5.5: Geschiedenis van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

T5 Erfelijkheid & Evolutie

5.5 De geschiedenis van het 

leven op aarde

• Leerboek op tafel
• Telefoon in het zakkie op tafel
• Jas uit en over je stoel
• Tas op de grond

Vandaag

- Check huiswerk

- Terugblik 5.4 De evolutietheorie

- Uitleg 5.5 Geschiedenis van het leven op aarde

- Zelfstandig werken

Wat is evolutie?

1. Het ontstaan van nieuwe soorten doordat organismen met de oorspronkelijke vorm uitsterven.
2. De ontwikkeling van leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen of verdwijnen.
3. De grotere overlevingskans van individuen met een betere aanpassing aan het milieu.

Wat hoort er op de puntjes? 

Individuen van een soort met een betere aanpassing aan hun omgeving hebben een grotere overlevingskans. Hierdoor kunnen zij zich beter/vaker voortplanten en meer nakomelingen krijgen. Dit verschijnsel werd door Darwin ..................... genoemd.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven hoe fossielen zijn ontstaan;
• Beschrijven dat soorten verwant zijn als ze een gemeenschappelijke voorouder hebben.

Maak vraag 1 - 5 minuten

Fossielen

Fossielen zijn versteende overblijfselen van organismen.

• Fossielen ontstaan als (resten van) organismen worden bedekt door lagen van zand en klei = sedimenten.
  
• In welk gesteentelaag het fossiel ligt, zegt iets over de leeftijd ervan.

Maak vraag 2 - 5 minuten

Tijdperken

De tijdperken en perioden van de aarde worden weergegeven in een geologische tijdschaal.

Pak je boek erbij en zoek deze afbeelding op:

Tijdbalk van de geschiedenis van de aarde

Wanneer begon het cambrium?

1. 4600 miljoen jaar geleden
2. 2300 miljoen jaar geleden
3. 542 miljoen jaar geleden
4. 488 miljoen jaar geleden

Wanneer verschijnt het eerste landdier?

1. 359 miljoen jaar geleden
2. 416 miljoen jaar geleden
3. 444 miljoen jaar geleden
4. 488 miljoen jaar geleden

Wat is de laatste periode waarin de dinosauriërs leefden?

1. Trias
2. Jura
3. Krijt
4. Tertiair

Wanneer begon het kwartair?

1. 1 miljoen jaar geleden
2. 2 miljoen jaar geleden
3. 3 miljoen jaar geleden
4. 4 miljoen jaar geleden

Verwantschap

Soorten die zijn ontstaan uit een gemeenschappelijke voorouder vertonen verwantschap. Je kan verwantschap vaststellen door onderzoek te doen naar:

• DNA 
• Bouw van het lichaam
• Rudimentaire organen 

Verwantschap DNA

Hoe meer het DNA van soorten overeenkomt, hoe meer deze soorten aan elkaar verwant zijn

Verwantschap bouw

• Skeletten hebben
  overeenkomstige
  beenderen (botten)
  
  
• Het bouwplan (de
  grondvorm) lijkt
  veel op elkaar.

Verwantschap rudimentaire organen

Door aanpassingen kunnen organen een deel van hun functie verliezen en niet of nauwelijks tot ontwikkeling komen. Resten hiervan noem je rudimentaire organen of rudimenten

Maak vraag 3 - 5 minuten

Bekijk de stamboom rechts. Juist of onjuist: hooiwagens zijn eerder ontstaan dan teken

1. Juist
2. Onjuist

1. Beerdiertjes zijn meer verwant aan de peniswormen dan aan de gifkakendragers.
2. Beerdiertjes zijn later ontstaan dan rondwormen

1. Geen van beide conclusies is juist.
2. Alleen conclusie 1 is juist.
3. Alleen conclusie 2 is juist.
4. Beide conclusies zijn juist.

1. In het Carboon
2. In het Devoon
3. In het Neozoïcum

Zelfstandig werken

- Ga aan de slag met de opgaven van BS 5: opd. 1 t/m 6 en 8

- Klaar me de opgaven?
Oefen met flitskaarten, de "test jezelf" toetsjes of op www.biologiepagina.nl