastraling is voor uitwendige bestraling

1. Juist
2. Onjuist

Wat is een tracer?

1. Een morfinemedicatie
2. Een slaapmedicatie
3. Een radioactieve merkstof

Bij medisch onderzoek wordt soms een tracer gebruikt.

Een goede tracer:

1. zendt alfastraling uit en heeft een kleine halfwaardetijd.
2. zendt gammastraling uit en heeft een kleine halfwaardetijd.
3. zendt alfastraling uit en heeft een grote halfwaardetijd.
4. zendt gammastraling uit en heeft een grote halfwaardetijd.

Welke soort(en) straling zendt Cu-64 uit?

1. alfa-straling
2. beta-straling
3. beta- en gamma-straling
4. alfa- en beta-straling

Welke soort(en) straling zendt plutonium-241 uit?

1. alfa-straling
2. beta-straling
3. gamma-straling
4. geen

Gamma

straling

Alfa

straling

Bèta

straling

Groot doordringend vermogen

Klein doordringend vermogen

Bijna geen doordringend vermogen

 α,

β

γ

Een patiënt wordt niet radioactief bij

1. gebruik van een tracer
2. bestraling van buitenaf
3. bestraling van binnenuit

Je kunt...

• uitleggen welke bescherming een loodschort geeft tegen ioniserende straling;
• herkennen en benoemen hoe je veilig werkt met ioniserende straling;
• het verschil aangeven tussen bestraling en besmetting;
• manieren noemen om radioactief afval veilig op te bergen;
• benoemen welke straling een CT-scan, PET-scan en MRI-scan gebruikt;
• uitleggen hoe radioactieve tracers werken;
• uitleggen wat het verschil is tussen uitwendige en inwendige bestraling;
• medische- en niet medische toepassing van straling noemen.

Ja, dat kan ik!

😒🙁😐🙂😃