5.4: De macht van vorsten 2025

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

5.4: De macht van vorsten

Dit heb je nodig:

• Je boeken.
  
• Je iPad
  
• Je schrift.
  
• Pen en markeerstiften

Deze les:

• Herhaling vorige paragraaf
• Uitleg vaardigheid: gebondenheid aan tijd en plaats.
• Uitleg paragraaf 5.4
• uitleg begrippen: staatsvorming en centralisatie
• Aan de slag met de bouwopdrachten en het verslag.

Aan het einde van deze les:

Heb je laten zien:

• Dat je weet welke twee soorten kerken er in de tijd van steden en staten waren en wat hun kenmerken zijn.
• Dat je weet wat mensen geloofden dat er na de dood met je gebeurde.
• Dat je weet welke groepen er volgens de kerk anders waren.
• Dat je weet hoe de kerk omging met mensen die afweken van de normen van de kerk.

Heb je geleerd:

• Hoe mensen altijd gebonden zijn aan tijd en plaats en hoe je deze kennis kan toepassen.
• Wat de begrippen staatsvorming en centralisatie betekenen.
• Hoe koningen hun gebieden weer vanuit één punt gingen besturen.
• Heb je geleerd hoe er staten (landen) ontstonden en hoe dit kwam.

Wat kon er na de dood volgens de kerk in de middeleeuwen het met je gebeuren?

Hoe kon je volgens de kerk toch in de hemel komen?

Je hebt in dit hoofdstuk 3 soorten mensen geleerd die volgens de kerk niet goed waren.
a. welke van deze drie zie je op de afbeelding?
b. noem ook de andere 2 groepen

Romaanse kerk

Gotische Kerk

dikke muren

 grote ramen

hoge muren met luchtbogen

kleine ramen

na 1200

ronde bogen

spitse bogen

voor 1200

Vaardigheid: Gebondenheid aan tijd en plaats

Vaardigheid: Gebondenheid aan tijd en plaats

.

plaats --> waar je leeft.

tijd --> wanneer je leeft.

achtergrond --> bijv. geloof.

normen --> wat mensen normaal vinden.

waarden --> wat mensen belangrijk vinden.

Een paar voorbeeldjes

5.4: De macht van vorsten:

Leerdoel:

1. Je kunt beschrijven hoe vorsten staatsvorming en centralisatie gebruiken en hoe er zo staten ontstaan.

Ontstaan van staten (landen):

• Vanaf de 12e eeuw komen steeds meer gebieden onder heerschappij van de koning.
• Minder hulp nodig van leenmannen.
• Ambtenaren worden ingehuurd voor bestuur en rechtspraak.
• Huursoldaten gaan dienen in het leger van de koning. 

Ontstaan van staten (landen):

• Geld voor dit alles komt uit inkomsten van de bloei van handel en nijverheid.
• Maar ook uit belastingen en de verkoop van stadsrechten. 

Ontstaan van staten (landen):

• Koningen bouwen grote paleizen in hoofdsteden om vanuit één plek hun rijk te besturen.
• Centralisatie: Als een land steeds meer vanuit één plaats bestuurd wordt.
• Ook gaan voor alle gebieden dezelfde regels en wetten gelden. 
• Staatsvorming: als een land steeds meer als eenheid wordt bestuurd.

Begrip: Staatsvorming

Betekenis: als een land steeds meer als eenheid wordt bestuurd.

Met ambtenaren en een eigen leger waren vorsten minder afhankelijk van de hulp van leenmannen. Ook voerden koningen in deze tijd rechtbanken en wetten in voor het hele gebied, je had dus vanaf nu overal dezelfde wetten ipv. per gebied verschillende wetten en straffen.

Leg uit waarom het hebben van dezelfde wetten belangrijk is geweest voor staatsvorming.

Kun je een voorbeeld noemen van staatsvorming in Nederland nu?

Past dit bij staatsvorming?

1. Ja
2. Nee

Begrip: Centralisatie

betekenis: als een land steeds meer vanuit één plek wordt bestuurd.

Vorsten gingen vanuit één plek hun gebied besturen, vaak bouwden ze in deze 'hoofdstad' een groot paleis. 

Leg aan de hand van deze afbeelding uit dat er in Nederland nog steeds sprake is van centralisatie.

Is dit een voorbeeld van centralisatie?

1. Ja
2. Nee

Aan de slag:

• Afmaken bouwopdrachten
• Werken aan het verslag.
• Inleverdatum: 19 mei 

Afsluiting: Controle lesdoelen:

Heb je laten zien:

• Dat je weet welke twee soorten kerken er in de tijd van steden en staten waren en wat hun kenmerken zijn.
• Dat je weet wat mensen geloofden dat er na de dood met je gebeurde.
• Dat je weet welke groepen er volgens de kerk anders waren.
• Dat je weet hoe de kerk omging met mensen die afweken van de normen van de kerk.

Heb je geleerd:

• Hoe mensen altijd gebonden zijn aan tijd en plaats en hoe je deze kennis kan toepassen.
• Wat de begrippen staatsvorming en centralisatie betekenen.
• Hoe koningen hun gebieden weer vanuit één punt gingen besturen.
• Heb je geleerd hoe er staten (landen) ontstonden en hoe dit kwam.