5.3 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

De wereld na 1945

5.3 De Koude Oorlog

Wat gaan we doen deze les?

Pak je Cornellschrift en tekstboek.

Laptops weg.

Uitleg par. 5.3 

Vragen over cijfer van hoofdstuk 4? Let op voor hoofdstuk 5!

Hulp nodig bij de opdrachten van hoofdstuk 5?

Schrijf je in voor KWT (de komende weken is er geen KWT-moment) of maak een afspraak!

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• hoe en waardoor de tegenstelling tussen Oost en West ontstond
  
• waardoor de tegenstelling groeide
  
• hoe tijden van ontspanning en spanning elkaar afwisselden
  
• hoe de Koude Oorlog eindigde en welke directe gevolgen dit had

Kenmerkend aspect bij deze paragraaf: de blokvorming tussen Oost en West en de Koude Oorlog.

Tegenstelling tussen Oost en West

Tijdens WOII waren de Verenigde Staten (VS) en de Sovjet-Unie (SU) bondgenoten geweest.

Maar er waren grote tegenstellingen tussen deze 

twee landen.

Toen de vijand (nazi Duitsland) verslagen was kwamen de twee supermachten lijnrecht tegenover elkaar te staan.

Er ontstonden twee blokken: het communistische Oostblok o.l.v. de SU en het Westen o.l.v. de VS.

Elk blok had andere ideologieën (ideeën over hoe de samenleving moest zijn). Het Westen was democratische en kapitalistisch, het Oostblok was een communistische dictatuur.

Door de blokvorming ontstond een ingewikkelde ruzie die zich tussen 1945-1989 heeft afgespeeld. Er is nooit echte oorlog is uitgebroken tussen de twee supermachten, de SU en de VS, vandaar de naam Koude Oorlog.

In Duitsland en met name de hoofdstad Berlijn werd de strijd heel zichtbaar.

     Groeiende tegenstelling

De VS voerde een buitenlandse politiek die containment wordt genoemd. Westerse landen kregen daarom na de oorlog Marshallhulp.

In 1949 werd de NAVO opgericht, het Oostblok vormde daarop het Warschaupact.

De tegenstelling tussen Oost en West groeide verder door

• de wapenwedloop met atoombommen
  
• de communistische expansie in Azië
  
• het IJzeren Gordijn dwars door Europa
  

Groeiende tegenstelling

De VS voerde een buitenlandse politiek die containment wordt genoemd. Westerse landen kregen daarom na de oorlog Marshallhulp.

In 1949 werd de NAVO opgericht, het Oostblok vormde daarop het Warschaupact.

De tegenstelling tussen Oost en West groeide verder door

• de wapenwedloop met atoombommen
  
• de communistische expansie in Azië
  
• het IJzeren Gordijn dwars door Europa
  

Ontspanning en spanning

Na Stalins dood in 1953 werden de spanningen minder. Communisme en kapitalisme moesten voorlopig vreedzaam naast elkaar leven om een atoomoorlog te voorkomen.

Er waren afwisselend tijden van ontspanning en van spanning, zoals bij de bouw van de Berlijnse Muur in 1961 en de Cubacrisis in 1962.

Na de Cubacrisis kwam er een directe verbinding de VS en de Sovjet-Unie om problemen te bespreken.

Er volgden vijftien jaar van verminderde spanning in de Koude Oorlog.

De man links is Chroesjtsjov, leider van de SU, de man rechts president Kennedy van de VS. Beide heren zitten op een bom. Deze spotprent laat duidelijk zien hoe over de wapenwedloop werd gedacht.

   Einde Koude Oorlog

Na 1985 gaat het hard. De nieuwe president van de Sovjet-Unie, Gorbatsjov, zorgt voor meer vrijheid.

In 1989 gaat de Berlijnse Muur open na wekenlang protest van de bevolking van Oost-Berlijn/Oost-Duitsland

De Sovjet-Unie brokkelt af. Uiteindelijk valt hij officieel uiteen in 1991 in allemaal verschillende landen. De Koude Oorlog is voorbij.

Het einde van de Koude Oorlog

In 1989 eindigde de Koude oorlog.

Oorzaak:

1. Massale Protesten in Oost-Europese landen tegen communistische regeringen.

2. Communistsche regeringen opende het IJzeren Gordijn en de Berlijnse Muur.

In 1990 werd Oost en West-Duitsland, één land.

In 1991 viel de Sovjet-Unie uiteen in 15 onafhankelijke landen zonder Communisme.

De Koude Oorlog was voorbij. 

We lezen samen !

Toen en nu: Berlijn!

                       blz. 80 van je tekstboek

Over de muur

We luisteren naar het nummer "Over de muur" van de Nederlandse band Klein Orkest. Dit nummer stond in 1983 - 1984 in de Nederlandse hitlijsten en gaat over de situatie in Berlijn.

Het eerste couplet gaat over Oost-Berlijn.

Het tweede couplet gaat over West-Berlijn.

In de laatste zin vertelt de zanger wat hij vindt van de situatie.

Probeer met je buurman/ buurvrouw antwoord te geven op de vragen.

Welke voordelen van Oost- Berlijn worden genoemd?

Welk nadelen van Oost-Berlijn
worden genoemd?

Welke voordelen van West- Berlijn worden genoemd?

Welk nadelen van West-Berlijn
worden genoemd?

Wat wil de zanger zeggen met de laatste zin:

Omdat ze(vogels) soms in het oosten, soms ook in het westen willen zijn, omdat er brood ligt soms bij de Gedächtniskirche (West-Berlijn), soms op het Alexanderplein (Oost-Berlijn)

  Huiswerk bij deze les:

spotprenten, propaganda, complottheorieën

Maak van par. 5.3

een samenvatting,

de opdrachten in GWP

of één van de drie keuzeopdrachten in Cum Laude. 

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen