2.2 Onrust in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

nodig deze les

bk leerwerkboek : blz. 142 t/m 145

k/tl leerboek: blz 92 t/m 94 werkboek: 121 t/m 123

Je kan herkennen en vertellen hoe de kritiek op de kerk leidde tot de reformatie

erasmus en Luther

opdracht 3 maken en bespreken

spandoeken vergelijken

Opdrachten maken  4 5 en 6

Geen :)) 

De hervorming van de kerk

Leerdoel

Hoe leidde kritiek op de rooms-katholieke kerk tot de Reformatie? 

Reformatie 

• Betekent hervorming

• In dit geval hervorming van de katholieke kerk

• Begint aan het einde van de middeleeuwen, in de 15e eeuw

• Protesteren tegen de macht en rijkdom (o.a. door aflaten) van de katholieke kerk

Rooms-katholieke kerk 

• Christelijke kerk 

• Hoofd van de kerk: Paus 

• Hiërarchisch

• De mis en bijbel zijn in het Latijn  

Rooms-katholieke kerk 

• Katholieke kerken zijn versierd met beelden en schilderijen 

• Relieken worden vereerd 

Desirderius Erasmus 

(1466-1536)

• Humanist: bewonderen cultuur klassieke oudheid

• Priester: wilde de kerk van binnenuit hervormen 

Erasmus kritiek op de kerk

• Vertaalde het Nieuwe Testament uit Oud Grieks
  
• Kritiek op misstanden binnen de kerk
  
• Paus en bisschoppen leefden in grote rijkdom
  
• Geestelijken hadden vrouwen en kinderen  

Maarten Luther

(1483-1546) 

• Duitse monnik 

• Had vooral kritiek op het verkopen van aflaten 

•  1517: 95 stellingen Luther 

• Kerk van binnenuit hervormen 
• Filmpje

Aan de slag!

maken opdracht 3 

(mag samen en alleen)

klaar? opdr. 4, 5, 6, 7 en 8

Filmpje!

Luther 

nodig deze les

bk leerwerkboek : blz. 142 t/m 145

k/tl leerboek: blz 92 t/m 94 werkboek: 121 t/m 123

Je kan herkennen en vertellen hoe de kritiek op de kerk leidde tot de reformatie

erasmus en Luther

opdracht 3 maken en bespreken

spandoeken vergelijken

Opdrachten maken  4 5 en 6

Geen :)) 

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen hoe de onrust in de Nederlanden leidde tot de Opstand.

Karel V 

• Heer van de Nederlanden

• Nederland: losse gebieden

• Karel V erft Nederlandse gebieden vanuit Bourgondische tak  

Bestuur van de Nederlanden

• Zeventien gewesten 
•  Ieder gewest eigen regels en wetten 
• Karel V niet altijd in Nederland: landvoogd(es) als plaatsvervanger 
• Stadhouder in de gewesten

Centralisatie

• Verschillende regels en wetten: lastig bestuur 

• Afgevaardigden van alle gewesten: Staten-Generaal

• Instelling van de raden voor advies

• Adel wordt vervangen door ambtenaren 

Ketterij 

• Nederlanders gevoelig voor protestantisme 
• Karel V wil dat iedereen katholiek blijft 
• Iedere protestant werd als ketter gezien

Filips II

• Volgt in 1555 zijn vader op 
•  Koning van Spanje, heer der Nederlanden 
• Nederland bestuurd door Margaretha van Parma (landvoogdes)

Onrust in de Nederlanden 

• Extreme kettervervolgingen 
• Protestantisme neemt steeds meer toe 

De spanningen nemen toe...

• Nederlandse edelen tegen hard aanpakken protestanten  --> opstanden 

• In 1566  groep edelen een smeekschrift  aan Margaretha van Parma tegen optreden.

• Margaretha gaf toe... even rust!

Hagenpreken

• 1566: protestantse dienst in het openbaar 

•  Geen kerken, dus in buitenlucht: hagenpreek

• Tijdens een preek wordt gesproken over heiligbeelden 

De Beeldenstorm

1566

• In augustus 1566 gaat het mis

• Protestantse predikanten roepen op beelden in de kerken te verwijderen 
• Honderden kerken vernield en geplunderd.

• Beeldenstorm niet alleen  door fanatieke protestanten ook door arme  katholieken en relschoppers.

Filips is woedend!

• Stuurt beste generaal, Alva, met 10.000 soldaten

• Schuldigen zwaar gestraft, óók de edelen die de Beeldenstorm niet hebben voorkomen.

• Margaretha van Parma treedt in 1567 af Alva volgt haar als landvoogd op.

• Sommige edelen, zoals Willem van Oranje, vluchtten uit de Nederlanden.
  

Aan de slag!

maken opdr. 2 5 en 6

2.1 Onrust in de kerk (Erasmus en Luther)

Hoe leidde de Reformatie tot een splitsing in de kerk? 

Herhaling Katholieke kerk, hervormers Erasmus en Luther en Calvijn

Geschiedenis

Toets inzage 

Is het gelukt met alle opdrachten? Welke vragen heb je nog? 

Geen :)

Leerdoel

Hoe leidde de Reformatie tot een splitsing in de kerk? 

Desirderius Erasmus 

(1466-1536)

• Humanist: bewonderen cultuur klassieke oudheid

• Priester: wilde de kerk van binnenuit hervormen 

Erasmus kritiek op de kerk 

• Vertaalde het Nieuwe Testament uit Oud Grieks 

• Kritiek op misstanden binnen de kerk 

• Paus en bisschoppen leefden in grote rijkdom 

• Geestelijken hadden vrouwen en kinderen  

Maarten Luther

(1483-1546) 

• Duitse monnik 

• Had vooral kritiek op het verkopen van aflaten 

•  1517: 95 stellingen Luther 

• Kerk van binnenuit hervormen 

Splitsing van de kerk 

• 1521: Luther in de ban 

•  Karel V en Paus willen dat hij zijn kritiek intrekt 

• Maakte een Duitse vertaling van de Bijbel 

• Aanhang Luther groeit 

Vrede van Augsburg 

• 1555

• Heilige Roomse Rijk 

•  Cuius regio, eius religio  

•  Diens gebied, diens religie 

Christendom 

Katholieken 

Protestanten

Lutheranisme 

Calvinisme

Toets bespreken