Het zenuwstelsel en reflexen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Het zenuwstelsel

en reflexen

Leerdoelen

Je kunt de bouw en signaalverwerking van de verschillende typen zenuwcellen beschrijven.

Je kunt de bouw, functie en verwerking van het zenuwstelsel beschrijven.

indeling op basis van bouw

Centrale zenuwstelsel (CZS)

Bestaat uit :

• Hersenen
• Het ruggenmerg

Indeling op basis van ligging

Grote hersenen:  Controlecentrum

• Maken het bewust handelen mogelijk. 
• Prikkels komen hier aan en worden verwerkt.

• Functies als denkvermogen, taal, geheugen, creativiteit en nieuwe dingen aanleren.

Kleine hersenen

Coördinatie en balans/ evenwicht.

 Gevoelig voor alcohol. 

Hersenstam

Bestuurt belangrijke levensfuncties: Ademhalen, slaap- waakcyclus, spijsvertering reguleren, kauwen, slikken, huilen, plassen.

Ruggenmerg

• Is onderdeel van het centrale zenuwstelsel, en bevindt zich in het kanaal van de wervelkolom .
• Hierdoor lopen alle zenuwen die van en naar de hersenen toe gaan.
• Dwarslaesie: breuk in de verbinding

Perifeer zenuwstelsel

Bestaat uit zenuwen die impulsen aan- en afvoeren vanuit het lichaam naar het centraal zenuwstelsel. Alles behalve het CZS.

Indeling op basis van Bewustzijn 

Somatisch: Bewust, bv lopen, praten, zwaaien

Autonoom: onbewust: stuurt het hart en gladde spierweefsels (zoals maag-darmstelsel, bloedvaten, luchtwegen, voortplantingsorganen)

aan. Over dit gedeelte hebben wij geen controle.

Reflex

Een reflex is een onwillekeurige reactie van de spieren op een prikkel. Er vindt geen bewustwording in de hersenen plaats dus de route is kort.

Pas later besef je wat er gebeurde.

Gevoelszenuwcel

Bewegingszenuwcel

Elektrisch signaal wordt chemisch signaal

vesticels -> neuro transmitter -> receptor

Het hormoon dat het lichaam snel tot grote activiteit kan aanzetten (bijv. vluchten) wordt geproduceerd door:

1. bijnieren
2. schildklier
3. hypofyse
4. alvleesklier

Welke prikkel hoort bij welk zintuig?

Prikkel: 
Licht

Prikkel: 
Geur

Prikkel: 
Smaak

Prikkel: 
Geluid

Prikkel: 
Temperatuur, Pijn

Schakelcel

Bewegingszenuwcel

Gevoelszenuwcel

sleep de juiste namen naar de zenuwcellen

Bewegingszenuw

schakelcel

ruggenmerg

Gevoelszenuw

De hersenen

Witte stof: Uitlopers van schakelcellen

Grijze stof:  Cellichamen van schakelcellen

(Cellichamen bewegingszenuwcellen)

Centrale zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Grote hersenen

Hersenstam

Hersenzenuw

Ruggenmergzenuw

Kleine hersenen

Sleep de functie naar het juiste hersendeel.

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Motorische schors

Sensorische schors

Verweking zintuigimpulsen

Kruising zenuwen

Verwerking bewust processen

Aanmaak effectorimpulsen

Coördineren bewegingen