Hoofdzaken en bijzaken + hoofdgedachte

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 3

Welkom!

Vandaag: hoofdzaken + bijzaken

Hoofdgedachte

Hoofdzaken

Elke geschreven of gesproken tekst gaat ergens over, dat is het onderwerp. Een tekst heeft ook een doel: informeren, overtuigen, instrueren of amuseren.

Niet alle informatie is even belangrijk om dat doel te bereiken. Sommige informatie kun je weglaten.

Informatie die echt belangrijk voor het tekstdoel is, noem je hoofdzaken. Zonder deze informatie kun je de tekst niet begrijpen. 

Bijzaken

Naast hoofdzaken bevat een tekst ook vaak bijzaken. Een tekst bereikt zijn doel niet zonder de hoofdzaken, maar kan zijn doel wel bereiken zonder de bijzaken.

Voorbeelden en extra uitleg zijn bijzaken. Ze maken de tekst helderder of leuker. Bijzaken kun je weglaten.

Wat is uit de onderstaande tekst de hoofdzaak?

Ik ben vandaag later in de les, want ik moet eerst naar
de tandarts.

Een hoofdzaak is vaak een voorbeeld.

1. Waar
2. Niet waar

Je vindt hoofdzaken meestal aan het begin of aan het eind van een tekst.

1. Waar
2. Niet waar

Een tekst beantwoordt wie-, wat-, waar-, wanneer- en hoe-vragen over het onderwerp. Hoofdzaken geven antwoord op één van die vragen.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de bijzaak?

Verschillende automerken, zoals Fiat, Audi en BMW,
hebben elektrische auto's.

Wanneer is iets een hoofdzaak?

1. Als je de tekst ook kunt begrijpen zonder deze informatie.
2. Als je de informatie nodig hebt om de tekst te kunnen begrijpen.
3. Als je de tekst alleen interessant vindt door deze informatie.

Waarom voeg je bijzaken toe aan je verhaal?

1. Om de grote lijn van je verhaal vast te houden.
2. Om je verhaal kracht bij te zetten.
3. Om de hoofdgedachte van je verhaal te vertellen.
4. Om je verhaal te verduidelijken.

Hoofdgedachte/onderwerp

Wat is het verschil?

Hoofdgedachte/onderwerp

Hoofd- en bijzaken

                                                                            Onderwerp van de tekst

                                                                                       Hoofddoel 

                                                       (informeren/overtuigen/instrueren/amuseren)

                                                       Hoofdzaken                                         Bijzaken

                            begin of einde van een tekst                                voorbeelden & extra uitleg

                     Feiten/eigenschappen onderwerp                          Verhelderen de tekst

    Hoofdzaken in één zin samen: hoofdgedachte                  anekdotes, grapjes, etc.

            

Aan de slag!

Lees de tekst en beantwoord de bijbehorende vragen!

Klaar? Verder op Starttaal:

2F - Lezen - Opbouwopdrachten:

Tekstsoort

Tekstdoel

Tekstindeling

Samenhang: husseltaak

Onbekende woorden en beeldspraak