4.2 -les 2: Platentektoniek Zuid-Amerika

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Platentektoniek in Zuid-Amerika

Lesplanning:

-Uitleg vervolg platentektoniek

   --> Log in op lessonup & neem deel aan de klas

Werk in je eigen tempo door.

01:53

Welke kant van Zuid-Amerika is een passieve continentrand?

1. Noorden
2. Westen
3. Oosten
4. Zuiden

02:55

Bij andere subductie plekken op aarde (zoals Japan of Indonesië) zijn vulkanen veel explosiever. Waarom is dat niet zo in Zuid-Amerika?

1. Het is juist wel explosiever in Zuid-Amerika
2. Dat heeft te maken met het type gesteente, het bestaat namelijk uit andesiet niet uit graniet
3. Dat heeft te maken met het type gesteente, het bestaat namelijk uit graniet en niet uit basalt.
4. Dat heeft te maken met vlakke subductie

04:35

Wat zijn schilden? (ook wel kratons genoemd)

1. Stukken nieuwe aardkorst
2. Een gebergte dat ontstaat bij subductie
3. Stukken zeer oude aardkorst
4. Een hoogvlakte of hoogland

08:32

Oei... veel informatie

Heb je alles van ertsen opgepikt uit de tekst van 4.2?
Nog niet gelezen? Lees dan nu 4.2 door!

Platentektoniek in Zuid-Amerika

Doel: 

Je begrijpt waarom de subductie bij Zuid-Amerika anders is dan een 'normale' subductiezone. 

--> 3 oorzaken

--> Gevolgen

Wat verwacht je aan de
westkust van Zuid-Amerika wat
betreft vulkanisme & aardbevingen?

1. Explosieve uitbarsting en zware aardbevingen
2. Effusieve uitbarsting en zware aardbevingen
3. Explosieve uitbarsting en lichte aardbevingen
4. Effusieve uitbarsting en lichte aardbevingen

Platentektoniek in Zuid-Amerika

Maar:

Enkele zeer zeer zeer zeer zeer zware aardbevingen

Maar relatief weinig vulkanisme

Bovendien:

De Andes is eigenlijk veel te hoog voor een subductiezone

Hoe kan dat?

De oorzaak voor de "afwijkende subductiezone" wordt veroorzaakt doordat de platen elkaar veel raken. "Er is veel koppeling". Wat is geen juiste oorzaak?

1. De snelheid van convergentie
2. Er liggen weinig sedimenten in de trog
3. Door de hoge Andes
4. Vlakke subductie

1. Snelheid van convergentie

Nazca-plaat: 8,5 cm p/j naar westen

Hoge snelheid --> Veel koppeling

2. Sedimenten in de trog

Weinig neerslag

= weinig erosie

2. Sedimenten in de trog

Weinig neerslag

= weinig erosie

= weinig sedimenten

--> Minder "smeerolie" tussen platen

= meer koppeling

2. Sedimenten in de trog

Vergelijk met oostkant: monding Amazone

3. Vlakke subductie

Normale subductie -->

Leg uit hoe in een normale subductiezone vulkanen ontstaan

Normale subductie

3. Vlakke subductie

Leg uit waarom er bij vlakke subductie geen vulkanisme ontstaat

Vlakke subductie

3. Vlakke subductie

Afbeelding A: Standaard subductie

Zuid-Amerikaanse plaat beweegt richting het westen

En komt steeds dichter bij de MOR

De onderduikende Nazca-plaat is dus steeds warmer

(jonger = warmer)

En warme plaat duikt minder snel de mantel in

Maar blijft drijven onder de bovenliggende plaat

(afbeelding b)

De bijzondere subductie heeft veel gevolgen: welk gevolg heeft dit niet?

1. Zeer zware aardbevingen
2. Een ondiepe trog
3. Regio's zonder vulkanen
4. Zeer hoge Andes

Gevolgen 1: Volcanic gaps

Nazca plaat beweegt over hotspot (Pampa / Norte Chico gat) of is zelf een Mid-Oceanische Rug (Patagonia gat)

En is zelf warm, dus licht, en blijft drijven onder Zuid-Amerikaanse plaat

Doordat de plaat niet genoeg mantel in duikt

Wordt de plaat niet warm

En smelt de plaat niet

En ontstaan er geen vulkanen

Gevolgen 2: Aardbevingen

Door flat subduction

Is er veel contact tussen platen over een grote breedte

(zie kleine afbeelding)

En zijn er ook veel aardbevingen ver van de subductiezone

(tot aan Brazilië)

Door weinig smeermiddel (sedimenten)

Zijn er veel zeer zware aardbevingen

Gevolgen 3: Hoogte van de Andes

Door veel koppeling

Wordt de Zuid-Amerikaanse plaat sterk opgestuwd

En wordt de Andes zeer hoog

Zelf versterkend proces:

De Andes wordt hoger

En houdt neerslag uit het oosten tegen, waardoor het droog is aan de westkust

Waardoor er daar minder erosie is

En er minder sediment als smeermiddel dient tussen de platen

Aan de slag:

4.2 heb je gelezen

Maakwerk 4.2 opdracht 1, 3, 4, 6 (pak gelijk een atlas en begin met puzzelen & aflezen)

Heb je 4.1 opdracht 2 t/m 5 na vorige les afgemaakt en nagekeken? Zorg dat je bij blijft!