1.2 - B - Geen vaste woonplaats

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

1.2 - Geen vaste 

woonplaats

Planning

• Bronnen van kennis
• Soorten samenlevingen
  Huiswerk bespreken
• Quiz
• Afsluiting

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe we aan kennis komen over mensen in de prehistorie. 
  
  
• Je kunt met een voorbeeld uitleggen hoe we een beeld krijgen van het verleden. 
  
  
• Welke soorten samenlevingen we onderscheiden
  
  

Bronnen van kennis

• Kennis over jagers-verzamelaars wordt opgedaan door archeologen. Zij onderzoeken grotschilderingen, mummies en gebruiksvoorwerpen. 
• Maar ook experimentele archeologie: het verleden wordt onderzocht door het na te spelen en te leven zoals jagers-verzamelaars.
• Of het bestuderen van mensen die nog steeds leven als jagers-verzamelaars. 

Beeldvorming (1)

• Voor de komst van de homo sapiens, leefden er al andere mensensoorten. In het Duitse Neanderthal werden botten gevonden van een andere soort. 
  
  
• Aanvankelijk was het standpunt dat het misvormde mensen waren. 
  
  
• Maar na nieuwe opgravingen weten we dat Neanderthalers wel degelijk ontwikkeld waren. 

Beeldvorming (2)

• Kruisingstheorie: sapiens en neanderthalers hebben zich met elkaar vermengd.
• Vervangingstheorie: andere gewoonten, genetische kloof: sapiens moorden neanderthalers uit. Onderzoek uit 2010: 4% van DNA moderne mens is Neanderthaler DNA: beide theorieën hebben dus plaatsgevonden.
  
• Het beeld over de Neanderthaler is door onderzoek verandert. 

Leerdoel 2

Soorten samenlevingen

• Een samenleving: de manier waarop groepen mensen samenleven. 
  
  
• De jagers-verzamelaars is onderdeel van de tijd van jagers en boeren. 
  
  
• Door de geschiedenis heen kennen we verschillende samenlevingstypen. 

Samenleving van jagers-verzamelaars

Landbouwsamenleving

Landbouwstedelijke samenleving

Industriële samenleving

Informatiesamenleving

Aantekeningen

• Er zijn drie manieren waarop we zaken weten over de prehistorische mens. Kennis die wordt opgedaan door archeologen. Experimentele archeologie: het leven wordt nagespeeld of het bestuderen van mensen die nog steeds leven van jagen-verzamelen. 
• We maken onderscheid in vier soorten samenlevingstypen: jagers-verzamelaars en de landbouw, landbouwstedelijke samenleving, industriële samenleving en de informatiesamenleving. 

Huiswerk bespreken

• We  gaan de huiswerkopdrachten bespreken. 
  
  
• Heb je het antwoord fout? Dan verbeter je het.
  
  
•  1, 3, 4, 6 en 9. 
  
  

Een archeoloog vindt bij een opgraving de volgende voorwerpen: een stenen speerpunt en vuistbijl en een paar gouden munten. Zijn assistent legt alle voorwerpen bij elkaar in het vakje prehistorie.

Doet de assistent dit goed?

1. De assistent doet het goed, want alle voorwerpen zijn geschreven bronnen.
2. De assistent maakt een fout, want alleen de vuistbijl en speerpunt horen in het vakje prehistorie: in de tijd van jager-verzamelaars waren er nog geen gouden munten.
3. De assistent doet het goed, want alle voorwerpen in het vakje prehistorie zijn ongeschreven bronnen.
4. De assistent maakt een fout, want vuistbijl en speerpunt zijn gebruiksvoorwerpen en gouden munten zijn grafgiften.

Een leerling uit de eerste klas schrijft in een werkstuk over jager-verzamelaars de volgende zin op:

In de ijstijd was heel Nederland bedekt met een dikke laag ijs.

Is deze zin goed of fout?

1. Goed
2. Fout

Een nomade had een vaste verblijfplaats.

1. Goed
2. Fout

We weten welke taal de mensen in de prehistorie spraken.

1. Goed
2. Fout

Een pijlpunt is een geschreven bron

1. Goed
2. Fout

Het tegenovergestelde van de prehistorie is de historie. Welke bronnen kom je tegen in de historie?

1. Alleen ongeschreven bronnen
2. Alleen geschreven bronnen
3. Beide soorten bronnen
4. Geen bronnen

Welke woorden horen bij het woord 'nomade'?

1. vaste plek rondtrekken veel spullen
2. hut of grot boerderij weinig spullen
3. rondtrekken veel spullen hut of grot
4. rondtrekken hut of grot weinig spullen

Leerdoelen

• Aan het einde van deze les kun uitleggen hoe we dingen weten over jagers-verzamelaars.
  
  
• Welke soorten samenlevingen we onderscheiden.