Machtige heren, halfvrije boeren. (deel 1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Machtige heren, halfvrije boeren

Wat heb je nodig:

• iPad
• schrift
• pen
• markeerstift
• leer- en werkboek

Deze les:

• Terugkoppeling op de vorige les.
• Start 5.3
• Uitleg hofstelsel
• Aan de slag

Na deze les...

• Kan je laten zien dat je de taken van een klooster kent.
• Kun je uitleggen hoe de landbouw georganiseerd werd.
• Kun je uitleggen hoe het hofstelsel werkte.
• Je kunt uitleggen wat de volgende begrippen betekenen: Horigen, domein en herendiensten.

Opdracht: sleep de tekst naar de juiste plek.

Wel een taak van een klooster

Geen taak van een klooster

Onderdak bieden aan mensen.

Onderdak bieden aan reizigers.

De zieke mensen verzorgen. 

Mensen begraven.

Overschrijven van boeken.

Uitdelen van boeken.

Werken in de kloostertuin.

Rijke kinderen lesgeven.

Arme kinderen lesgeven.

Organisatie van de landbouw

• Na de val van het West-Romeinse rijk waren er weinig steden meer over.
• Er ontstond weer een landbouwsamenleving.
• Mensen zochten bescherming op het domein van een vorst, edelman of klooster.

Domein: een dorp met landbouwgrond dat volgens het hofstelsel werd bewerkt.

Organisatie van de landbouw

• Boeren die naar de domeinen gingen voor veiligheid, verloren deel van hun vrijheid.

Horigen: halfvrije boeren die hoorden bij het domein van een heer.

Horigen moesten...

• Deel van de oogst aan de heer geven, dit heet pacht betalen.
• Een vast aantal dagen onbetaald werken voor de heer. Ze moesten bijvoorbeeld op de akkers van de heer werken, hekken maken, zijn vee verzorgen enz. Deze taken heette herendiensten.

Horigen kregen...

• Een Stukje grond om op te wonen.
• Bescherming

Horigen:

Hoorde bij het domein. Als de heer het domein verkocht of weggaf, werden ook de horigen mee verkocht of gegeven.

Een horige mocht niet zomaar zonder toestemming trouwen of het domein verlaten. Hij mocht allen touwen of verhuizen met toestemming van de heer.

Het hofstelsel

Wat bezit de vrije boer?
Je kan de afbeelding inzoomen.

Noem één voordeel en één nadeel voor de vrije boer.

Noem één voordeel en een nadeel voor een horige.
Je kan de afbeelding inzoomen.

Aan de slag:

• Lees en markeer als eerste de tekst halfvrij en leven op een domein van 5.3
  
• Maak opdracht 1, 2, 3 van 5.3
• Ben je klaar? Dan maak je een plattegrond van je eigen domein, je maakt een kasteel voor de heer, boerderijen voor horigen, land voor de vrije boeren, een kerk, molen en een bos. 

Schrijf in 5 zinnen op wat de herendiensten van de horigen op jouw domein zijn.

Wat zijn herendiensten?

1. Taken die alle boeren moesten doen voor de heer
2. Taken die horigen moesten doen voor de heer
3. Taken die de heer moest doen voor de vrije boeren
4. Taken die de heer moest doen voor de horigen